Hôm nay,  

Phần Còn Sót Lại Của Thiên Thể Theia Có Thể Nằm Sâu Bên Trong Trái Đất

10/11/202300:00:00(Xem: 4496)

thien the

Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng tàn tích của hành tinh cổ đại Theia còn sót lại 2 mảnh lớn, nguyên vẹn, đang nằm sâu trong lòng Trái Đất. (Nguồn: pixabay.com)

 
Khoảng 4.5 tỷ năm trước, thái dương hệ là một bàn pinball khổng lồ trong vũ trụ. Trong thuở ban sơ đó, một thiên thể tên là Theia, có kích thước bằng sao Hỏa đã đâm vào Trái Đất, lúc đó vẫn còn đang trong giai đoạn thành hình. Vụ va chạm đã phá vỡ tiền hành tinh (protoplanet) Theia, và bắn một lượng lớn vật chất vào quỹ đạo quanh Trái Đất – cuối cùng chúng kết tụ lại thành Mặt Trăng ngày nay.
 
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature cho thấy rằng trong lần va chạm này, tàn tích của Theia ngoài những vật chất vụn đã trộn lẫn vào Trái Đất và Mặt Trăng, vẫn còn có 2 mảnh lớn, nguyên vẹn, đang chôn sâu trong lòng địa cầu.
 
Trong nhiều thập niên, các khoa học gia về Trái Đất đã biết về các khối vật chất dày đặc, có kích thước tương đương với cả một lục địa, tồn tại ở phần đáy lớp phủ gần ranh giới với lõi của hành tinh. Nghiên cứu mới do Viện công nghệ Caltech thực hiện, sử dụng mô phỏng về tác động hình thành Mặt Trăng cũng như sự tiến hóa của bên trong Trái Đất để xác định nơi có thể chứa những tàn dư của vụ va chạm và xem chúng đã thay đổi như thế nào theo thời gian.
 
Khoa học gia vũ trụ Robin Canup thuộc Southwest Research Institute ở Boulder, Colorado, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Kết quả nghiên cứu rất thú vị và khiến người ta nóng lòng khám phá thêm. Chúng ta có ‘nguồn dữ liệu’ để biết thêm về Theia và tìm hiểu rõ hơn về… những tác động hình thành Mặt Trăng.”
 
Bên trong Trái Đất
 
Giống như một củ hành tây, bên trong Trái Đất cũng có rất nhiều lớp. Nhưng điều khác biệt là lõi hành tinh của chúng ta nóng bỏng, dày đặc và chủ yếu chứa toàn kim loại, được tạo thành từ một lớp nóng chảy quay bên ngoài bao quanh một quả bóng dày đặc hơn rộng 1,500 dặm. Bên ngoài hai lớp lõi này là lớp phủ khổng lồ, chiếm hơn 80% thể tích của Trái Đất. Trên lớp phủ là lớp vỏ, phần bề mặt trái đất.
 
Lớp phủ là nơi diễn ra nhiều hoạt động: các mảng lục địa dịch chuyển và va chạm, và cách mảng dung thạch chảy ra. Khó có thể tiếp cận trực tiếp lớp phủ vì nó rất sâu. Nên để hiểu rõ hơn về lớp phủ này, các nhà nghiên cứu đo cách sóng địa chấn truyền qua nó trong các trận động đất. Khi những sóng đó truyền qua các vật chất có mật độ khác nhau, chúng sẽ thay đổi vận tốc hoặc phương hướng. Kết hợp những thông tin đó lại với nhau, các nhà nghiên cứu về cơ bản có thể lập bản đồ bên trong hành tinh của chúng ta.
 
Trong vài thập niên qua, những nghiên cứu như vậy đã cho thấy ‘hai đốm màu’ khổng lồ ở phần dưới của lớp phủ – một ở Nam Phi và một ở Thái Bình Dương – chúng khác biệt về mật độ và thành phần so với các vật chất xung quanh. Sóng địa chấn chậm lại khi đi qua những đốm màu này, nên chúng được đặt tên là: các vùng LLSVP (large low-shear-velocity provinces). Những vùng này dày đặc hơn phần còn lại của lớp phủ và có vẻ như đã tồn tại hàng tỷ năm.
 
