Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump nhận câu hỏi của các phóng viên sau việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia trong cuộc họp báo với các thành viên của lực lượng chống vi khuẩn corona và các nhà lãnh đạo từ ngành chăm sóc sức khỏe về đại dịch vi khuẩn corona đang diễn ra trên toàn cầu tại Vườn Hồng của Tòa Bạch Ốc hôm 13 tháng 3 năm 2020 tại Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn. Ông Trump đang đối diện tình trang khẩn cấp y tế quốc gia khi các trường hợp bị lây nhiễm COVID-19 tiếp tục gia tăng và 30 người đã thiệt mạng từ vi khuẩn này tại Hoa Kỳ, theo Trung Tâm The Center for Systems Science and Engineering tại Đại Học Johns Hopkins, cho biết. (Photo Getty Images)
LTS: Để kiểm chứng xem những điều Tổng Thống Donald Trump đã tuyên bố và cam kết sẽ thực hiện để đối phó với đại dịch vi khuẩn corona trong cuộc họp báo tại Vườn Hồng của Tòa Bạch Ốc hôm 13 tháng 3 năm 2020 có được thực hiện đúng hay không, Đài Phát Thanh Quốc Gia NPR đã thực hiện một cuộc điều tra kỹ lưỡng về những gì đã làm và không làm trong các lời hứa của TT Trump hôm đó. Việt Báo xin đăng bản dịch Việt của Thụy Âm để độc giả tường lãm.
***
Tính đến nay, 13 tháng 4, đã một tháng kể từ ngày Tổng Thống Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Trong phát biểu tại Vườn Hồng của Bạch Ốc, đứng cạnh các nhà lãnh đạo của các đại công ty bán lẻ và thử nghiệm thuốc, TT Trump hứa vận dụng các nguồn lực công và tư để chống vi khuẩn corona, theo trang mạng www.npr.org cho biết hôm 13 tháng 4.
“Chúng tôi đã và đang làm việc rất cực trong việc này. Chúng tôi đã có tiến bộ to lớn,” theo Trump cho biết. “Khi bạn so sánh điều chúng tôi đã làm với các khu vực khác trên thế giới, nó thật là tuyệt vời.”
Nhưng có rất ít đều hứa hẹn hôm đó đã được thực hiện.
Nhóm Điều Tra của NPR đã tìm hiểu sâu vào mỗi tuyên bố được đưa ra từ bục nói ngày đó. Và thay vì một chiến dịch bảo vệ toàn quốc, thu thập mẫu thử nghiệm và thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, nhóm này phát hiện một ít các dự án thí điểm nhỏ và các nỗ lực bị hủy bỏ.
Trong một số trường hợp, không có hành động nào được thực hiện cả.
Chẳng hạn, Target đã không còn hợp tác chính thức với chính phủ liên bang.
Và một dự án được ca ngợi của Google hóa ra hoàn toàn không được Google lãnh đạo, và sau đó một khi được triển khai đã bị giới hạn ở một số quận ở California.
Những phát biểu tại Vườn Hồng đã nêu bật biện pháp chiến lược của chính phủ Trump: ưu tiên cho các đối tác công và tư. Nhưng khi Bạch Ốc xác định những gì mà các công ty tư đó sẽ làm, thì trong nhiều trường hợp họ hứa nhiều hơn điều họ có thể làm.
“Điều đã trở thành rõ ràng trong nhiều ngày và nhiều tuần hay ngay cả trong một số trường hợp nhiều giờ sau sự kiện đó là họ đã hứa quá mức những gì lãnh vực tư nhân đã sẵn sàng để làm,” theo Jeremy Konyndyk, viên chức chính sách cao cấp tại Trung Tâm Phát Triển Toàn Cầu, cho biết.
Bạch Ốc đã từ chối bình luận về chuyện này.
Thử nghiệm bằng cách lái xe chạy ngang qua phần lớn không có tại các đối tác bán lẻ
Trong thời gian phát biểu tại Vườn Hồng, tổng thống đã giới thiệu hàng loạt các nhà lãnh đạo từ các đại công ty bán lẻ để cho thấy sẽ có sự hợp tác giữa chính phủ liên bang và các công ty tư đối với việc thử nghiệm vi khuẩn bằng cách lái xe chạy ngang qua.
“Chúng tôi đang thảo luận với các hãng dược liệu và công ty bán lẻ để làm cho việc thử nghiệm bằng cách lái xe chạy ngang qua sẵn sàng tại các địa điểm quan trọng được xác nhận bởi các chuyên gia sức khỏe công cộng,” theo TT Trump nói thế.
