
SINGAPORE – Hôm thứ Năm (25/7), một số chuyên gia cho biết, TQ rất có khả năng đang bí mật thử nghiệm công nghệ lưỡng dụng (dual use) trên phi thuyền không người lái có thể tái sử dụng của mình, theo Reuters.
Trong nhiệm vụ thứ ba được tiến hành vào tháng 6, phi thuyền này đã thả một vật thể, di chuyển ra xa vài km và sau đó bắt về trở lại. Marco Langbroek, giảng viên tại Đại học Công nghệ Delft ở Hà Lan, cho biết: “Các ứng dụng trong quân sự bao gồm kiểm tra và vô hiệu hóa các vệ tinh của phe địch. Còn các ứng dụng phi quân sự sẽ là tiếp nhiên liệu cho vệ tinh của phe mình.”
Các quân đội trên toàn thế giới đang chạy đua phát triển các mạng lưới vệ tinh phức tạp, và nắm trong tay loại phi thuyền có khả năng can thiệp vào các mạng lưới này sẽ rất có lợi. TQ chưa bao giờ công khai những công nghệ mà phi thuyền này đang thử nghiệm và cũng không có hình ảnh công khai nào về phi thuyền.
Hoa Kỳ đã phóng phi thuyền không người lái Boeing X-37B vào năm 2010, trong khi Nga gần đây cũng đã phóng một số vệ tinh được cho là vũ khí, mặc dù Moscow vẫn luôn phủ nhận điều này.
Victoria Samson, giám đốc về an toàn và an ninh không gian của Secure World Foundation ở Washington, D.C., cho biết: “Phi thuyền của TQ rất có thể đang thử nghiệm công nghệ giống như của X-37B. Cả hai đều không có nhiều ứng dụng quân sự và chủ yếu đều là các mẫu để thử nghiệm công nghệ.”
Bộ Quốc Phòng TQ không đưa ra bình luận về thông tin, nhưng truyền thông nhà nước đã ghi nhận các lần phóng và hạ cánh của phi thuyền này.
Phi thuyền của TQ hiện đang trong một nhiệm vụ được bắt đầu từ tháng 12/2023. Nhiệm vụ trước đó được tiến hành vào tháng 8/2022 và kéo dài 276 ngày, phi thuyền đã thả ra và bắt lại một vật thể trong không gian. Chuyến bay đầu tiên của phi thuyền này diễn ra vào tháng 9/2020 và kéo dài 2 ngày.
Tướng Stephen Whiting, chỉ huy Bộ Tư lệnh Không gian Hoa Kