Dự kiến vào ngày mai, thứ Hai, 6 tháng 5, phi thuyền Starliner sẽ được phóng lên không gian, mang theo 2 phi hành gia bay đến Trạm ISS, neo lại trong khoảng một tuần rồi quay về Trái Đất. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Theo kế hoạch của NASA, nếu mọi việc diễn ra thuận lợi, hai phi hành gia Butch Wilmore và Suni Williams sẽ bay vào không gian bằng phi thuyền Starliner của Boeing. Quá trình phóng Starliner sẽ diễn ra ở Trung Tâm Không Gian Kennedy (Kennedy Space Center) vào tối mai, vào lúc 22:34 ngày thứ Hai giờ địa phương Florida (03:34 BST thứ Ba). Đây cũng là bước quan trọng cuối cùng dành cho Starliner, nhằm thử nghiệm phi thuyền mới và đưa hai phi hành gia đến Trạm Không Gian Quốc Tế (ISS) trong khoảng một tuần.
Là một phần trong Chương Trình Phi Hành Đoàn Thương Mại (Commercial Crew Program) của NASA, sứ mệnh này bị trì hoãn đã lâu và sẽ là lần đầu tiên phi thuyền này chở theo phi hành đoàn. Nếu thành công, NASA – và trong tương lai là các công ty cung cấp dịch vụ du lịch không gian – sẽ có thêm nhiều lựa chọn đối với loại phương tiện dùng để bay vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (Low-Earth orbit, còn được gọi vắn tắt là quỹ đạo LEO).
Theo các chuyên gia, sự kiện phóng Starliner ngày mai đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của ngành công nghiệp không gian thương mại. Tuy nhiên, dựa vào lịch sử không ít ‘sóng gió’ của quá trình phát triển Starliner, con đường khám phá không gian vũ trụ vẫn còn rất nhiều chông gai và thách thức, ngay cả đối với một công ty dày dạn kinh nghiệm như Boeing.
Nguồn gốc và quá trình phát triển
Sau khi cho phi thuyền con thoi về hưu vào năm 2011, NASA đã mời các công ty hàng không thương mại cùng tham gia phát triển các phương tiện giúp cơ quan vận chuyển hàng hóa và phi hành đoàn đến Trạm ISS.
Năm 2014, NASA đã chọn Boeing và SpaceX để chế tạo các phương tiện là Starliner và Dragon.
Starliner của Boeing được thiết kế để chở tối đa 7 thành viên phi hành đoàn bay lên quỹ đạo LEO và quay trở lại Trái Đất. Tuy nhiên, đối với các sứ mệnh bay tới Trạm ISS, Starliner sẽ chỉ vận chuyển tối đa 4 người cùng lúc và có thể neo lại trạm trong tối đa 7 tháng. Về kích thước, khoang chứa phi hành đoàn có đường kính khoảng 15 feet, lớn hơn một chút so với module chứa phi hành đoàn của tàu Apollo hoặc SpaceX Dragon.
Boeing đã thiết kế Starliner để có thể tái sử dụng một số phần, nhằm tiết kiệm chi phí. Hỏa tiễn Atlas V và module hậu cần (service module) là các phần không thể tái sử dụng, còn khoang chứa phi hành đoàn có thể được tái sử dụng tới 10 lần với thời gian tu bổ là sáu tháng. Cho đến nay, Boeing đã chế tạo được hai phi thuyền Starliners đã qua kiểm tra và sẵn sàng cho chuyến bay.
Quá trình phát triển của Starliner vấp phải khá nhiều trở ngại. Mặc dù Boeing nhận được 4.2 tỷ MK từ NASA, nhiều hơn so với 2.6 tỷ MK của SpaceX, nhưng Boeing cũng đã phải chi thêm hơn 1.5 tỷ MK để phát triển phi thuyền này.