Tuy nhiên, các khoa học gia không chắc chắn làm thế nào những đốm màu LLSVP này lại nằm ‘chễm chệ’ trong lớp phủ. Theo nghiên cứu mới cho thấy, chúng có thể đến từ tiền hành tinh Theia trong vụ va chạm dẫn đến sự hình thành của Mặt Trăng.
 
Mặt Trăng ra đời
 
Khi Theia va vào Trái Đất, nó vỡ ra; các đám mây mảnh vụn và hơi nước nóng chảy bao quanh Trái Đất, rồi kết tụ lại tạo thành Mặt Trăng. Trong 50 năm qua, các khoa học gia đã nghiên cứu các mẫu đất đá Mặt Trăng được thu thập trong các sứ mệnh Apollo và từ các vụ rơi thiên thạch, đồng thời kết hợp thông tin đó với các mô phỏng máy tính để đặt ra giả thuyết này. Đây cũng là lý thuyết hàng đầu về cách Mặt Trăng hình thành.
 
Nhưng vẫn còn một số câu hỏi chưa có lời giải đáp: Tại sao chúng ta không tìm thấy tàn tích của Theia trên Trái Đất?
 
Các nhà nghiên cứu đã đào sâu tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi này.
 
Nhà thiên văn học Hongping Deng của Shanghai Astronomical Observatory ở Trung Quốc đã tập trung vào việc mô phỏng vụ va chạm giữa Theia và Trái Đất cũng như cách vật chất sẽ trộn lẫn – hoặc không trộn lẫn – trong các lớp của Trái Đất. Mô hình cho thấy một số vật chất của Theia tan chảy trong vụ va chạm vẫn còn sót lại trên Trái Đất. Những khối vật chất dày đặc hơn nằm lớp phủ bên ngoài của Trái Đất thời kỳ đầu, rồi dần chìm vào lớp phủ bên trong, tồn tại dưới dạng các ‘đốm màu’ riêng biệt và không bao giờ bị trộn lẫn.
 
Các vật chất trộn lẫn trong lớp phủ
 
Câu hỏi lớn nhất về mô hình mới, là liệu vật chất từ vụ va chạm có thể “không bị trộn lẫn và đồng nhất vào lớp phủ Trái Đất trong bốn tỷ rưỡi năm tiếp theo hay không.”
 
Một số nhà nghiên cứu cảm thấy chưa thuyết phục. Khoa học gia chuyên nghiên cứu các hành tinh Miki Nakajima thuộc University of Rochester ở New York cho biết: “Trong các mô phỏng của chúng tôi, lớp phủ của Theia và lớp phủ của Trái Đất có khuynh hướng hòa trộn với nhau.” Nghiên cứu của bà trong nhiều năm qua đã tập trung vào cách mà các lớp phát triển trong các hành tinh đất đá thuộc thái dương hệ.
 
Nhà khoa học chuyên nghiên cứu về lực địa lý Maxim Ballmer của University College London cho biết: “Tôi không nghĩ vật chất va chạm sẽ bị trộn lẫn hoàn toàn, nhưng trong nghiên cứu mới, độ trộn lẫn đã bị đánh giá thấp.”
 
Các khoa học gia đồng ý rằng những vùng dày đặc trong lớp phủ Trái Đất đã tồn tại từ lâu, nhưng ‘nguồn gốc’ và ‘tuổi tác’ chính xác của chúng vẫn còn là vấn đề tranh luận.
 
