Ảnh: từ trang mạng của NATO
Từ lâu, cựu Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ông vô cùng phẫn nộ với NATO, một liên minh quân sự 75 năm tuổi bao gồm Mỹ và 30 quốc gia khác, trong đó có Canada, Anh, Đức và Pháp.
Trump leo thang chỉ trích NATO vào ngày 10 tháng 2 năm 2024, khi ông nói rằng, nếu ông được bầu lại làm tổng thống vào tháng 11 năm 2024, Mỹ sẽ không bảo vệ bất kỳ quốc gia thành viên nào chưa “trả tiền”.
Trump cũng nói rằng ông sẽ khuyến khích Nga và Tổng thống Vladimir Putin “làm bất cứ điều gì họ muốn” với một thành viên NATO “không trả đủ tiền chi phí quốc phòng”.
NATO là tổ chức quốc phòng hàng đầu của thế giới phương Tây, có trụ sở tại Brussels. được thành lập vào năm 1949 bởi 12 quốc gia như được giải thích trong Điều 5 của hiệp ước NATO, là tất cả các nước NATO đồng ý bảo vệ bất kỳ quốc gia NATO nào khác trong trường hợp bị tấn công.
NATO không có quân đội thường trực và dựa vào các nước thành viên tình nguyện cho lực lượng quân sự của họ thực hiện bất kỳ hoạt động nào. Vì vậy, tất cả các nước NATO đồng ý chi 2% tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của họ cho phòng thủ quân sự để hỗ trợ NATO.
Một số quốc gia, như Mỹ, Anh, Ba Lan, Phần Lan, Hy Lạp và các quốc gia vùng Baltic như Estonia, Latvia và Litva, dành hơn 2% GDP của họ cho quốc phòng quân sự. Khoảng một nửa số thành viên NATO, bao gồm Đức, Pháp, Na Uy, Tây Ban Nha và Thổ Nhĩ Kỳ, chi tiêu ít hơn.
Lãnh đạo NATO Jens Stoltenberg cho biết trong một tuyên bố bằng văn bản vào ngày 11 tháng 2 rằng lời phát biểu của Trump “làm suy yếu tất cả an ninh của chúng tôi, bao gồm cả an ninh của Mỹ, và khiến binh lính Mỹ và châu Âu gặp nguy hiểm cao hơn”. Các nhà lãnh đạo chính trị khác cũng chỉ trích bình luận của Trump là vô trách nhiệm và rất nguy hiểm.
Là một học giả về lịch sử và các vấn đề quốc tế và hiện là giáo sư tại đại học University of North Carolina at Chapel Hill, Klaus W. Larres viết rằng Trump dường như không hiểu được nhiều lợi ích mà Mỹ có được khi trở thành thành viên NATO. Ông phân tích ba lợi ích chính mà Hoa Kỳ nhận được khi trở thành thành viên NATO:
1. NATO mang đến cho Mỹ những đồng minh đáng tin cậy
Về mặt quân sự và kinh tế, Mỹ là một cường quốc cực kỳ đáng gờm. Mỹ có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất trên trái đất và tiếp tục là nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, nếu không có các đồng minh ở châu Á và trên hết là không có các đồng minh ở châu Âu, sức mạnh siêu cường của Mỹ sẽ dễ dàng bị suy giảm.
NATO cung cấp cho Hoa Kỳ vị trí lãnh đạo trong một trong những mạng lưới liên minh quân sự mạnh nhất trên thế giới. Sự lãnh đạo này vượt xa lĩnh vực an ninh - nó có tác động sâu sắc và rất tích cực về mặt chính trị và kinh tế. Ví dụ, hầu hết các nước phương Tây đều mua vũ khí và thiết bị quân sự từ Mỹ.
Nga coi các chế độ gây tranh cãi nổi tiếng vì vi phạm nhân quyền như Iran, Triều Tiên và ở một mức độ nào đó là Trung Quốc là những đồng minh quan trọng nhất của nước này. Hoa Kỳ coi các nước có nền kinh tế mạnh như Canada, Đức, Pháp, Ý và nhiều nền dân chủ lâu đời khác là bạn bè và đồng minh của mình.
NATO từ xưa giờ chỉ khởi động Điều 5 một lần duy nhất – đó là ngay sau khi Mỹ bị tấn công vào ngày 11 tháng 9 năm 2001. Các đồng minh trong liên minh NATO của Mỹ đã sẵn sàng hỗ trợ Mỹ - và, dù tốt hay xấu, nhiều nước sau đó đã tham gia cùng hỗ trợ Hoa Kỳ vào cuộc chiến ở Afghanistan.