Trong chuyến bay thử nghiệm không người lái đầu tiên của Starliner vào năm 2019, một loạt lỗi phần mềm và phần cứng đã khiến con tàu không thể bay vào quỹ đạo hay cập bến Trạm ISS theo kế hoạch. Sau khi miệt mài thử nghiệm một số hệ thống, phi thuyền đã hạ cánh thành công tại Bãi Phóng Tập Hỏa Tiễn White Sands Missile Range ở New Mexico.
Vào năm 2022, sau khi xác định và thực hiện hơn 80 bản sửa lỗi, Starliner đã thực hiện chuyến bay thử nghiệm không người lái lần thứ hai. Lần này, phi thuyền đã thành công cập bến Trạm ISS và hạ cánh xuống New Mexico 6 ngày sau đó.
Tuy nhiên, Boeing đã phải hoãn đợt phóng Starliner đầu tiên có chở theo phi hành đoàn từ năm 2023 sang năm 2024 do gặp thêm một số vấn đề khác. Một trong số đó liên quan đến những chiếc dù của Starliner, giúp giảm tốc độ khi tàu quay trở lại Trái đất. Các thử nghiệm phát hiện thấy một số mắt xích trong dây dù yếu hơn dự kiến, có thể dễ bị đứt. Vấn đề thứ hai, phần băng dính được sử dụng là vật liệu dễ bắt lửa, có thể gây nguy cơ cháy nổ.
Sự trì hoãn này làm phát sinh một câu hỏi lớn: tại sao việc phát triển Starliner lại khó khăn đến vậy? Đầu tiên, các viên chức của NASA thừa nhận rằng họ không kiểm soát Starliner nhiều và gắt gao như đối với Dragon của SpaceX, vì cơ quan đã khá quen thuộc với Boeing.
Thời gian gần đây, Boeing liên tục vướng vào rắc rối, đặc biệt là với vấn đề an toàn máy bay của hãng. Nhưng theo phi hành gia Butch Wilmore, không phải tất cả các vấn đề trong các dự án khác của Boeing đều phản ánh những rắc rối này.
Tuy nhiên, ngoài Starliner, một số dự án không gian khác của Boeing cũng đã gặp phải những trục trặc về cơ học và áp lực về ngân sách, bao gồm cả hỏa tiễn Hệ Thống Phóng Vào Không Gian (Space Launch System – SLS). SLS được dự kiến là hỏa tiễn chính sử dụng trong Sứ mệnh Artemis của NASA, kế hoạch đưa con người quay trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ thời Apollo.
Tầm quan trọng của Starliner
Thành công của Starliner sẽ rất quan trọng đối với những nỗ lực của Boeing đối với lĩnh vực không gian trong tương lai. Vì dù Dragon của SpaceX có thể vận chuyển các phi hành gia đến Trạm ISS suôn sẻ thuận lợi, NASA vẫn cần có phương án dự phòng. Và Starliner sẽ đảm nhận vai trò này.
Sau vụ nổ tàu Challenger năm 1986 và vụ tai nạn tàu Columbia năm 2003, NASA đã cho phi thuyền con thoi ngừng hoạt động vào năm 2011. Cơ quan chẳng còn nhiều lựa chọn để đưa các phi hành gia đi lại giữa Trái Đất và không gian. Có thêm nhà cung cấp phương tiện phi hành đoàn thương mại thứ hai có nghĩa là NASA sẽ không phải phụ thuộc vào duy nhất một công ty hoặc một phương tiện để triển khai các sứ mệnh không gian.
Một điều quan trọng là nếu Starliner thành công, phương tiện này sẽ có khả năng cạnh tranh với SpaceX. Mặc dù hiện tại nhu cầu về du lịch không gian chưa quá lớn, và Boeing cũng không có kế hoạch quảng bá Starliner cho lĩnh vực du lịch trong tương lai gần, nhưng sự cạnh tranh là điều quan trọng trong bất kỳ thị trường nào để thúc đẩy sự phát triển, tăng cường đổi mới và giảm chi phí cho người dùng.