Bước tiếp theo là so sánh các dấu hiệu hóa học của vật chất từ những đốm màu này và từ Mặt Trăng, vốn được tạo thành chủ yếu từ Theia. Nếu chúng có cùng dấu hiệu địa hóa, thì tức là chúng phải có nguồn gốc từ cùng một hành tinh. Nhưng việc thu thập ‘tài liệu’ mới để nghiên cứu thêm không phải là chuyện dễ. Chúng ta không thể khoan đủ sâu vào Trái Đất để lấy mẫu trực tiếp các đốm màu này. Tuy nhiên, một số loại đá từ sâu bên trong cũng có đôi khi ‘trồi’ lên tới bề mặt, chẳng hạn như đá bazan ở Đảo Đại Dương.
 
Bề mặt của Mặt Trăng đã trải qua hàng tỷ năm phong hóa trong không gian và có thể bị trộn lẫn thêm bởi nhiều loại thiên thạch, nên các nhà nghiên cứu cũng muốn phân tích vật chất từ lớp phủ trong Mặt Trăng. Nhưng các mẫu vật hiện có trong phòng thí nghiệm trên Trái Đất lại chủ yếu là lấy từ bề mặt.

Có thể phải đợi cho đến khi sứ mệnh thu thập mẫu vật trở lại khu vực phía nam Mặt Trăng, nơi lớp phủ lộ ra và dễ tiếp cận hơn, thì người ta mới thu thập được những mẫu vật mới hơn.
 
