Hoa Kỳ và Trung Quốc đang cạnh tranh gay gắt trong các lĩnh vực khoa học và địa lý chính trị. Trong đó, chất bán dẫn được coi là một ngành công nghiệp chiến lược trong cả dân sự và quân sự. (Nguồn: pixabay.com)
WASHINGTON – Hôm thứ Năm (9/5), ủy ban chuyên về các vấn đề Trung Quốc đã yêu cầu Học Viện Kỹ Thuật Georgia (Georgia Institute of Technology) cung cấp các thông tin chi tiết về sự hợp tác của họ với một trường đại học của TQ, vốn đang bị chính phủ Hoa Kỳ hạn chế vì được cho là có liên kết với quân đội TQ, theo Reuters.
Georgia Tech đã hợp tác với Tianjin University (Đại học Thiên Tân), một trường đại học ở phía đông bắc TQ, trong lĩnh vực các công nghệ tiên tiến mặc dù trường này được biết là có ‘qua lại’ với Quân Giải Phóng Nhân Dân TQ (PLA). John Moolenaar, tân Chủ tịch của Ủy ban Hạ viện chuyên về các vấn đề Trung Quốc (Select Committee on China), đã viết một lá thư gởi cho hiệu trưởng Angel Cabrera hôm thứ Năm để bày tỏ quan ngại về vấn đề này.
Nhưng khoa học gia của Georgia Tech, người đứng đầu dự án nghiên cứu bị cáo buộc, cho rằng nghiên cứu đã nghiêm chỉnh tuân thủ các quy định pháp lý, các kết quả đều đã được công bố công khai, và chỉ một phần nhỏ nguồn tài trợ đến từ trường Georgia Tech (Georgia Tech Research Institute, GTRI), vốn thường xuyên nhận được tài trợ từ Ngũ Giác Đài.
Trong thư lưu ý rằng Đại học Thiên Tân và nhiều cơ quan có liên quan khác đã được thêm vào danh sách hạn chế xuất cảng của Bộ Thương Mại từ năm 2020 vì các hành động đe dọa an ninh quốc gia Hoa Kỳ, bao gồm việc trộm cắp các bí mật thương mại và hợp tác nghiên cứu nhằm thúc đẩy sự phát triển của quân đội TQ.
Moolenaar cho biết: “Mặc dù Georgia Tech bị cấm xuất cảng các công nghệ nhạy cảm cho Đại học Thiên Tân do các quy định cấm của Danh sách trừng phạt ‘Entity List,’ nhưng họ vẫn hợp tác với Đại học Thiên Tân và ít nhất một đối tác khác có liên kết với PLA để phát triển các công nghệ nhạy cảm.”
Bức thư chỉ ra mối liên kết giữa trung tâm nghiên cứu Thiên Tân với một công ty TQ, mà công ty này có các công ty con chuyên phục vụ cho PLA.
Theo một thông cáo báo chí của Georgia Tech từ tháng 1, các nhà nghiên cứu của họ tại Atlanta và tại Viện Nghiên Cứu Về Nano thuộc Đại học Thiên tân (Tianjin International Center for Nanoparticles and Nanosystems, TICNN) đã thành công trong việc tạo ra chất bán dẫn chức năng (functional semiconductor) đầu tiên trên thế giới được làm từ vật liệu nano, graphene. Thành công này được cho là có thể dẫn đến một bước tiến lớn trong trong ngành điện tử và mang lại khả năng tính toán nhanh hơn.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đang cạnh tranh gay gắt trong các lĩnh vực khoa học và địa lý chính trị. Và chất bán dẫn được coi là một ngành công nghiệp chiến lược, với các ứng dụng trong cả dân sự và quân sự, bao gồm cả điện toán lượng tử và các hệ thống vũ khí tiên tiến.
Phát ngôn viên của Georgia Tech cho biết họ rất sẵn lòng hợp tác với cuộc điều tra của Quốc Hội, nhưng khẳng định GTRI “không hợp tác, không có đối tác nghiên cứu, hoặc cung cấp bất kỳ khoản tài trợ nào cho Đại học Thiên Tân.”
Trong một bài báo được công bố về nghiên cứu, các nhà nghiên cứu ghi nhận sự hỗ trợ tài chánh từ GTRI. Theo báo cáo thường niên mới nhất của tổ chức này, có hơn 90% các hoạt động nghiên cứu trong năm tài chánh 2023 là được tài trợ bởi Bộ Quốc Phòng và Quân đội Hoa Kỳ.
Moolenaar cho biết sự hợp tác của Georgia Tech với Đại học Thiên Tân đã đặt ra những nghi ngờ về việc tuân thủ các quy định theo danh sách trừng phạt, và yêu cầu Cabrera cung cấp thông tin chi tiết về tất cả các hoạt động hợp tác mà trường đã thực hiện.
Walter de Heer, giáo sư tại Georgia Tech, người đã chỉ đạo chương trình nghiên cứu được đề cập, cho biết chỉ có một sinh viên ở Atlanta nhận được tài trợ từ GTRI cho một nghiên cứu “phi độc quyền” liên quan đến việc tái tạo các mẫu đã được sản xuất tại Thiên Tân, TQ.
Ông cho biết tình hình xấu đi của mối quan hệ Mỹ-Trung đã làm chệch hướng một dự án nghiên cứu khoa học có hiệu quả với các nhà nghiên cứu TQ. Dù nghiên cứu này vẫn còn khoảng một thập niên nữa mới có thể thực hiện được, nhưng ông đã không thể nhận được tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ hoặc các tổ chức tư nhân để tiếp tục, dù đã được hứa hẹn trước đó.
Dưới thời chính quyền Biden, Bộ Tư Pháp đã chấm dứt “China Initiative,” một chương trình được lập ra thời Trump nhằm chống lại các hoạt động gián điệp và trộm cắp tài sản trí tuệ của TQ. Chương trình này đã bị chỉ trích là gây ra nạn phân biệt chủng tộc đối với người gốc Á và khiến các hoạt động nghiên cứu khoa học bị gò bó rất nhiều.
Tuy nhiên, các cơ quan và Quốc Hội vẫn tăng cường giám sát chặt chẽ các hoạt động được tài trợ trực tiếp hay gián tiếp bởi chính phủ TQ trong việc chuyển giao công nghệ tại các trường cao đẳng và đại học ở Hoa Kỳ, vì lo ngại rằng Bắc Kinh có thể lợi dụng môi trường nghiên cứu mở và được liên bang tài trợ ở Hoa Kỳ để ‘lách’ các biện pháp kiểm soát xuất cảng và luật về an ninh quốc gia.
Nhiều cơ quan đã khuyến nghị bổ sung các biện pháp chặt chẽ hơn liên quan đến TQ vào Đạo luật Higher Education Act 1965, nhằm buộc các trường cao đẳng và đại học nhận tài trợ của liên bang phải báo cáo thông tin chi tiết nếu có các tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài ‘dính dáng’ đến các vấn đề như quyền sở hữu, kiểm soát, hiến tặng hay ký hợp đồng, thỏa thuận, đặc biệt là từ TQ.
Gửi ý kiến của bạn
