WASHINGTON – Tối Cao Pháp Viện (TCPV) cho biết chính sách y tế từ thời đại dịch nhằm hạn chế di dân ở biên giới phía nam sẽ được giữ nguyên trong thời điểm hiện tại.
Trong một lệnh ngắn gọn không có chữ ký, các thẩm phán TCPV đã ra phán quyết dừng quyết định của thẩm phán về việc vô hiệu hóa sắc lệnh y tế công cộng khẩn cấp có tên Title 42. Đây là sắc lệnh được cựu tổng thống Donald Trump ban hành cách đây hai năm, nhằm đối phó với đại dịch COVID-19, cho phép các viên chức nhanh chóng trục xuất những di dân bị bắt tại biên giới Hoa Kỳ – Mexico và hạn chế dòng di dân đổ vào Hoa Kỳ.
Tòa án nói rằng họ sẽ nghe các tranh luận về việc liệu các bang có thể can thiệp để bảo vệ sắc lệnh Title 42 hay không trong phiên điều trần vào tháng 2 năm 2023.
Tỷ lệ biểu quyết cho phán quyết trên là 5 phiếu thuận và 4 phiếu chống. Các thẩm phán bỏ phiếu chống là Sonia Sotomayor, Elena Kagan, Neil M. Gorsuch và Ketanji Brown Jackson.
Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh các thị trấn biên giới đang phải vật lộn với số lượng di dân từ nhiều quốc gia vượt biên ngày càng tăng, chủ yếu ở Nam Mỹ và Châu Á, họ không phải tuân theo chính sách trục xuất.
Justin Gest, giáo sư tại Trường George Mason, thực hiện các nghiên cứu chính trị về nhập cư, cho biết: “Chính quyền đã yêu cầu chấm dứt Title 42, nhưng không có kế hoạch rõ ràng về cách kiểm soát dòng di dân dự kiến sẽ tăng đột ngột. Phán quyết mang lại cảm giác nhẹ nhõm cho các viên chức, dù họ sẽ không công khai thừa nhận.”
Tháng 12, số lượng di dân bị bắt ở biên giới phía nam đã 3 lần vượt quá 9,000 người/ngày trong khoảng thời gian 10 ngày, một con số kỷ lục. Chỉ riêng vào ngày 11 tháng 12, khoảng 1,500 người, chủ yếu là người Nicaragua, từng là nạn nhân của một vụ bắt cóc hàng loạt ở miền bắc Mexico, đã đi từ Ciudad Juárez đến El Paso. Tình hình các khu trú ẩn của thành phố trở nên căng thẳng và nhiều gia đình di dân phải ngủ trên đường phố trong cái lạnh cắt da cắt thịt.
Tuy nhiên, các tổ chức nhân đạo điều hành các nơi trú ẩn dọc theo biên giới của Hoa Kỳ đã chỉ trích quyết định của tòa án. Họ cho biết TCPV duy trì một chính sách ngăn cản những di dân đang chạy trốn bạo lực và ngược đãi tìm đến chốn an toàn mà họ đáng được hưởng theo luật pháp Hoa Kỳ và quốc tế.
Lee Gelernt, một luật sư của American Civil Liberties Union, đại diện cho những di dân thách thức chính sách trục xuất, cho biết: “Chúng tôi vô cùng thất vọng thay cho những người xin tị nạn. Họ đang tuyệt vọng vì sẽ tiếp tục bị từ chối, không có một cơ hội nào để được xét duyệt. Nhưng phán quyết này chỉ là tạm thời và chúng tôi sẽ tiếp tục cuộc chiến tại tòa án.”
Các Thẩm phán Sotomayor và Kagan không tham gia vào quan điểm bất đồng của Thẩm phán Gorsuch và không đưa ra lý do nào cho việc họ bỏ phiếu phản đối.
Lệnh của TCPV là một chiến thắng tạm thời cho 19 tiểu bang tìm cách giữ nguyên Title 42. Họ cho rằng một số tiểu bang thường phải chịu gánh nặng tác động từ sự gia tăng số di dân vượt biên.
Tháng trước, thẩm phán Emmet G. Sullivan của Tòa án Quận Liên bang ở Washington đã phán quyết rằng biện pháp này không giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng và gây nguy hiểm cho di dân. Ông đặt hạn chót là ngày 21 tháng 12 để kết thúc Title 42.
Nhưng Chánh án John G. Roberts Jr. đã ban hành một thời hạn ngắn vào ngày 19 tháng 12, nhằm duy trì hiện trạng trong khi tòa án xem xét vấn đề.
Khi Title 42 còn hiệu lực, trong hầu hết các trường hợp, di dân đã bị trục xuất sang Mexico hoặc trả về quê hương của họ, đa phần là Mexico, Honduras, Guatemala và El Salvador. Tuy nhiên, cũng có nhiều di dân được phép ở lại vì họ đến từ các quốc gia có quan hệ ngoại giao căng thẳng với Hoa Kỳ, hoặc là những người mà phía Mexico từ chối không chịu nhận. Những người này bao gồm các di dân từ Cuba, Colombia, Nga và cho đến gần đây là Venezuela.
Nếu Title 42 bị gỡ bỏ, sẽ không di dân nào vượt biên bị trục xuất ngay lập tức, một quá trình chỉ mất vài giờ. Nhiều người trong số họ sẽ được phép vào Hoa Kỳ, và những người chỉ trích lập luận rằng họ có thể xin tị nạn, ngay cả khi họ đến Hoa Kỳ vì lý do kinh tế hơn là ‘tị nạn’ thật sự.
Nhiều người sẽ có quyền được một thẩm phán nhập cư xem xét toàn bộ các trường hợp của họ, điều này càng tạo thêm gánh nặng cho hệ thống tị nạn bị tắc nghẽn. Hầu hết những người nộp đơn sẽ thua kiện, và những người chỉ trích nói rằng vào thời điểm tòa án đưa ra quyết định, nhiều người sẽ biến mất trong bóng tối thay vì tuân theo lệnh trục xuất.
Sau khi Title 42 được áp dụng tại biên giới, số di dân bị bắt ở biên giới đã tăng lên hàng tháng trong 15 tháng liên tiếp – một phần là do di dân đã cố gắng vượt biên nhiều lần sau khi bị trục xuất.
Trong khi đó, những người mắc kẹt ở Mexico đã phải trải qua các vụ bắt cóc, tống tiền và bạo lực khác dưới bàn tay của các tổ chức tội phạm. Human Rights First, một tổ chức vô vụ lợi, đã ghi nhận hơn 13,000 vụ tấn công vào các di dân đang chờ đợi ở Mexico kể từ khi Tổng thống Biden nhậm chức.
Hiểm nguy cũng không thể làm nhụt chí những con người đang tuyệt vọng.
Enrique Valenzuela, một viên chức cấp cao ở bang Chihuahua (Mexico), cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Title 42 đã đặt ra một gánh nặng khá lớn cho địa phương ở đây, vì mọi người luôn được gửi trở lại bên này biên giới.”
Ông dự đoán rằng khi tin tức về việc Title 42 được giữ nguyên lan truyền, thì lượng người ở biên giới sẽ giảm dần, rồi lại tăng lên sau đó. Ông nói: “Cho tới tháng 2 năm sau, khi TCPV tiếp tục xét xử vụ việc, sẽ có nhiều người đến với hy vọng Hoa Kỳ sẽ mở cửa. Điều đó cũng hợp lý mà. Hết lần này đến lần khác, di dân đổ xô đến đây, hy vọng rằng Title sẽ được gỡ bỏ.”
Gửi ý kiến của bạn
