Phiên khai mạc Đại Hội Đại Biểu Nhân Dân Toàn Quốc (NPC) diễn ra tại Đại Lễ Đường Nhân Dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 5 tháng 3 năm 2024. (Nguồn:YouTube)
Đối mặt với những thách thức kinh tế nặng nề trong nhiều năm, Tập Cận Bình đã giao nhiệm vụ cho các bộ và chính quyền địa phương với câu ‘thần chú’ mới: phát triển “lực lượng sản xuất mới”.
Trong báo cáo thường niên trước Quốc Hội Trung Quốc hôm thứ Ba (5/3), Thủ tướng Lý Cường (Li Qiang) đã cam kết sẽ có “bước tiến mới” bằng cách hỗ trợ các lĩnh vực và ngành công nghiệp đang phát triển bao gồm xe điện, vật liệu mới, du hành không gian thương mại, công nghệ lượng tử và khoa học đời sống, theo Reuters.
Cụm từ “lực lượng sản xuất mới” (new productive forces) được Tập đặt ra vào tháng 9 năm ngoái trong chuyến thăm một thành phố ở phía đông bắc Trung Quốc. Khi đó, Tập nhấn mạnh sự cần thiết đối với việc áp dụng sự đổi mới trong các lĩnh vực tiên tiến để xây dựng một mô hình phát triển kinh tế mới cho Trung Quốc. Truyền thông nhà nước đã nhanh chóng nắm bắt và tung hô cụm từ này. Và “lực lượng sản xuất mới” trở thành một phần không thể thiếu trong tư tưởng và học thuyết quan trọng của Đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Bằng cách tập trung vào triển vọng tăng trưởng trong tương lai, câu khẩu hiệu này mang trọng tâm chú ý từ những vấn đề khó khăn hiện tại chuyển sang triển vọng tương lai. Trung Quốc hiện nay đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức, bao gồm sự thiếu niềm tin của người tiêu dùng, cuộc khủng hoảng bất động sản và nợ nần của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ cách mà Trung Quốc sẽ thực hiện tầm nhìn này, cũng như mức độ thành công sẽ tới đâu.
Bắc Kinh hy vọng chiến dịch “lực lượng sản xuất mới” sẽ tăng cường sức mạnh của Trung Quốc trong thời điểm đang phải đối mặt với áp lực địa lý chính trị, đặc biệt là các biện pháp như “tách rời” hoặc “giảm thiểu rủi ro” của Hoa Kỳ đã hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ nước ngoài.
Tianchen Xu, kinh tế gia tại Cơ Quan Tình Báo Kinh Tế (Economist Intelligence Unit) ở Bắc Kinh, cho biết: “Việc ưu tiên ‘lực lượng sản xuất mới’ trong chương trình nghị sự cho thấy mối lo ngại của giới lãnh đạo về nguy cơ Trung Quốc có thể bị tụt hậu so với Hoa Kỳ trong các lĩnh vực công nghệ tân tiến như chip và trí tuệ nhân tạo.”
Lý Cường hứa hẹn sẽ đầu tư nhiều hơn vào khoa học và công nghệ, với kỳ vọng sẽ tăng cường phát triển và ứng dụng các công nghệ tân tiến để thúc đẩy tiến bộ trong các lĩnh vực quan trọng như trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn (big data). Trong khi đó, việc mở rộng nhu cầu tiêu dùng nội địa, được nhiều kinh tế gia đánh giá là ưu tiên cấp bách nhất đối với Trung Quốc, lại không được nhấn mạnh nhiều trong những ưu tiên mà Lý đề ra.
Trong tuần này, mọi chính quyền các tỉnh thành ở Trung Quốc đều đã nhận được thông báo về việc thúc đẩy chương trình nghị sự và ưu tiên của Tập, nhưng vẫn còn đó những câu hỏi đang bỏ ngỏ là làm sao để có thể thúc đẩy sự đổi mới, tiến bộ.
Một trong những nguy hại có thể xảy ra, là sự thúc đẩy này có thể dẫn đến tình trạng chính phủ tăng cường hỗ trợ tài chánh cho nghiên cứu và phát triển trong những lĩnh vực chẳng thu được ‘trái ngọt.’ Tức là việc phân bổ nguồn ngân sách của nhà nước không có hiệu quả.
Trong báo cáo của mình, Lý cũng cho biết Bắc Kinh sẽ phát hành trái phiếu đặc biệt trị giá 1 ngàn tỷ Nhân dân tệ – khoảng 139 tỷ MK – trong năm 2024, nhằm gom vốn ‘rót’ vào các lĩnh vực chiến lược quan trọng.
Theo các chuyên gia phân tích, các biện pháp tập trung vào an ninh quốc gia và kiểm soát nghiêm ngặt của Trung Quốc có thể sẽ gây trở ngại cho quá trình đổi mới, đầu tư nước ngoài, cũng như việc thu hút và giữ chân nhân tài.
Câu khẩu hiệu mới cũng được Ủy Ban Kế Hoạch và Phát Triển Quốc Gia của Trung Quốc áp dụng. Trong báo cáo thường niên, Ủy ban này cam kết hỗ trợ cho các ngành công nghiệp bao gồm ứng dụng Internet qua vệ tinh, Hệ thống Định vị qua Vệ tinh BeiDou, và nghiên cứu về năng lượng hạt nhân.
Trung Quốc từ lâu đã cố gắng cải thiện và nâng cấp các khu công nghiệp già cỗi, bao gồm các vùng đồng bằng duyên hải Châu Giang và đồng bằng sông Dương Tử. Tuy nhiên, kết quả của những nỗ lực này không đồng đều. Mức lương và chi phí sản xuất gia tăng đã khiến cho khả năng cạnh tranh của Trung Quốc trên thị trường quốc tế yếu đi.
Điều quan trọng là Bắc Kinh sẽ làm thế nào để kiểm soát quá trình chuyển đổi này, từng được gọi là “dọn lồng, thay chim.” Một cố vấn chính sách giấu tên cho biết: “Thách thức lớn nhất là thị trường vẫn cần hỗ trợ. Mặc dù Trung Quốc đã có những đầu tư đáng kể vào việc nâng cấp hệ thống công nghiệp, nhưng hiện tại, kết quả và tiến triển vẫn chưa có gì đáng kể.”
Gửi ý kiến của bạn
