Căng Thẳng Có Khiến Tóc Bạc Trắng?

Nếu bạn đọc Kim Dung hay xem phim chưởng hẳn bạn quen thuộc với cảnh tóc bạc trắng qua một đêm lo âu không ngủ. Tương tự như cảnh tóc của Marie Antoinette bạc trắng chỉ trong một đêm sau khi biết tin bà sắp bị hành quyết.

Từ xưa nay, người ta vẫn tin rằng tóc bạc không chỉ là vấn đề thời gian và tuổi tác – mà còn là dấu hiệu của kinh nghiệm sống. Nhưng trải nghiệm cuộc sống của một người có thực sự thay đổi màu tóc của họ không? Khoa học chứng minh điều này có xảy ra,  dù màu tóc tự nhiên phai dần theo thời gian, nhưng một số yếu tố nhất định có thể đẩy nhanh quá trình thay đổi đó - bao gồm cả căng thẳng hay “stress”.

Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, căng thẳng là một phản ứng bình thường đối với những áp lực hàng ngày, nhưng nó có thể trở nên không lành mạnh khi ảnh hưởng tới việc đảo lộn chức năng đời sống hàng ngày của một người.

David Kingsley, một nhà nghiên cứu về chứng rụng tóc và là chủ tịch của Hiệp hội Nghiên Cứu về Tóc và Da Đầu Thế giới, cho biết căng thẳng không phải là nguyên nhân chính gây bạc tóc – mà chính gen quyết định phần lớn thời điểm con người bạc đi - nhưng "căng thẳng có thể đẩy nhanh" tiến trình bạc tóc.

Ông nói: “Ngay cả những căng thẳng gián tiếp, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, các vấn đề về tuyến giáp, bứu cổ, mất cân bằng nội tiết tố và thiếu máu, cũng có thể ảnh hưởng đến sắc tố tóc.

Ông nói: “Ngay cả những căng thẳng gián tiếp, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, các vấn đề về tuyến giáp, mất cân bằng nội tiết tố và thiếu máu, cũng có thể ảnh hưởng đến sắc tố tóc.

 

Ông nói: “Ngay cả những căng thẳng gián tiếp, chẳng hạn như suy dinh dưỡng, các vấn đề về tuyến giáp, mất cân bằng nội tiết tố và thiếu máu, cũng có thể ảnh hưởng đến sắc tố tóc. 

Theo một nghiên cứu ở chuột năm 2020 trên tạp chí Nature, sự căng thẳng có thể làm suy giảm các tế bào tạo sắc tố lông được gọi là tế bào hắc tố. Melanocytes được tạo ra bởi các tế bào gốc sống trong nang tóc.

 

Trong nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã kích thích phản ứng căng thẳng ở chuột. Đáp lại, hai chất corticosterone (tương đương với hormone căng thẳng cortisol của loài gặm nhấm) và norepinephrine (một chất dẫn truyền thần kinh và hormone) tràn vào nang trứng. Khi ở trong nang trứng, norepinephrine khiến tế bào gốc biến đổi thành một tế bào hắc tố bình thường, nghĩa là nó không thể phân chia vô thời hạn. Khi tế bào gốc bị thay đổi vĩnh viễn, nang lông không còn nguồn tế bào sắc tố mới. Sợi lông đó đã mất nguồn tạo nên sắc tố, dẫn đến việc mất màu sắc.

 

Mặc dù những phát hiện đó không nhất thiết phải áp dụng cho con người, nhưng một nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí eLife đã phát hiện ra rằng căng thẳng cũng có thể khiến tóc bạc ở người — ngoại trừ sự thay đổi này không phải lúc nào cũng vĩnh viễn.

 

Những người tham gia có một số sợi tóc bạc hoặc "tóc hai màu" - màu trắng bạc và sắc tố trong cùng một sợi - được yêu cầu ghi lại trải nghiệm và mức độ căng thẳng của họ trong những tháng gần đây. Họ phát hiện ra rằng những trải nghiệm căng thẳng như mất việc làm có liên quan đến tình trạng bạc tóc. Tuy nhiên, loại bỏ tác nhân gây căng thẳng có thể đảo ngược màu tóc.

 

 “Có một người đi nghỉ mát và năm sợi tóc trên đầu của người đó trở lại màu tối trong suốt kỳ nghỉ mát, phù hợp với thời gian giảm căng thẳng”, Martin Picard, một nhà thần kinh học tại Đại học Columbia cho biết:

 

Rõ ràng là yếu tố di truyền quyết định khi nào tóc chuyển sang màu xám, Picard nói với tạp chí Live Science, nhưng không chỉ có sự khác biệt lớn về thời điểm người ta bạc tóc, từ độ tuổi 30 cho đến 80, mà "mọi sợi tóc đều có bộ gen giống nhau, được tiếp xúc với những thứ giống nhau. Nhưng vì sao một số tóc gạc sớm hơn và một số muộn hơn?"

Dựa trên mô hình toán học, Picard và các đồng nghiệp của ông cho rằng tóc cần đạt đến ngưỡng chuyển sang màu bạc. Ở tuổi trung niên, khi một người gần đến ngưỡng đó, căng thẳng có thể đẩy đường tơ kẽ tóc.

Kingsley đồng ý. Ông nói, các tế bào gốc của tế bào hắc tố trở nên dễ bị tổn thương hơn khi chúng già đi. Vì vậy, căng thẳng gia tăng có khả năng "thay đổi thời gian" của tóc bạc, ông nói.

Picard và các đồng tác giả của ông cho rằng có thể đảo ngược tình trạng tóc bạc ở những người vừa mới bạc. Tuy nhiên, đối với những người đã có tóc bạc trong nhiều năm, việc loại bỏ căng thẳng không còn khả năng khiến các lọn tóc của họ phục hồi trở lại màu ban đầu, vì tóc đã vượt qua ngưỡng bạc.

Trên thực tế, Kingsley cho biết ông không thường thấy tóc phục hồi sắc tố. Ông cho biết hiện tượng bạc tóc ngược cũng phổ biến hơn ở những bệnh nhân đang điều trị chứng rụng tóc, hơn là những người tóc bạc bình thường theo thời gian.

Picard cho biết, lý tưởng nhất là có thêm một nghiên cứu tiếp theo trong tương lai. Các nhà nghiên cứu sẽ theo dõi những người tham gia trong nhiều tháng, ghi lại trải nghiệm của họ và đo lượng chất hormone gây căng thẳng của họ thông qua nước bọt trước khi phân tích các sợi tóc của họ. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa được thực hiện.

Dù thế nào thì thông điệp chính vẫn đứng vững, Picard nói: “Những gì chúng ta làm trong đời sống có tác động đáng kể đến những thứ mà chúng ta từng nghĩ là không thể đảo ngược được, như việc trả lại màu tóc đã bạc.”