Trong nhiều thập niên, khách du lịch đã chịu chi không ít tiền chỉ để có cơ hội nhìn thoáng qua xác tàu Titanic dưới đáy biển. Nhưng những chuyến tham quan bằng tàu lặn đã gây ra nhiều tác động nghiêm trọng cho nơi Titanic và hơn 1,500 hành khách của nó an giấc ngàn thu. (Nguồn: pixabay.com)
Phải mất tám tiếng đồng hồ và 250,000 MK để có thể viếng thăm ‘nấm mồ’ của R.M.S. Titanic, nằm ở vị trí khoảng 380 dặm ngoài khơi bờ biển St. John's, Newfoundland.
Hôm Chủ Nhật, 18 tháng 6, có 5 người đã lên con tàu lặn Titan để thực hiện hành trình đó. Theo dự kiến, chuyến thám hiểm sẽ kéo dài khoảng 8 ngày. Nhưng chỉ 1 giờ 45 phút sau khi khởi hành, con tàu bị mất liên lạc. Một cuộc tìm kiếm diễn ra ngay sau đó.
Bất chấp những hiểm nguy ở độ sâu khoảng 12,500 feet dưới mặt biển, được thấy tận mắt Titanic là một cơ hội hấp dẫn khó cưỡng. Rất ít người có được vận may này.
Hơn một thế kỷ sau khi bị chìm, Titanic vẫn là một đề tài chưa bao giờ hết hot. Mặc dù hầu hết mọi người có thể ghé thăm các viện bảo tàng, triển lãm và bộ sưu tập liên quan đến Titanic trên khắp thế giới để thỏa mãn trí tò mò, nhưng chỉ cần có đủ khả năng chi trả, ai cũng có thể ‘tận mục sở thị’ nơi con tàu yên giấc ngàn thu. Và bất chấp những lo ngại liên quan đến đạo đức và nguy cơ làm hư hại thêm xác tàu, hoạt động ‘viếng thăm’ Titanic đã tồn tại hơn 20 năm. Bên dưới là một số điều quý vị cần biết.
Vội vã tranh giành
Tàu Titanic bị đắm năm 1912. Nhưng mãi cho đến năm 1985, một đoàn thám hiểm dẫn đầu bởi Nhà thám hiểm địa lý quốc gia Robert Ballard và nhà hải dương học người Pháp Jean-Louis Michel mới phát hiện ra nơi an nghỉ cuối cùng của con tàu.
Ngay sau đó, Ballard đã có phiên điều trần với Quốc Hội Hoa Kỳ, kêu gọi Quốc Hội công nhận xác tàu Titanic là một đài tưởng niệm hàng hải. Tháng 7 năm 1986, Ballard đã đặt một tấm biển lên con tàu, yêu cầu không xáo trộn hiện trường để thể hiện sự tôn trọng và tưởng nhớ hơn 1,500 người đã nằm lại nơi đó.
Nhưng hiện trường nào có được giữ nguyên. Thay vào đó, người ta chạy đua cạnh tranh với nhau xem ai được phép trục vớt các cổ vật từ con tàu. Một phần là những nỗ lực muốn lưu giữ và bảo tồn các hiện vật từ con tàu, nhưng đa phần là muốn trục lợi từ khai thác và đấu giá cổ vật.
Nỗ lực trục vớt chính thức đầu tiên được thực hiện bởi Titanic Ventures Limited Partnership (TVLP) và L'Institut Français de Recherche pour l'Exploitation de la Mer vào năm 1987. Có khoảng 1,800 hiện vật được thu thập và bảo tồn. Năm 1992, một tòa án liên bang phán quyết TVLP là người cứu hộ đầu tiên và duy nhất của Titanic, dù trong những thập niên tiếp theo, công ty đã thúc đẩy nhiều chuyến trục vớt hơn.
Hiện được gọi là RMS Titanic Inc., công ty đã thực hiện tám chuyến thám hiểm tới tàu Titanic và đã bán đấu giá hơn 5,000 hiện vật trục vớt được từ Titanic, bao gồm các món trang sức và một phần cầu thang đại sảnh của tàu.
