
Hôm Thứ Hai, 10 tháng 7, Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ Ok cho Thụy Điển gia nhập NATO sau các cuộc đàm phán ở thủ đô Vilnius của Lithuania, nơi sắp diễn ra hội nghị thượng đỉnh thường niên của khối. (Nguồn:YouTube)
Thổ Nhĩ Kỳ đã đồng ý ‘bật đèn xanh’ cho Thụy Điển gia nhập NATO, sự thay đổi xảy ra bất ngờ chỉ vài giờ sau khi Tổng Thống Recep Tayyip Erdogan cho biết EU nên mở đường cho Ankara gia nhập khối này trước khi Quốc Hội Thổ Nhĩ Kỳ chấp thuận đề nghị của Thụy Điển gia nhập NATO, theo tin từ NYTimes.
Tổng thư ký NATO, Jens Stoltenberg, đã công bố quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ từ Vilnius, Litva, nơi đang chuẩn bị khai mạc hội nghị thượng đỉnh thường niên của khối vào Thứ Ba, 11 tháng 7.
Theo Stoltenberg, tổng thống Erdogan nói rằng Ankara sẽ ủng hộ Thụy Điển gia nhập NATO nếu Liên Minh Châu Âu (EU) mở cửa chào đón Thổ Nhĩ Kỳ. Thụy Điển và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục hợp tác song phương chống khủng bố, gỡ bỏ một số lệnh trừng phạt, các rào cản đầu tư và thương mại quốc phòng.
Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson nói với các phóng viên: “Đây là một ngày tốt lành đối với Thụy Điển,” đồng thời cho biết tuyên bố chung thể hiện “một bước tiến rất lớn” hướng tới việc Thụy Điển trở thành thành viên chính thức của NATO.
Hungary là thành viên NATO còn lại chưa chấp thuận cho Thụy Điển gia nhập, nhưng các viên chức Hungary có nói rằng nếu Thổ Nhĩ Kỳ thay đổi quan điểm, họ sẽ không cản trở quá trình này.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, đã đến Vilnius để tham dự hội nghị, cho biết: “Tôi sẵn sàng hợp tác với Tổng thống Erdogan và Thổ Nhĩ Kỳ để tăng cường khả năng phòng thủ và răn đe ở khu vực Châu Âu-Đại Tây Dương.” Biden cũng cảm ơn Stoltenberg và bày tỏ niềm mong chờ được chào đón Kristersson và Thụy Điển với tư cách là thành viên thứ 32 của liên minh.
Thổ Nhĩ Kỳ xin gia nhập Liên Minh Châu Âu từ năm 1987, nhưng hầu như không có bất kỳ tiến triển nào kể từ năm 2016, khi Nghị Viện Châu Âu bỏ phiếu đình chỉ các cuộc đàm phán gia nhập và chỉ trích cuộc đàn áp của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đối với các đối thủ chính trị sau cuộc đảo chính bất thành.
Thụy Điển và Phần Lan đã đệ đơn xin gia nhập NATO vào năm ngoái, sau khi nổ ra cuộc chiến Nga-Ukraine. Tháng 4 năm nay, Phần Lan được ‘bật đèn xanh,’ còn Thụy Điển vấp phải sự phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ. Trong những tháng gần đây, Thụy Điển đã nỗ lực sửa đổi Hiến Pháp, thông qua luật chống khủng bố mới và đồng ý dẫn độ một số tội phạm Thổ Nhĩ Kỳ.
Thay đổi bất ngờ trước thềm hội nghị thượng đỉnh là dấu hiệu cho thấy Thụy Điển có thể sẽ sớm được gia nhập liên minh. Quốc Hội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ họp cho đến ngày 27 tháng 7, và chỉ cần hai tuần để chuẩn thuận yêu cầu gia nhập của Phần Lan sau khi Erdogan gật đầu vào tháng 3.