Cung Đô sưu tầm & biên dịch

Nguồn: “4.5 billion years ago, another planet crashed into Earth. We may have found its leftovers.” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Giáo sư Nguyễn Văn Sâm vừa ấn hành một tác phẩm có nhan đề sách rất dài: “Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký.” Cuốn sách này là tuyển tập 2 vở tuồng được viết trong tinh thần Công Giáo của vùng đất Nam Bộ của thời kỳ cuối thế ký thứ 19 và đầu thế kỷ 20. Đây là ấn bản 2023 do GS Nguyễn Văn Sâm giới thiệu và chú giải.
Có lẽ ai cũng biết rằng tử vi bói toán là một khoa giải đoán tương lai đời người về vận mạng, tình duyên, gia đạo, học hành thi cử, thời vận thịnh suy, tốt xấu và chọn hướng nhà đất thích hợp, bao gồm cả việc so đôi tuổi và hóa giải sự xung khắc vợ chồng, chọn ngày giờ tốt để khai trương, cưới hỏi, cùng là giải hạn xấu, dựa theo một vài yếu tố như ngày, giờ, tháng, năm sinh của người xin coi bói toán.
Buổi sáng ngày Thứ Tư 29/11/2023, theo giờ Việt Nam, sẽ là ngày trà tỳ (hỏa thiêu) nhục thân của Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, theo thông báo của Ban Điều Hành Tang Lễ. Tang lễ của Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ sẽ được tổ chức tại chùa Phật Ân (Long Thành, tỉnh Đồng Nai).
Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ là bậc cao Tăng thạc đức trong chốn Thiền môn Việt Nam. Trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, Ngài đã tận tụy cống hiến công đức xứng đáng của mình cho: - Việc giáo dục nhiều thế hệ Tăng, Ni và cư sĩ trong và ngoài nước; - Việc phiên dịch, luận giải và chú thích nhiều Kinh, Luật và Luận thuộc Thanh Văn và Bồ-tát Tạng; - Việc nghiên cứu và sáng tác nhiều tác phẩm rất giá trị về tư tưởng triết lý, Phật học, và văn chương thi phú.
HT. Tuệ Sỹ không chỉ uyên bác về Phật Giáo Nguyên Thủy và Đại Thừa, Thầy còn tinh thông triết học Tây phương, văn chương, thơ, âm nhạc. HT nghiên cứu thẳng từ nguyên tác của các văn nhân, thi sĩ nổi tiếng của Trung quốc như Tô Đông Pha, Lý Hạ, Đỗ Phủ… Ngoài những khảo luận Triết học và Phật học, HT đã viết tác phẩm đầy thi vị: ‘Tô Đông Pha, Những Phương Trời Viễn Mộng’ (Ca Dao xb, Sài Gòn, 1973). Về âm nhạc, HT chơi đàn guitar, violon, piano, thổi sáo. Thầy tìm hiểu âm nhạc dân tộc, lại rất am tường nhạc cổ điển Tây phương. HT làm nhiều thơ, viết một số truyện ngắn và các tiểu luận triết học, phê bình văn học đặc sắc, phần lớn đăng trên các tạp chí Khởi Hành (1969-1972) và Thời Tập (1973-1975) tại Sài Gòn. Đồng thời HT cũng là Tổng thư ký tòa soạn Tạp chí Tư Tưởng của Đại học Vạn Hạnh. Tập thơ đặc sắc bằng chữ Hán, ‘Ngục trung mị ngữ’ được HT làm trong tù sau năm 1975, và các tập thơ ‘Giấc mơ Trường sơn’, ‘Những điệp khúc cho dương cầm’, ‘Thiên lý độc hành’ sau này đã được dịch ra Anh,
Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, Húy thượng NGUYÊN hạ CHỨNG, đời thứ 44 Dòng Lâm Tế Chánh Tông và đời thứ 10 Thiền Phái Liễu Quán, Chánh Thư Ký kiêm Xử Lý Thường Vụ Viện Tăng Thống GHPGVNTN, Chủ Tịch Hội Đồng Phiên Dịch Tam Tạng Lâm Thời, Cố Vấn Hội Đồng Hoằng Pháp GHPGVNTN, đã thuận thế vô thường thâu thần thị tịch tại Chùa Phật Ân, Huyện Long Thành, Tỉnh Đồng Nai, Việt Nam, vào lúc 16:00 giờ, ngày 24 tháng 11 năm 2023, nhằm ngày 12 tháng 10 năm Quý Mão, trụ thế 79 năm, hạ lạp 41. (Bản tin chi tiết do GHPGVNTN đang soạn thảo, sẽ được Việt Báo đăng ngay khi nhận được.)
Khởi đầu từ một sáng kiến vào tháng Tư năm 2000 –gần một phần tư thế kỷ đời người đã trôi qua với biết bao thăng trầm, Giải Thưởng Việt Báo Viết Về Nước Mỹ vẫn trụ lại, bền bỉ thắp sáng dưới bầu trời chữ nghĩa những câu chuyện người Việt lưu vong xuyên thế hệ. Câu chuyện người Việt thế hệ chúng ta, thế hệ lưu vong thứ nhất, và câu chuyện thế hệ con cái chúng ta, chỉ có chúng ta biết. Chuyện thật, người thật, những mảnh đời bắt đầu lại từ sau Tháng Tư Đen, những mảnh đời tiếp nối, mất mát, gầy dựng, thất bại, thành công, biết bao biến cố, chúng ta làm sao không kể không viết không góp chuyện vào những trang sách.