Trong khi các cuộc chiến pháp lý tranh giành quyền thăm viếng và trục vớt diễn ra gay gắt tại tòa án, các cuộc thám hiểm tới nơi tàu Titanic bị đắm vẫn cứ diễn ra – tạo ra một thị trường du lịch nhỏ nhưng đắt đỏ.
Những thập niên du lịch đến Titanic
Các nhà nghiên cứu, những người trục vớt và thậm chí cả các nhà làm phim như James Cameron, đạo diễn bộ phim Titanic năm 1997, đã thực hiện vô số chuyến đi đến nơi con tàu nằm lại. Và nếu chịu chi, khách du lịch bình thường cũng có thể đi.
Năm 1998, công ty Deep Ocean Expeditions của Anh là một trong những công ty đầu tiên bán vé cho công chúng, với giá 32,500 MK/vé để đi xem tận mắt phần còn lại của tàu Titanic. Vào năm 2012, trưởng đoàn thám hiểm Rob McCallum cho biết công ty sẽ tổ chức một vòng tham quan xác tàu cuối cùng sau khi đã thực hiện 197 chuyến đi. Những chuyến thám hiểm cuối cùng vào năm 2012, mỗi chuyến kéo dài 12 ngày và chở 20 hành khách, với giá 59,000 MK/người.
Bắt đầu từ năm 2002, công ty du lịch Bluefish có trụ sở tại Los Angeles cũng tổ chức các chuyến lặn viếng thăm Titanic, nhưng chỉ có 8 người tham gia trong 4 năm. Vào năm 2012, công ty bắt đầu nhận đặt vé trở lại với giá vé là 59,680 MK/người.
Blue Marble có trụ sở tại London đã bán vé với giá 105,129 MK/người vào năm 2019, được cho là tương đương với giá vé hạng nhất của những hành khách đi tàu Titanic năm 1912. Blue Marble đã hợp tác với OceanGate Expeditions – cùng một công ty có tàu bị mất tích vào Chủ Nhật vừa rồi – để tổ chức các chuyến tham quan.
OceanGate đã tiến hành các chuyến thám hiểm thành công vào năm 2021 và 2022, và có 18 chuyến lặn tham quan được lên kế hoạch cho đến năm 2023.
Bảo vệ Titanic
Những chuyến viếng thăm này có tác động gì đối với con tàu 111 tuổi?
Tàu Titanic đã bị hư hại đáng kể khi bị đắm và va chạm với đáy biển. Vi khuẩn ăn mòn sắt đang dần dần tiêu thụ những gì còn sót lại. Chưa đầy một thập niên sau khi xác tàu được tìm thấy, người ta đã nhận thấy sự xuống cấp nhanh chóng của con tàu. Vào năm 2019, người ta phát hiện các phần lớn của con tàu đang bị sụp đổ.
Ngày nay, khu vực xung quanh nơi Tinanic an nghỉ ngập tràn rác, vỏ lon, vỏ chai, dây xích và lưới từ những chuyến trục vớt trước đó. Du khách cũng để lại đầy những tấm biển để ‘kỷ niệm đã đến nơi này. Năm 2001, thâm chí một lễ cưới đã được tổ chức trong một chiếc tàu lặn nằm trên mũi tàu Titanic.
Ngay cả khi những người đến đó chỉ để xem, không có ý định chạm vào xác tàu, họ vẫn có thể làm xác tàu hư hỏng thêm. Có một đoàn thám hiểm được cho là đã đâm vào tàu Titanic và lấp liếm thông tin về những thiệt hại mà họ đã gây ra.
Người ta đang nỗ lực để bảo vệ những gì còn lại của Titanic. Vì nằm trong vùng biển quốc tế nên nó đủ điều kiện để được bảo vệ theo Công ước của UNESCO về Bảo Vệ Di Sản Văn Hóa Dưới Nước (Protection of Underwater Cultural Heritage) năm 2012. Năm 2020, Anh và Hoa Kỳ đã đồng ý hợp tác để cấp hoặc từ chối cấp phép cho những hoạt động viếng thăm và trục vớt hiện vật của Titanic.
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “Can anyone visit the Titanic? Inside a lucrative tourism industry” của Allie Yang, được đăng trên trang nationalgeographic.
Send comment
