Hôm thứ Ba (8/4), Tòa án cao nhất Arizona đã ra phán quyết duy trì luật đã tồn tại 160 năm, cấm hầu hết các hình thức phá thai. (Nguồn:YouTube)
Tòa án cao nhất Arizona đã ra phán quyết rằng tiểu bang phải tuân thủ luật đã tồn tại 160 năm – cấm tất cả các hình thức phá thai, ngoại trừ những trường hợp “cần thiết để cứu sống” thai phụ. Đây là một phán quyết quan trọng, buộc Arizona phải thực thi luật cấm phá thai từ thời Nội Chiến, theo CNN.
Luật này bắt nguồn từ năm 1864, trước khi Arizona trở thành một tiểu bang, và trở thành luật chính thức vào năm 1901. Luật áp dụng hình phạt tù từ 2 đến 5 năm đối với những người cung cấp dịch vụ phá thai, khiến Arizona trở thành một trong những tiểu bang có chính sách cấm phá thai nghiêm ngặt nhất ở Hoa Kỳ, bên cạnh Texas, Alabama và Mississippi. Ở những tiểu bang này, lệnh cấm phá thai hầu như không có ngoại lệ nào.
Tòa án cao nhất Arizona đã hoãn thực thi luật trong vòng 14 ngày, nhằm tạo điều kiện cho các bên nguyên đơn có cơ hội khiếu kiện ở các tòa án cấp dưới nếu muốn, bao gồm cả việc xem xét liệu luật có hợp hiến hay không.
Phát biểu trong một cuộc họp báo sau khi quyết định của tòa án được công bố, Bộ trưởng Tư Pháp Arizona Kris Mayes tuyên bố: “Chừng nào mà tôi còn là bộ trưởng tư pháp, sẽ không có phụ nữ hay bác sĩ nào bị truy tố theo luật lệ hà khắc này,” đồng thời cho biết văn phòng của bà đang tìm kiếm các phương án khác nhau để ngăn chặn việc thực thi luật tại tiểu bang.
Trong một thông cáo được đăng trực tuyến, bà chỉ trích phán quyết mới: “Quyết định hôm nay về việc tái áp dụng cái luật có từ thời Arizona chưa phải là một tiểu bang, trong thời Nội chiến đang diễn ra, và khi mà phụ nữ thậm chí còn chưa có quyền bầu cử, sẽ là một vết nhơ trong lịch sử tiểu bang chúng ta.”
Sau khi Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hủy bỏ quyết định Roe v. Wade vào tháng 6/2022, cựu Bộ trưởng Tư Pháp của Arizona đã chuyển sang tái áp đặt lệnh cấm phá thai gần như hoàn toàn của tiểu bang, nhưng đã bị tổ chức Planned Parenthood Arizona phản đối, làm dấy lên những vụ kiện cáo kéo dài nhiều năm, cuối cùng dẫn đến phán quyết 4-2 của Tòa án cao nhất Arizona hôm thứ Ba.
Đa số tòa án cho biết trong quyết định: “Các bác sĩ bây giờ phải chú ý rằng tất cả các ca phá thai, trừ những trường hợp cần thiết để cứu mạng thai phụ, đều là bất hợp pháp,” đồng thời bổ sung các biện pháp trừng phạt hình sự có thể áp dụng cho các ca phá thai sau tuần 15 của thai kỳ.
Phó Chánh án Ann A. Scott Timmer cùng với Chánh án Robert M. Brutinel không đồng ý với quyết định này.
Vụ việc này là thí dụ nổi bật mới nhất trong cuộc chiến về quyền tiếp cận dịch vụ phá thai ở một số tiểu bang kể từ khi án lệ Roe kiện Wade hủy bỏ. Gần 20 tiểu bang đã cấm hoặc hạn chế quyền phá thai. Các nhà cung cấp dịch vụ đã cảnh báo rằng các chính sách hạn chế tiếp cận dịch vụ phá thai khiến sức khỏe của phụ nữ dễ gặp nguy hiểm và đẩy các bác sĩ lâm vào vòng lao lý.