Tại phòng họp TBC & VietLife TV số 15609 Beach Blvd, Thành Phố Westminster vào lúc 10 giờ sáng thứ bảy, ngày 18 tháng 11 năm 2023, Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam tổ chức cuộc gặp gỡ giới truyền thông Việt ngữ và đại điện một số đoàn thể cộng đồng để công công bố Báo Cáo Nhân Quyền tại Việt Nam 2022-2023 và kết quả Giải Nhân quyền Việt Nam 2023.
Nghệ (turmeric) là một loài thực vật có hoa thuộc họ gừng. Từ lâu, nghệ đã được đánh giá cao trong nền y khoa cổ Ayurvedic ở Ấn Độ nhờ đặc tính chống viêm. Với ẩm thực Châu Á, nghệ cũng được ưa thích bởi hương vị và màu sắc của nó. Trong tiếng Hindi, nghệ được gọi là Haldi, có nguồn gốc từ tiếng Phạn có nghĩa là “màu vàng.” Nhưng đối với hàng triệu người Nam Á thường xuyên sử dụng nghệ, màu vàng rực rỡ của nghệ có thể khiến họ mất mạng.
Clever Care Health Plan Inc. (sau đây sẽ gọi là "Clever Care"), một chương trình Medicare Advantage hàng đầu, đang công bố một loạt sự kiện tri ân hội viên của công ty với sự cộng tác của các tổ chức phi lợi nhuận trong cộng đồng địa phương, các đại lý bán hàng tận tâm và các nhà cung cấp dịch vụ khác. Những sự kiện này là cách để Clever Care bày tỏ lòng biết ơn của mình với các hội viên, đồng thời nâng cao sức khỏe tổng thể và thể chất lành mạnh của nhiều cộng đồng văn hóa. Để phù hợp với sự cống hiến của mình trong nỗ lực phá bỏ rào cản ngôn ngữ và tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc, mỗi sự kiện của Clever Care sẽ được tổ chức bằng các ngôn ngữ khác nhau, phản ánh đúng cộng đồng hội viên đa dạng mà công ty phục vụ.
Thời gian Mở Ghi Danh Medicare (Open Enrollment) đang diễn ra. Chúng tôi đã chọn một số câu hỏi về chủ đề này và muốn chia sẻ thông tin trong chuyên mục của tháng này. Chúng tôi đã thêm một câu hỏi để giải quyết rõ ràng hơn những lĩnh vực mà nhiều người còn nhầm lẫn về vắc xin ngừa COVID-19. Nếu quý vị có thêm câu hỏi về Medicare, Medicaid, thị trường bảo hiểm Y tế theo đạo luật chăm sóc giá cả phải chăng, phúc lợi hưu trí an sinh xã hội, thu nhập an sinh bổ sung hoặc tiêm chủng ngừa COVID/cúm, quý vị có thể liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay bằng 3 cách:
Gần đây, Tổng thống Biden đã ký một Sắc lệnh Trí tuệ nhân tạo ngày thứ Hai nhằm giúp Hoa Kỳ dễ dàng thu hút các nhân tài AI người nước ngoài nhiều hơn. Hiện tại, không có thay đổi nào. Ông Biden đã chỉ đạo một số cơ quan chính phủ để chuẩn bị các đề xuất, chính sách mới.
‘Xây dựng một trạm vũ trụ trên Mặt trăng’ – thoạt nghe, điều này có vẻ giống như một bộ phim khoa học viễn tưởng. Nhưng hiện nay, mỗi sứ mệnh mới nhằm khám phá Mặt trăng sẽ đưa ý tưởng đó nhích gần đến thực tế thêm một chút. Các khoa học gia đang hướng mục tiêu tới các hồ chứa băng trên Mặt trăng, có thể nằm ở những nơi bị che khuất vĩnh viễn trên Mặt trăng (nửa không nhìn thấy được của Mặt trăng), hay còn gọi là PSR. Đây là chìa khóa để có thể xây dựng bất kỳ loại cơ sở hạ tầng bền vững nào trên Mặt trăng.
Mua thuốc bậy bạ không nguồn gốc là một trò xui rủi. Từ Xanax đến cocaine, thuốc hoặc thuốc giả được mua ở những nơi không phải cơ sở y tế có thể chứa liều lượng fentanyl nguy hiểm cho tính mạng. Các bác sĩ đã chứng kiến sự gia tăng sử dụng fentanyl không cố ý từ những người mua các loại thuốc theo toa thuộc nhóm opioid và các loại thuốc khác có chứa hoặc pha, trộn fentanyl. Người ta nhận thấy Fentanyl đã được đưa vào nguồn cung cấp thuốc heroin ở Massachusetts. Vào năm 2016, Giáo sư Kavita Babu và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng những bệnh nhân đến khoa cấp cứu với báo cáo sử dụng quá liều heroin thường có fentanyl trong kết quả xét nghiệm mẫu thuốc của họ.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.