WHO đã xếp biến thể phụ JN.1 của COVID-19 vào nhóm “biến thể đáng quan tâm,” nhưng cho biết biến thể phụ này không gây đe dọa nhiều đến sức khỏe cộng đồng. (Nguồn:pixabay.com)
Một biến thể mới của vi-rút gây ra đại dịch COVID-19 đang trở nên phổ biến ở Hoa Kỳ khi những căn bịnh mùa đông đang hoành hành: JN.1, một hậu duệ khác của Omicron.
Lần đầu tiên JN.1 được phát hiện ở Hoa Kỳ vào tháng 9 nhưng lúc bấy giờ vẫn lây lan chậm. Tuy nhiên, trong những tuần gần đây, nó đã chiếm tỷ lệ ngày càng tăng trong các mẫu xét nghiệm từ các phòng thí nghiệm liên kết với Cơ Quan Kiểm Soát và Phòng Bệnh Hoa Kỳ (CDC), chiếm hơn 20% trong khoảng thời gian hai tuần tính đến ngày 9 tháng 12. Theo một số dự đoán, nó sẽ là nguyên nhân gây ra ít nhất một nửa số ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ trước khi sang tháng 1.
Ngày 19/12, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) đã tuyên bố JN.1 là một biến thể đáng quan tâm (variant of interest) do nó “lây lan ngày càng nhanh chóng.” Nhưng cơ quan này chưa xếp JN.1 vào loại biến thể đáng lo ngại (variant of concern) – tức là một chủng mới của vi-rút SARS-CoV-2 có khả năng gây ra đợt gia tăng số ca nhiễm ở mức độ nghiêm trọng; làm giảm hiệu quả của vắc-xin; hoặc gây tác động đáng kể đến việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Dưới đây là những điều cần biết về JN.1.
JN.1 có lây nhiễm hay nặng hơn so với các biến thể SARS-CoV-2 khác không?
JN.1 có quan hệ khá gần với BA.2.86, một hậu duệ của Omicron xuất hiện ở Hoa Kỳ vào mùa hè vừa qua. Theo CDC, hai biến thể này gần như giống hệt nhau, ngoại trừ điểm khác biệt duy nhất ở protein gai của chúng, phần giúp virus xâm nhập vào tế bào người.
CDC cho biết, việc JN.1 chiếm một phần ngày càng lớn trong số ca nhiễm cho thấy nó có thể lây lan mạnh hơn hoặc dễ vượt qua hệ thống miễn dịch của cơ thể chúng ta hơn so với các biến thể trước đó. Nhưng hiện tại không có bằng chứng nào cho thấy nó gây bịnh nặng hơn các chủng vi-rút khác, dù số ca nhiễm có thể tăng cao. Các triệu chứng chính có thể cũng giống với các triệu chứng từ các biến thể trước đó: đau hoặc ngứa họng, mệt mỏi, nhức đầu, nghẹt mũi, ho và sốt.
Vắc-xin, xét nghiệm và phương pháp điều trị có hiệu quả với JN.1 không?
Cho đến nay, vẫn đang có các dấu hiệu tích cực. Theo CDC thì các xét nghiệm và phương pháp điều trị COVID-19 có thể sẽ có hiệu quả chống lại JN.1. Và mặc dù mũi booster COVID-19 mới nhất được thiết kế để nhắm vào biến thể XBB.1.5, nghiên cứu sơ bộ cho thấy nó cũng tạo ra các kháng thể có hiệu quả chống lại JN.1, mặc dù ít hơn. (Như thường lệ, vắc xin sẽ không ngăn chặn hoàn toàn khỏi bị lây nhiễm JN.1, nhưng sẽ làm giảm nguy cơ tử vong và bệnh trở nặng.)
Ngày 13 tháng 12, nhóm chuyên gia tư vấn vaccine COVID-19 của WHO đã khuyến nghị tiếp tục sử dụng vaccine nhắm mục tiêu XBB.1.5 hiện nay, vì chúng có vẻ cung cấp một số khả năng bảo vệ chéo.
JN.1 có thể gây ra một đợt bùng phát COVID-19 tại Hoa Kỳ không?
CDC không còn ghi lại mọi trường hợp chẩn đoán COVID-19 ở Hoa Kỳ nữa, nhưng các chỉ số bịnh tật khác đang tăng lên. Dữ liệu giám sát nước thải cho thấy đang có rất nhiều ca nhiễm COVID-19 lan rộng, đặc biệt là ở vùng Đông Bắc. Số trường hợp phải vào bệnh viện cũng đang tăng lên, mặc dù vẫn còn ít hơn nhiều so với thời điểm này năm ngoái. Tỷ lệ tử vong hiện đang ổn định, có khuynh hướng giảm một chút so với tỷ lệ phải vào bệnh viện.
Hiện vẫn còn quá sớm để nói liệu JN.1 có gây ra một đợt tăng đáng kể về số ca nhiễm hay không, mặc dù mùa lễ hội và du lịch có thể làm tăng khả năng lây nhiễm. Biện pháp phòng vệ tốt nhất đối với JN.1 – và các biến thể khác của SARS-CoV-2 – vẫn là tiêm vắc-xin, đeo khẩu trang ở những khu vực kín và đông người, và hạn chế tiếp xúc với những người có dấu hiệu bị nhiễm bệnh.
Send comment
