Hành tinh của chúng ta đang chứa rất nhiều rác. Mỗi ngày có thêm 350 triệu tấn rác được thải ra trên thế giới. Có nhiều lựa chọn để giảm rác thải trước khi con người phải mang rác đi đổ vào không gian. Tranh Ann Phong – Dấu Tích Loài Người Trên Quả Đất – Mixed Media: 20 x 20 x 23.
Hành tinh của chúng ta đang chứa rất nhiều rác. Kể từ cuộc Cách Mạng Công Nghiệp, nhân loại đã sản xuất ra 30 ngàn tỷ tấn hàng hóa – từ những tòa nhà chọc trời và những cây cầu đến quần áo và bao ni-lông. Phần lớn chúng vẫn còn đó, dưới dạng rác thải.
Trên thế giới, mỗi ngày có thêm 350 triệu tấn rác được ‘bổ sung’ vào con số trên. Tệ hơn nữa, phần lớn rác thải đều không được kiểm soát đàng hoàng – chúng bị đổ đầy trên đất liền, trên nước và tại các bãi rác lộ thiên ở các thành phố và thị trấn. Điều này không chỉ khiến mọi người gặp rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe, mà còn gây hại cho thực vật, đất đai, và cả đại dương. Suy nghĩ về mớ rác mà con người chúng ta đang tạo ra có thể khiến quý vị bị choáng.
Đổ rác lên không gian?
Gửi rác vào không gian cũng không phải là điều bất khả thi như người ta vẫn tưởng. Xét cho cùng, ngoài không gian khoảng trống thì bao la mà lại chẳng có ai – theo hiểu biết hiện tại của chúng ta – than phiền hay phàn nàn.
Một số chuyên gia nghiên cứu đã đề nghị gửi rác vào không gian. Loại rác chủ yếu là các thanh nhiên liệu phóng xạ đã qua sử dụng từ các nhà máy điện hạt nhân. Chất thải hạt nhân sẽ vẫn cực kỳ nguy hiểm trong hàng chục ngàn năm nữa, và sự thật là cho đến nay, con người đã không thể giải quyết loại rác này một cách an toàn trên Trái Đất.
Tuy nhiên, những đề nghị này chưa bao giờ được tiến hành bởi nhiều lý do. Một là rủi ro: Điều gì sẽ xảy ra nếu một hỏa tiễn chở theo hàng tấn chất thải phóng xạ cao phát nổ sau khi vừa cất cánh? Một lý do nữa là về chi phí, chi phí sẽ cao hơn rất nhiều so với mức giá lưu trữ nó một cách an toàn trên Trái Đất.
Ngoài ra, hành tinh của chúng ta hiện có rất nhiều “rác không gian” đang quay quanh nó, bao gồm các vệ tinh bị hư hỏng và các mảnh vỡ thiên thạch. NASA ước tính, trên quỹ đạo Trái Đất có hơn nửa triệu mảnh nhỏ có kích thước cỡ viên bi hoặc lớn hơn. Chúng di chuyển với tốc độ cao và có thể làm hư hỏng tàu vũ trụ nếu xảy ra va chạm. Thật không thông minh nếu làm cho vấn đề này thêm phần nghiêm trọng.
Có một chiến lược tốt hơn nhiều: Giảm lượng chất thải đổ vào các bãi chôn lấp, lò đốt rác, bãi rác lộ thiên trên đất liền và đại dương. Một phần việc đó phụ thuộc vào các chính phủ, họ cần đặt ra các quy tắc về các vấn đề như liệu có cho phép sử dụng bao ni-lông loại dùng một lần hay không. Nhưng không cần chờ tới các chính phủ, có rất nhiều việc mà ai cũng có thể làm trong cuộc sống hàng ngày để giảm thiểu rác thải.
Áp dụng nhiều nguyên tắc chữ R hơn
Quý vị có thể đã nghe qua nguyên tắc “3 R”: Reduce (giảm thiểu), Reuse (tái sử dụng), và Recycle (tái chế). Mỗi bước đều rất có ích trong việc giảm rác thải hàng ngày.
Nếu muốn giảm thiểu rác thải trong cuộc sống, hãy chọn ly, ca, dao, nĩa hoặc túi đựng hàng tạp hóa có thể tái sử dụng thay vì đồ nhựa dùng một lần. Nhiều nơi đã đưa ra luật liên quan đến vấn đề này.
Một số cộng đồng cũng thu gom chất thải hữu cơ, chẳng hạn như thức ăn thừa và cỏ vụn trong vườn, rồi biến chúng thành phân hữu cơ. Và nhiều người tự ủ phân tại nhà.
Quý vị có thể tái sử dụng bằng cách mua hàng hóa và quần áo cũ, và quyên góp những thứ không còn xài nhưng vẫn còn sử dụng được. Mạng Freecycle sẽ giúp quý vị dễ dàng cho đi những món đồ còn sử dụng được nhưng không còn cần nữa và đổi lại những thứ khác.
Tái chế giấy, nhựa, thủy tinh và nhôm sẽ giúp tránh chôn lấp các loại vật liệu này. Nó cũng giúp làm chậm quá trình biến đổi khí hậu, vì sẽ tốn ít năng lượng hơn để tạo ra các sản phẩm mới từ vật liệu tái chế. Vào năm 2018, gần một phần ba chất thải rắn tại các vùng đô thị ở Hoa Kỳ đã được tái chế hoặc làm phân trộn.
Một số mặt hàng như bao ni-lông và ống hút nhựa có thể khó tái chế. Nhưng lon nhôm, giấy, bìa cứng và một số loại nhựa được tái chế thành công với tỷ lệ cao hơn nhiều. Điều quan trọng là phải biết rõ những gì có thể được tái chế ở chỗ quý vị đang sống – các quy tắc rất khác nhau giữa các nơi.
Và có thể làm nhiều hơn 3 chữ R. Quý vị có thể Repair (sửa chữa), Reclaim (cải tạo) và Reimagine (coi lại) thói quen mua sắm và sử dụng đồ đạc.
Ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về quyền được sửa chữa – cho phép người tiêu dùng tiếp cận thông tin và các bộ phận, phụ kiện, phụ tùng, để họ có thể tự sửa chữa đồ đạc của mình, từ đồ điện tử cho đến xe hơi. Các công ty, dĩ nhiên là muốn khách hàng mua đồ mới, nhưng nhiều người đang thúc đẩy ban hành các quy tắc giúp mọi người tự sửa chữa đồ đạc dễ dàng hơn.
Có nhiều lựa chọn để giảm rác thải trước khi không gian là nơi duy nhất còn lại để ‘đổ rác.’ Khi thử một số cách, quý vị sẽ thấy nó dễ dàng hơn mình nghĩ.
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “Will we eventually have to send our trash into space if we run out of room on Earth?” của Kate O'Neill, Giáo sư về Global Environmental Politics, Trường California, Berkeley. Bài viết được đăng trên trang TheConversation.
Gửi ý kiến của bạn