NPR đã tiếp xúc với các nhà bán lẻ mà có đại diện ở đó và phát hiện rằng các thảo luận đã không đưa tới bất kỳ sự thực thi nào ở phạm vi rộng của việc thử nghiệm bằng cách lái xe chạy ngang qua.
Trong tháng kể từ ngày tuyên bố, Walmart đã mở cửa 2 địa điểm thử nghiệm -- một tại khu vực Chicago và một nữa tại thành phố Bentonville, tiểu bang Arkansas. Walgreens đã mở cửa 2 địa điểm tại Chicago; CVS đã mở cửa 4 chỗ.
Target đã không mở cửa bất cứ địa điểm nào. Thực tế, công ty này nói rằng họ đã không có hợp tác bình thường với chính phủ liên bang và cho thấy rằng họ đã chờ đợi chính phủ khởi sự trước.
“Tới lúc này, các viên chức liên bang, tiểu bang và địa phương tiếp tục lãnh đạo việc lập kế hoạch cho các địa điểm thử nghiệm thêm,” theo một phát ngôn viên của Target cho biết. “Chúng tôi vẫn giữ lời hứa sẽ cung cấp các địa điểm bãi đậu xe của chúng tôi và ủng hộ các nỗ lực của họ khi họ sẵn sàng hoạt động.”
Thử nghiệm ở nhà đã hứa, nhưng không làm
Trong cuộc họp báo tại Vườn Hồng hôm đó, Tổng Thống cũng đã mời Bruce Greenstein, phó chủ tịch của LHC Group, lên phát biểu.
Tổ chức của Greenstein cơ bản là cung cấp việc chăm sóc sức khỏe tại nhà, và ông đã cam kết sẽ giúp việc thử nghiệm “cho người Mỹ nào không thể đi đến địa điểm thử nghiệm hay sống trong các vùng nông thôn cách xa địa điểm do công ty bán lẻ thiết lập.”
NPR đã gọi cho hơn 20 địa điểm của LHC tại 12 tiểu bang, và không có chỗ nào thực hiện việc thử nghiệm tại nhà một tháng theo sau phát biểu tại Vườn Hồng. Các nhân viên tại các trụ sở của LHC nói rằng họ thiếu các gói thử nghiệm và không được huấn luyện để sử dụng các gói thử nghiệm.
Phản ứng với phúc trình của NPR, Greenstein nói rằng tập trung cơ bản của họ đến nay là để có được dụng cụ bảo vệ cá nhân thích đáng, hay PPE, cho các y tá và làm việc với các bệnh viện trong việc chuyển các bệnh nhân COVID-19 bình phục về nhà. Họ nói họ sẽ bắt đầu làm việc với một bệnh viện tại New Orleans “nhanh nhất là trong tuần tới” để cung cấp việc thử nghiệm tại nhà và mở rộng dịch vụ này sau đó.
Không có trang mạng sàng lọc để tạo điều kiện kiểm tra lái xe chạy qua
Trong phát biểu tại Vườn Hồng ngày 13 tháng 3, Tổng Thống cũng đã hứa rằng Google đang làm việc để phát triển trang mạng để xác định việc thử nghiệm COVID-19 có được đảm bảo hay không, và nếu có, thì hướng dẫn các cá nhân đến nơi gần để thử nghiệm.
Tổng Thống cho biết đã có 1,700 kỹ sư của Google đang làm việc này, và phó tổng thống nói rằng việc hướng dẫn trên trang mạng sẽ có trong vòng 2 ngày.
“Google đang giúp phát triển một trang mạng,” theo tổng thống cho biết. “Nó sẽ hoàn tất rất nhanh, không như các trang mạng trong quá khứ, để xác định xem việc thử nghiệm có được bảo đảm hay không và để tạo điều kiện cho việc thử nghiệm tại địa điểm thuận tiện gần.”
Bác Sĩ Deborah Birx, điều phối viên đối phó vi khuẩn corona tại Bạch Ốc, cho biết trang mạng sẽ sàng lọc bệnh nhân, cho họ biết nơi nhận thử nghiệm lái xe đi ngang qua và cung cấp kết quả thử nghiệm.
Không có trang mạng về việc sàng lọc và thử nghiệm như thế đã được phát triển bởi Google.
Một chương trình thí điểm được phát triển bởi Verily, một công ty chị em với Google thuộc sở hữu của cùng một công ty mẹ, Alphabet. Chương trình của Verily, được gọi là Project Baseline, được tạo ra để hỗ trợ việc thử nghiệm COVID-19 dựa vào cộng đồng ở California từ sàng lọc, thử nghiệm đến phân phối kết quả thử nghiệm.