Trong tương lai sẽ có thêm nhiều sự cạnh tranh tương tự. Dream Chaser của Sierra Space dự định sẽ được phóng vào cuối năm nay để giúp NASA vận chuyển hàng hóa đến Trạm ISS. Phiên bản có thể chở theo phi hành đoàn của phương tiện này cũng đang được phát triển cho giai đoạn tiếp theo của Chương Trình Phi Hành Đoàn Thương Mại của NASA. Blue Origin cũng đang hợp tác với NASA trong giai đoạn mới nhất của các hợp đồng Phi Hành Đoàn Thương Mại, và đang phát triển tàu đổ bộ Mặt Trăng cho Sứ mệnh Artemis.
SpaceX đã khá thành công trong việc tạo ra ấn tượng rằng chuyến bay thương mại vào không gian có vẻ tương đối dễ dàng. Tuy nhiên, những gian truân của Boeing với Starliner cho thấy du hành không gian vẫn là một thách thức lớn, ngay cả đối với một công ty giàu kinh nghiệm.
Starliner không chỉ có tầm quan trọng đối với NASA và Boeing mà còn là niềm hy vọng của ngành công nghiệp không gian thương mại nói chung. Phi thuyền này là minh chứng cho thấy các công ty có thể đạt được thành công trong lĩnh vực hàng không vũ trụ nếu kiên trì đối mặt với khó khăn và thử thách.
Việc có nhiều công ty cạnh tranh không chỉ mang lại lợi ích cho riêng các công ty, mà NASA và cả ngành công nghiệp hàng không vũ trụ đều có lợi, vì một môi trường cạnh tranh sôi nổi sẽ giúp thúc đẩy sự tiến bộ và giảm chi phí.
Nguồn: “Boeing’s Starliner is about to launch − if successful, the test represents an important milestone for commercial spaceflight” được đăng trên trang TheConversation.com.
Phi Thuyền Starliner Sắp Thực Hiện Chuyến Bay Chở Theo Hai Phi Hành Gia Đến Trạm ISS
Dự kiến vào ngày 6/5/2024, phi thuyền Starliner sẽ được phóng lên không gian, mang theo 2 phi hành gia bay đến Trạm ISS, neo lại trong khoảng một tuần rồi quay về Trái Đất. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Theo kế hoạch của NASA, nếu mọi việc diễn ra thuận lợi cho đến ngày 6/5/2024, hai phi hành gia Butch Wilmore và Suni Williams sẽ bay vào không gian bằng phi thuyền Starliner của Boeing. Quá trình phóng sẽ diễn ra ở Trung Tâm Không Gian Kennedy (Kennedy Space Center) vào tối mai, vào lúc 22:34 ngày thứ Hai giờ địa phương Florida (03:34 BST thứ Ba). Đây cũng là bước quan trọng cuối cùng dành cho Starliner, nhằm thử nghiệm phi thuyền mới và đưa hai phi hành gia đến Trạm Không Gian Quốc Tế (ISS) trong khoảng một tuần.
Là một phần trong Chương Trình Phi Hành Đoàn Thương Mại (Commercial Crew Program) của NASA, sứ mệnh này bị trì hoãn đã lâu và sẽ là lần đầu tiên phi thuyền này chở theo phi hành đoàn. Nếu thành công, NASA – và trong tương lai là các công ty cung cấp dịch vụ du lịch không gian – sẽ có thêm nhiều lựa chọn đối với loại phương tiện dùng để bay vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (Low-Earth orbit, còn được gọi vắn tắt là quỹ đạo LEO).
Theo các chuyên gia, sự kiện phóng Starliner ngày mai đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của ngành công nghiệp không gian thương mại. Tuy nhiên, dựa vào lịch sử không ít ‘sóng gió’ của quá trình phát triển Starliner, con đường khám phá không gian vũ trụ vẫn còn rất nhiều chông gai và thách thức, ngay cả đối với một công ty dày dạn kinh nghiệm như Boeing.