2. NATO mang lại hòa bình và ổn định
NATO cung cấp một tấm màn bảo vệ và an ninh chung cho tất cả các thành viên của mình, giúp giải thích lý do tại sao đại đa số các nước ở Trung và Đông Âu lại kêu gọi gia nhập NATO sau khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991.
Ngày nay, Ukraine tiếp tục thúc đẩy việc trở thành thành viên NATO - mặc dù đơn xin gia nhập của nước này dường như khó được chấp nhận sớm, do cam kết quân sự mà việc gia nhập này sẽ tạo ra cho liên minh.
Nga đã tiến hành các cuộc chiến tranh ngắn hạn trong những năm gần đây với Moldova, Georgia và cả với Ukraine trước năm 2022, nhưng Putin chưa xâm lược các nước láng giềng là thành viên NATO. Việc xâm chiếm một quốc gia NATO sẽ đưa toàn bộ liên minh vào cuộc chiến với Nga, đây sẽ là một canh bạc đầy rủi ro đối với Moscow.
Bất chấp lo ngại quốc tế rằng cuộc chiến của Nga ở Ukraine có thể lan sang các nước láng giềng NATO, như Ba Lan và ba quốc gia vùng Baltic, điều đó vẫn chưa xảy ra.
3. NATO đã giúp Mỹ mạnh hơn
Liên minh quân sự của Liên Xô, được gọi là Hiệp ước Warsaw, yêu cầu Liên Xô và các quốc gia vệ tinh ở Trung và Đông Âu, bao gồm Đông Đức, Ba Lan và Hungary, tham gia. Mặt khác, NATO là một liên minh quân sự tự nguyện và các quốc gia phải trải qua quá trình ghi danh khắt khe trước khi được chấp nhận.
Sự hiện diện hiện tại của Hoa Kỳ ở Châu Âu – và Châu Á – không bị áp đặt bằng vũ lực. Thay vào đó, quân đội và ảnh hưởng của Mỹ ở châu Âu nhìn chung được các đồng minh hoan nghênh.
Bằng cách gia nhập NATO và chấp nhận sự lãnh đạo quân sự của Washington, các quốc gia NATO khác mang lại cho Mỹ ảnh hưởng và quyền lực chưa từng có. Học giả người Na Uy Geir Lundestad gọi đây là “đế chế theo lời mời”. Đế chế không chính thức này đã neo giữ sâu sắc Hoa Kỳ và ảnh hưởng của quốc gia này ở Châu Âu.
Sự chia rẽ trong quan điểm
Tổng thống Joe Biden đã nhiều lần nói rằng dưới sự lãnh đạo của ông, Mỹ sẽ “bảo vệ từng tấc lãnh thổ của NATO”, chủ yếu nói trong bối cảnh cuộc chiến của Nga với Ukraine.
Biden đã nhiều lần cảnh báo Putin rằng ông sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu Nga tấn công một thành viên NATO.
Tuy nhiên, đối với Trump, sự đoàn kết xuyên Đại Tây Dương và bảo vệ lẫn nhau dường như chẳng có ý nghĩa gì. Đối với ông, hầu như tất cả chỉ xoay quanh tiền bạc và liệu các nước NATO có chi 2% GDP cho quốc phòng hay không. Và mặc dù Putin đã bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược khủng khiếp chống lại Ukraine vào tháng 2 năm 2022, Trump vẫn tiếp tục bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với nhà lãnh đạo Nga.
Trump không coi nước Nga của Putin là mối đe dọa hiện hữu đối với trật tự toàn cầu do Mỹ lãnh đạo. Và do đó, ông dường như không nhận ra rằng Mỹ và các đồng minh châu Âu của họ cần được bảo vệ khỏi nước Nga của Putin, kiểu bảo vệ do NATO đưa ra. Sự tồn tại của NATO mang lại cho Mỹ những đồng minh mạnh mẽ và đáng tin cậy, mang lại cho Washington ảnh hưởng lớn ở châu Âu và đảm bảo rằng hầu hết châu Âu vẫn ổn định và hòa bình.
Nguyên Hòa biên dịch
từ bài của Klaus W. Larres trên trang The Conversation
Gửi ý kiến của bạn