Verily đã thiết lập 6 chỗ thử nghiệm sơ khởi trong sự phối hợp với chính quyền tiểu bang California – không phải chính phủ liên bang – và hiện sẵn có chỉ cho các cư dân của 5 quận tại California.
“Chúng tôi làm việc trong sự hợp tác với các cơ quan y tế công cộng địa phương, văn phòng thống đốc California, và Bộ Y Tế Công Cộng California,” theo một phát ngôn viên của Verily cho biết, nói thêm rằng chương trình thử nghiệm COVID-19 của họ được “liên bang hỗ trợ.”
Không bao giờ có 1,700 kỹ sư tham gia vào dự án, như tổng thống đã nói, theo Verily cho biết.
"Khi chúng tôi xây dựng chương trình này lúc đầu, chúng tôi đã có gần 1,000 tình nguyện viên trên khắp công ty Alphabet hỗ trợ nhiều chức năng khác nhau," theo phát ngôn viên của Verily nói với NPR.
Verily đang trong thảo luận với các tổ chức chăm sóc sức khỏe khác để hỗ trợ loại dự án thử nghiệm này bên ngoài California, nhưng đã không có thông báo nào về các kế hoạch tương lai để thực hiện.
Phát ngôn viên của Bộ Y Tế chỉ ra rằng Apple đã đưa ra một dụng cụ sàng lọc trong sự hợp tác với Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Bệnh Tật Hoa Kỳ (CDC) và Bạch Ốc. Dụng cụ sàng lọc đó không có các chức năng được nêu ra trong phát biểu tại Vườn Hồng ngày 13 tháng 3.
Cơ quan liên bang của tổng thống hứa
Trong tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vào tháng trước, tổng thống cũng đã đề xuất nhiều thay đổi chính sách mà chỉ trong phạm vi của chính phủ liên bang để thực thi. Về những chính sách này, phần lớn chính phủ đề làm theo.
Thí dụ, Tổng Thống Trump đã hứa bãi bỏ tiền lời đối với các món tiền vay đi học được giữ bởi các cơ quan chính phủ. Chính sách đó đã được thực thi bởi bộ trưởng giáo dục vào ngày 20 tháng 3.
Và tổng thống đã thực hiện tốt các cam kết bãi bỏ những luật lệ để giúp cho các nhà cung cấp y tế dễ dàng đáp ứng với cuộc khủng hoảng chăm sóc sức khỏe.
Nhưng đã có những ngoại lệ. Thí dụ, tổng thống nói rằng ông sẽ bãi bỏ đòi hỏi giấy phép để các bác sĩ có thể hành nghề tại các tiểu bang với những nhu cầu lớn nhất. Nhưng giấy phép hành nghề y tế là do tiểu bang cấp, và tổng thống không có quyền bãi bỏ nó.
"Không có thẩm quyền theo luật định cho chính phủ liên bang để chiếm lấy việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe," theo Dale Van Demark, nhà tư vấn các ngành y tế tại công ty luật McDermott Will & Emery. Iris Hentze, chuyên gia chính sách tại The National Conference of State Legislatures nói rằng, “Những giấy phép hành nghề này thực sự được kiểm soát ít hay nhiều và được giám sát bởi các tiểu bang.” Điều mà chính phủ liên bang có thể làm là bãi bỏ các đòi hỏi trong tiểu bang đối với các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe mà phục vụ những người đã ghi danh trong Medicare, Medicaid và CHIP, để họ có thể lấy tiền bù hoàn đối với việc chăm sóc bên ngoài tiểu bang mà họ đã cung cấp.
Những lời hứa này không phải hạn chế đối với các vấn đề chăm sóc sức khỏe. Tổng thống đã tuyên bố rằng chính phủ của ông sẽ “mua, ở giá rất tốt, số lượng lớn dầu thô để dự trữ trong kho Dự Trữ Chiến Lược Hoa Kỳ.”
“Chúng ta sẽ đổ đầy nó,” ông đã nói vậy, “tiết kiệm hàng tỉ tỉ đô la của người dân Mỹ đóng thuế.”
Chính phủ Trump đã làm như vậy. Tổng thống hứa mà không có bảo đảm trước tiên tài trợ từ Quốc Hội, và Bộ Năng Lượng đổ trách nhiệm lên vai Quốc Hội.
“Bất kể những nỗ lực mạnh từ Chính Phủ, Quốc Hội sẽ không cung cấp tài trợ cho việc mua dầu cho SPR trong dự luật kích cầu,” theo phát ngôn viên Bộ Năng Lượng cho biết. “Bộ tiếp tục làm việc với Quốc Hội để đưa ra chỉ thị của Tổng Thống nhằm cung cấp cứu trợ cho ngành năng lượng Mỹ trong thời gian hỗn loạn này."