Nguồn gốc và quá trình phát triển
Sau khi cho phi thuyền con thoi về hưu vào năm 2011, NASA đã mời các công ty hàng không thương mại cùng tham gia phát triển các phương tiện giúp cơ quan vận chuyển hàng hóa và phi hành đoàn đến Trạm ISS.
Năm 2014, NASA đã chọn Boeing và SpaceX để chế tạo các phương tiện là Starliner và Dragon.
Starliner của Boeing được thiết kế để chở tối đa 7 thành viên phi hành đoàn bay lên quỹ đạo LEO và quay trở lại Trái Đất. Tuy nhiên, đối với các sứ mệnh bay tới Trạm ISS, Starliner sẽ chỉ vận chuyển tối đa 4 người cùng lúc và có thể neo lại trạm trong tối đa 7 tháng. Về kích thước, khoang chứa phi hành đoàn có đường kính khoảng 15 feet, lớn hơn một chút so với module chứa phi hành đoàn của tàu Apollo hoặc SpaceX Dragon.
Boeing đã thiết kế Starliner để có thể tái sử dụng một số phần, nhằm tiết kiệm chi phí. Hỏa tiễn Atlas V và module hậu cần (service module) là các phần không thể tái sử dụng, còn khoang chứa phi hành đoàn có thể được tái sử dụng tới 10 lần với thời gian tu bổ là sáu tháng. Cho đến nay, Boeing đã chế tạo được hai phi thuyền Starliners đã qua kiểm tra và sẵn sàng cho chuyến bay.
Quá trình phát triển của Starliner vấp phải khá nhiều trở ngại. Mặc dù Boeing nhận được 4.2 tỷ MK từ NASA, nhiều hơn so với 2.6 tỷ MK của SpaceX, nhưng Boeing cũng đã phải chi thêm hơn 1.5 tỷ MK để phát triển phi thuyền này.
Trong chuyến bay thử nghiệm không người lái đầu tiên của Starliner vào năm 2019, một loạt lỗi phần mềm và phần cứng đã khiến con tàu không thể bay vào quỹ đạo hay cập bến Trạm ISS theo kế hoạch. Sau khi miệt mài thử nghiệm một số hệ thống, phi thuyền đã hạ cánh thành công tại Bãi Phóng Tập Hỏa Tiễn White Sands Missile Range ở New Mexico.
Vào năm 2022, sau khi xác định và thực hiện hơn 80 bản sửa lỗi, Starliner đã thực hiện chuyến bay thử nghiệm không người lái lần thứ hai. Lần này, phi thuyền đã thành công cập bến Trạm ISS và hạ cánh xuống New Mexico 6 ngày sau đó.
Tuy nhiên, Boeing đã phải hoãn đợt phóng Starliner đầu tiên có chở theo phi hành đoàn từ năm 2023 sang năm 2024 do gặp thêm một số vấn đề khác. Một trong số đó liên quan đến những chiếc dù của Starliner, giúp giảm tốc độ khi tàu quay trở lại Trái đất. Các thử nghiệm phát hiện thấy một số mắt xích trong dây dù yếu hơn dự kiến, có thể dễ bị đứt. Vấn đề thứ hai, phần băng dính được sử dụng là vật liệu dễ bắt lửa, có thể gây nguy cơ cháy nổ.
Sự trì hoãn này làm phát sinh một câu hỏi lớn: tại sao việc phát triển Starliner lại khó khăn đến vậy? Đầu tiên, các viên chức của NASA thừa nhận rằng họ không kiểm soát Starliner nhiều và gắt gao như đối với Dragon của SpaceX, vì cơ quan đã khá quen thuộc với Boeing.
Thời gian gần đây, Boeing liên tục vướng vào rắc rối, đặc biệt là với vấn đề an toàn máy bay của hãng. Nhưng theo phi hành gia Butch Wilmore, không phải tất cả các vấn đề trong các dự án khác của Boeing đều phản ánh những rắc rối này.
