Hồ Crawford, bên ngoài Toronto, Canada, được chọn làm biểu tượng cho sự khởi đầu của Kỷ nguyên Anthropocene (Kỷ nguyên Nhân tân, hay Kỷ nguyên Nhân sinh). (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Từ ô nhiễm, biến đổi khí hậu, cho đến sự biến mất của một số loài, những tác động của con người đã hằn sâu lên Trái Đất từ giữa thế kỷ 20, đến nỗi một nhóm các khoa học gia cho biết Trái Đất đã bước vào kỷ nguyên địa chất mới từ thuở đó.
Theo các khoa học gia, kỷ nguyên mới này được gọi là Anthropocene – bắt nguồn từ các thuật ngữ Hy Lạp cho “con người” và “mới” – kỷ nguyên này bắt đầu vào khoảng giữa năm 1950 và 1954. Dù có nhiều bằng chứng trên toàn thế giới cho thấy tác động của việc đốt nhiên liệu hóa thạch, thử nghiệm vũ khí hạt nhân, phân bón và nhựa ở cả đất và nước, các khoa học gia đã chọn một hồ nước nhỏ bên ngoài Toronto, Canada – Hồ Crawford – để làm điểm đánh dấu.
Nhà địa chất Colin Waters của Đại học Leicester, dẫn đầu Anthropocene Working Group, cho biết: “Rõ ràng, quy mô của những thay đổi đã tăng lên một cách khó tin, và đó chắc chắn là do tác động của con người.”
Sức mạnh của con người được so sánh ở cấp độ tương đương với thiên thạch đã đâm vào Trái Đất 66 triệu năm trước, khiến loài khủng long diệt chủng và bắt đầu Thời đại Kainozoi (Cenozoic Era), hay còn gọi là thời đại của động vật hữu nhũ. Nhưng mọi thứ không phải y chang như vậy. Sự kiện thiên thạch đó bắt đầu một thời đại hoàn toàn mới, còn các khoa học gia cho rằng con người chỉ bắt đầu một kỷ nguyên mới, một khoảng thời gian địa chất nhỏ hơn nhiều.
Mục tiêu của nhóm nghiên cứu là xác định ngày cụ thể bắt đầu kỷ nguyên Anthropocene bằng cách đo mức plutonium ở đáy hồ Crawford.
Ý tưởng về Anthropocene đã được đưa ra tại một hội nghị khoa học hơn 20 năm trước bởi hóa học gia từng đoạt giải Nobel Paul Crutzen. Kể từ đó, các nhóm khoa học gia đã tranh luận về vấn đề này, cuối cùng thành lập nhóm để nghiên cứu xem liệu nó có cần thiết hay không, và nếu có thì khi nào nó bắt đầu và được đánh dấu từ đâu.
Hồ Crawford, sâu 79 foot (29 mét) và rộng 25,800 foot vuông (24,000 mét vuông). Lý do khiến nó được chọn trong số 11 địa điểm khác vì tác động hàng năm của hoạt động con người đối với đất, bầu khí quyển và sinh học của Trái Đất được bảo tồn rõ ràng trong các lớp trầm tích ở hồ. Chúng bao gồm mọi thứ, từ bụi phóng xạ hạt nhân, ô nhiễm, cho đến nhiệt độ tăng.
Francine McCarthy, giáo sư khoa học về Trái Đất tại Brock University ở Canada, cho biết Hồ Crawford có nhiều dấu hiệu đặc trưng từ khoảng năm 1950 cho thấy “tác động của con người áp đảo hệ thống của Trái Đất.”
Chủ tịch U.S. National Academies of Sciences Marcia McNutt cho biết: “Những lắng đọng hàng năm đều được bảo lưu lại ở Hồ Crawford một cách đáng kinh ngạc.”
Một số khoa học gia cho biết Anthropocene cho thấy sức mạnh – và sự ngạo mạn – của nhân loại.
Cựu cố vấn khoa học Bạch Ốc John Holdren không đồng ý với ngày bắt đầu được đề nghị vì cho rằng nó xảy ra sớm hơn thế. Ông cho biết: “Ngạo mạn là cứ đinh ninh rằng mọi thứ vẫn đang nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Thực tế là khả năng biến đổi môi trường của chúng ta đã vượt xa những hiểu biết về hậu quả và khả năng thay đổi, cứu vãn tình hình.”
Các nhà địa chất đo thời gian theo liên đại, thời đại, thời kỷ, kỷ nguyên và thời kỳ. Nhóm nghiên cứu cho rằng Kỷ nguyên Anthropocene (Anthropocene Epoch – xin được tạm dịch là Kỷ nguyên Nhân tân) theo sau Kỷ nguyên Holocene (Holocene Epoch), bắt đầu cách đây khoảng 11,700 năm vào cuối Thời kỳ Băng Hà (Ice Age).
Họ cũng đề nghị lấy Crawfordian làm tên của thời kỳ mới, theo tên hồ được chọn làm điểm bắt đầu. Đề nghị này vẫn cần được ba nhóm nhà địa chất khác nhau cùng đồng ý, thống nhất và có thể sẽ được ký kết tại một hội nghị trong năm tới.
Lý do các nhà địa chất không gắn Anthropocene với một phép đo thời gian lớn hơn và quan trọng hơn, chẳng hạn như thời kỷ (period), là vì Kỷ Đệ Tứ (Quaternary Period) hiện tại, bắt đầu cách đây gần 2.6 triệu năm, được xác định dựa trên băng vĩnh cửu trên các cực của Trái Đất, và lớp băng này hiện vẫn còn tồn tại. Nhưng trong vài trăm năm nữa, nếu khí hậu tiếp tục biến đổi và băng vĩnh cửu biến mất, thì có lẽ đó là lúc Trái Đất bước sang một Kỷ nguyên mới.
Sử gia về khoa học Harvard Naomi Oreskes, một thành viên trong nhóm làm việc, cho biết: “Nếu có chút hiểu biết những bi kịch Hy Lạp, quý vị sẽ hiểu rõ rằng quyền lực, ngạo mạn và bi kịch luôn song hành với nhau. Nếu chúng ta không giải quyết các khía cạnh có hại trong các hoạt động của con người, nổi bật nhất là biến đổi khí hậu, thì tức là chúng ta đang trên con đường hướng đến bi kịch.”
Cung Đô sưu tầm
Nguồn: “Humans’ impact on Earth began a new epoch in the 1950s called the Anthropocene, scientists say” của Seth Borenstein, được đăng trên trang APNews.
Gửi ý kiến của bạn
