Hình minh họa
Năm 1984, Bộ trưởng Y tế Hoa Kỳ hứa rằng sẽ có vắc-xin phòng chống HIV/AIDS trong vòng hai năm. Gần 40 năm sau, vắc-xin cũng như thuốc chữa vẫn chưa có. Nhưng trong tuần vừa qua, một nghiên cứu đã được trình bày trên tạp chí Nature mang lại hy vọng mới.
Một người đàn ông 53 tuổi ở Düsseldorf đã khỏi bệnh sau khi được cấy ghép tế bào gốc được hiến tặng từ một người miễn dịch với HIV. Như vậy, anh là bệnh nhân HIV thứ ba được chữa khỏi.
Bác sĩ Anders Sönnerborg, người đã nghiên cứu về HIV và chăm sóc người nhiễm bệnh từ những năm 1980, là cố vấn khoa học sau ca cấy ghép của người đàn ông 53 tuổi. Ông tin rằng thời gian 9 năm theo dõi sau ca mổ cấy ghép đã cho thấy có thể chữa khỏi HIV.
Các bác sĩ chữa khỏi bệnh cho người đàn ông Đức đã tận dụng việc virus HIV sử dụng một phân tử đặc biệt gọi là thụ thể CCR5 để xâm nhập vào các tế bào của cơ thể. Trong quá trình cấy ghép, người nhiễm bịnh nhận được các tế bào gốc được hiến tặng từ một người đã miễn dịch với HIV có gen đặc biệt khiến thụ thể CCR5 trở nên vô hiệu hóa. Do đó, gen này khiến virus HIV khó xâm nhập vào tế bào hơn.
Nhưng đây là phương pháp mạo hiểm, tỷ lệ tử vong cao, chỉ được áp dụng nếu bệnh nhân HIV bị ung thư cần ghép tủy. Điều này đã giới hạn số lượng người có thể đủ điều kiện để giải phẫu. Việc tìm người hiến tặng miễn dịch với HIV cũng rất khó khăn. Do đó, hiện tại chỉ có 1-2 bệnh nhân đang chờ điều trị ở châu Âu. Nhưng Anders Sönnerborg tin rằng ba người đàn ông được chữa khỏi vẫn cho chúng ta nhiều bài học để tìm ra phương pháp chữa trị.
Việc phát triển thuốc và vắc-xin cho HIV khó khăn là bởi đó là một loại vi-rút luôn thay đổi. Nó đột biến hàng triệu lần mỗi ngày trong tế bào của người bị nhiễm bệnh, và do đó, nhiều biến thể mới được hình thành theo thời gian. Một số người trong số những người nhiễm bịnh phát triển sức đề kháng làm vô hiệu hóa thuốc.
Trong số mười người thử nghiệm vắc-xin trong các cuộc nghiên cứu, chỉ xuất hiện một tỷ lệ hạn chế các biến thể vi-rút mới và điều đó không đủ để mang lại sự phòng ngừa. Vào tháng 1 năm nay, một nghiên cứu về vắc-xin HIV trên toàn cầu với sự tham gia của 3,900 người đã bị đình chỉ do vắc-xin không hiệu quả. Các nghiên cứu mới đã được bắt đầu với các kỹ thuật mới, bao gồm cả vắc xin mRNA (đã được sử dụng thành công trong điều trị covid-19).
Trong khi chờ đợi một phương pháp chữa trị, các phương pháp điều trị mới đang được phát triển. Những cố gắng đầu tiên được thực hiện khoảng mười năm trước theo nguyên tắc "tấn công và tiêu diệt". Các nhà nghiên cứu chỉ đơn giản là đánh thức các virus không hoạt động ẩn náu trong các tế bào của cơ thể và sau đó tiêu diệt chúng bằng thuốc. Ngày nay, bệnh nhân chủ yếu nhận được thứ gọi là thuốc chặn, giúp giảm lượng vi rút xuống mức thấp đến mức không thể đo lường được. Nhưng cách này cũng có nguy cơ virus sẽ trở nên lờn thuốc. Do đó, người ta cố gắng tìm ra các điểm mới có thể tấn công chính vi-rút và phát triển các loại thuốc có tác dụng lâu dài chỉ được dùng vài lần trong năm.
Thuốc men ngày nay đã biến một căn bệnh chết người thành một tình trạng mãn tính mà con người có thể chung sống. Bất cứ ai uống thuốc để không tìm thấy vi-rút trong máu sẽ không còn nguy cơ lây nhiễm cho người khác. Nồng độ vi-rút thấp cũng ngăn ngừa HIV phát triển thành bệnh suy giảm miễn dịch AIDS. Nhờ thành công trong cách điều trị này, mà thuật ngữ AIDS hầu như không còn được sử dụng bởi ngành y tế ở các nước giàu.
Vậy thì người ta có thể thắc mắc tại sao lại tiến hành nghiên cứu về phương pháp chữa bệnh khi phương pháp điều trị đó có tác dụng tốt như vậy? Anders Sönnerborg hiểu rằng hầu hết bệnh nhân đều muốn khỏi bệnh - một phần để không phải uống thuốc và đi khám, một phần để tránh sự kỳ thị xung quanh HIV. Nghiên cứu cũng cung cấp thêm kiến thức cơ bản và phương pháp điều trị tốt hơn để có thể áp dụng trong các bệnh tình khác.
Gửi ý kiến của bạn