Tuy nhiên, ngoài Starliner, một số dự án không gian khác của Boeing cũng đã gặp phải những trục trặc về cơ học và áp lực về ngân sách, bao gồm cả hỏa tiễn Hệ Thống Phóng Vào Không Gian (Space Launch System – SLS). SLS được dự kiến là hỏa tiễn chính sử dụng trong Sứ mệnh Artemis của NASA, kế hoạch đưa con người quay trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ thời Apollo.
Tầm quan trọng của Starliner
Thành công của Starliner sẽ rất quan trọng đối với những nỗ lực của Boeing đối với lĩnh vực không gian trong tương lai. Vì dù Dragon của SpaceX có thể vận chuyển các phi hành gia đến Trạm ISS suôn sẻ thuận lợi, NASA vẫn cần có phương án dự phòng. Và Starliner sẽ đảm nhận vai trò này.
Sau vụ nổ tàu Challenger năm 1986 và vụ tai nạn tàu Columbia năm 2003, NASA đã cho phi thuyền con thoi ngừng hoạt động vào năm 2011. Cơ quan chẳng còn nhiều lựa chọn để đưa các phi hành gia đi lại giữa Trái Đất và không gian. Có thêm nhà cung cấp phương tiện phi hành đoàn thương mại thứ hai có nghĩa là NASA sẽ không phải phụ thuộc vào duy nhất một công ty hoặc một phương tiện để triển khai các sứ mệnh không gian.
Một điều quan trọng là nếu Starliner thành công, phương tiện này sẽ có khả năng cạnh tranh với SpaceX. Mặc dù hiện tại nhu cầu về du lịch không gian chưa quá lớn, và Boeing cũng không có kế hoạch quảng bá Starliner cho lĩnh vực du lịch trong tương lai gần, nhưng sự cạnh tranh là điều quan trọng trong bất kỳ thị trường nào để thúc đẩy sự phát triển, tăng cường đổi mới và giảm chi phí cho người dùng.
Trong tương lai sẽ có thêm nhiều sự cạnh tranh tương tự. Dream Chaser của Sierra Space dự định sẽ được phóng vào cuối năm nay để giúp NASA vận chuyển hàng hóa đến Trạm ISS. Phiên bản có thể chở theo phi hành đoàn của phương tiện này cũng đang được phát triển cho giai đoạn tiếp theo của Chương Trình Phi Hành Đoàn Thương Mại của NASA. Blue Origin cũng đang hợp tác với NASA trong giai đoạn mới nhất của các hợp đồng Phi Hành Đoàn Thương Mại, và đang phát triển tàu đổ bộ Mặt Trăng cho Sứ mệnh Artemis.
SpaceX đã khá thành công trong việc tạo ra ấn tượng rằng chuyến bay thương mại vào không gian có vẻ tương đối dễ dàng. Tuy nhiên, những gian truân của Boeing với Starliner cho thấy du hành không gian vẫn là một thách thức lớn, ngay cả đối với một công ty giàu kinh nghiệm.
Starliner không chỉ có tầm quan trọng đối với NASA và Boeing mà còn là niềm hy vọng của ngành công nghiệp không gian thương mại nói chung. Phi thuyền này là minh chứng cho thấy các công ty có thể đạt được thành công trong lĩnh vực hàng không vũ trụ nếu kiên trì đối mặt với khó khăn và thử thách.
Việc có nhiều công ty cạnh tranh không chỉ mang lại lợi ích cho riêng các công ty, mà NASA và cả ngành công nghiệp hàng không vũ trụ đều có lợi, vì một môi trường cạnh tranh sôi nổi sẽ giúp thúc đẩy sự tiến bộ và giảm chi phí. (vb biên dịch)
Nguồn: “Boeing’s Starliner is about to launch − if successful, the test represents an important milestone for commercial spaceflight” được đăng trên trang TheConversation.com.
Send comment