Quyết định này vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ những người ủng hộ quyền phá thai.
Trong một đoạn clip trực tuyến, Thống đốc Arizona Katie Hobbs nói với mọi người rằng “cuộc chiến vì quyền tự do sinh sản của chúng ta còn lâu mới kết thúc. Cá nhân tôi đã trải qua nỗi đau khổ khi sảy thai, và tôi hiểu rõ những bất mãn và phẫn nộ khi chính quyền đi rêu rao rằng quyết định tốt nhất cho sức khỏe và tương lai của quý vị giờ đây sẽ bị coi là tội ác. Tôi sẽ không ngừng đấu tranh cho đến khi quyền được chăm sóc sức khỏe sinh sản được đảm bảo cho người dân trong tiểu bang của mình.”
Tổng thống Joe Biden cũng cho biết trong một tuyên bố: “Hàng triệu người dân Arizona sẽ sớm phải sống với lệnh cấm phá thai cực đoan và nguy hiểm, chỉ chăm chăm cấm cản mà không màng bảo vệ phụ nữ ngay cả khi sức khỏe của họ gặp nguy hiểm hoặc trong các trường hợp bi kịch như bị hãm hiếp hoặc loạn luân.”
Trước đó từng có một luật khác
Các thẩm phán Tối Cao Pháp Viện đã nghe các bên tranh luận khi vụ án bắt đầu vào tháng 12 năm ngoái. Những người phản đối quyền phá thai tuyên bố tiểu bang nên tái áp dụng lệnh cấm phá thai gần như toàn diện, còn những người bảo vệ quyền sinh sản đã yêu cầu tòa chấp nhận một luật khác của tiểu bang, được thông qua trong năm 2022, cho phép phá thai cho đến tuần thứ 15 của thai kỳ.
Cựu Thống đốc Doug Ducey đã ký ban hành luật này chưa được ba tháng trước khi TCPV lật đổ án lệ Roe v. Wade. Luật năm 2022 đặt ra ngoại lệ đối với các trường hợp khẩn cấp về y tế, và yêu cầu bác sĩ phải nộp báo cáo cho Bộ Y Tế Arizona (Arizona Department of Health Services) nếu có ca phá thai khi thai nhi hơn 15 tuần tuổi, nhưng không đưa ra ngoại lệ cho các trường hợp hiếp dâm và loạn luân. Khi ký luật vào tháng 3/2022, Ducey tuyên bố luật mới sẽ không thay thế luật cũ.
Sau phán quyết của TCPV, Tòa phúc thẩm Arizona đã ra phán quyết rằng cả hai luật phá thai ở tiểu bang phải được điều chỉnh hoặc làm sao để hoạt động “nhất quán” với nhau; và rằng phá thai được coi là hợp pháp trong vòng 15 tuần đầu của thai kỳ khi được thực hiện bởi các bác sĩ có bằng cấp và tuân thủ các luật và quy định khác của tiểu bang.
Sau một thời gian dài đầy mơ hồ và tranh cãi về việc luật nào nên được áp dụng trong tiểu bang, Tòa án cao nhất tiểu bang đã được yêu cầu đưa ra quyết định rõ ràng để làm sáng tỏ về tình hình.
Cử tri sẽ có tiếng nói trong vấn đề này
Cử tri Arizona sẽ sớm có tiếng nói về vấn đề này. Arizona for Abortion Access, một nhóm các tổ chức bảo vệ quyền sinh sản, cho biết đã thu thập đủ chữ ký để đề nghị một biện pháp biểu quyết trong cuộc bầu cử tháng 11/2024. Cử tri sẽ được hỏi ý kiến xem họ có ủng hộ việc bảo vệ quyền phá thai và ghi vào hiến pháp của tiểu bang hay không.
Bộ trưởng Tư Pháp Mayes cho hay: “Người dân Arizona sẽ có tiếng nói cuối cùng về vấn đề này. Và tôi nghĩ rất nhiều người sẽ tán thành biện pháp bỏ phiếu đó.”
Gửi ý kiến của bạn