Thất bại trong quan hệ hợp tác công-tư
Sau cuộc họp báo ngày 13 tháng 3, khi được hỏi khi được hỏi liệu ông có chịu trách nhiệm về việc trễ nãi rõ ràng trong xét nghiệm vi khuẩn corona ở Hoa Kỳ hay không, tổng thống trả lời rằng, “Tôi không gánh trách nhiệm gì cả.”
Ông cũng cho thấy rằng khả năng phòng thí nghiệm cho việc thử nghiệm không bao lâu nữa sẽ mở rất rộng. Và ông đã chọn ra 2 công ty:
“Tôi muốn cảm ơn Roche, một đại công ty, vì việc làm đáng ca ngợi của họ.Tôi cũng muốn cảm ơn Thermo Fisher,” ông Trump đã phát biểu như thế.
Trump nói rằng cơ quan FDA đã chấp thuận quy trình của họ và rồi đưa ra tiên đoán. “Nó sẽ rất nhanh,” ông Trump cho biết. “Nó sẽ rất nhanh – mà sẽ mang lại, thêm, 1.4 triệu thử nghiệm tuần tới và 5 triệu trong một tháng. Tôi không tin là chúng ta sẽ cần tới con số đó.”
Roche và Thermo Fisher Scientific nói rằng họ đã có thể có nhiều triệu thử nghiệm đã phân phối theo lịch cho các phòng thí nghiệm tại Hoa Kỳ, một trong những điểm sáng hiếm trong cuộc khủng hoảng vi khuẩn corona. Những thử nghiệm này là điều này là thứ được sử dụng tại các phòng thí nghiệm để kiểm tra xem các mẫu có nhiễm vi khuẩn corona hay không.
Nhưng những thử nghiệm đó không phải là lý do cơ bản đối với việc không đủ thử nghiệm. Các phòng thí nghiệm tại Hoa Kỳ thiếu các gói thu thập mẫu – các miếng thấm và các ống mà những nhân viên y tế ở tuyến đầu gửi tới các phòng thí nghiệm.
Và chính những phòng thí nghiệm đó chật vật với khả năng giải quyết.
Trong những ngày trước phát biểu tại Vườn Hồng vào ngày 13 tháng 3, các nhà lãnh đạo của những phòng xét nghiệm chẩn đoán như LabCorp và Quest đã đến Bạch Ốc với 3 yêu cầu cốt lõi. Và trong họp báo tại Vườn Hồng, các tổng giám đốc của 2 tổ chức đứng bên cạnh tổng thống khi lực lượng chống vi khuẩn corona cam kết sử dụng các nguồn lực của chính phủ cho sự hợp tác của họ.
Hơn một tháng sau, các phòng xét nghiệm chẩn đoán – và nhóm có đại diện tại Washington, và Hiệp Hội American Clinical Laboratory Association -- vẫn còn 3 yêu cầu đó: tài trợ của chính phủ để xây dựng các cơ sở thử nghiệm mới, các tiêu chuẩn quốc gia để ưu tiên ai được thử nghiệm và sự hỗ trợ của chính phủ cho hệ thống cung cấp.
Konyndyk cho biết đó là một chỉ dấu cho thấy rằng mối quan hệ hợp tác công-tư mà tổng thống đã chảo hàng hôm 13 tháng 3 là con đường một chiều.
“Điều bạn muốn có là mối quan hệ hợp tác xây dựng giữa chinh phủ liên bang và lãnh vực tư. Thay vì vậy, điều chúng ta thấy, tôi nghĩ, là trò chơi ‘không phải nó’,” theo Konyndyk, người làm việc trong chính phủ Obama tại cơ quan USAID, chịu trách nhiệm hàng đầu đối với các tai họa quốc tế.
Dù chính phủ liên bang cần sự giúp đỡ của lãnh vực tư, chính phủ liên bang chỉ có quyền lực hạn chế đối với các công ty đó. Như thế để làm cho mọi thứ hoạt động, cần phải có sự hợp tác chặt chẽ và đàm phán nâng cao trước khi công bố những gì các công ty sẽ làm, và điều đó đã không xảy ra, theo Konyndyk cho biết.
Các công ty tư đã làm một phần của những gì đã được hứa trong cuộc họp báo tại Vườn Hồng – có nhiều thử nghiệm bây giờ hơn một tháng trước.
Nhưng do quá hứa hẹn những gì các công ty thuộc lãnh vực tư sẽ làm - và trong một số trường hợp, không có sự tư vấn đầy đủ về những gì họ có thể làm - Bạch Ốc đã khiến những cam kết khác vào ngày hôm đó không được hoàn thành.
Gửi ý kiến của bạn
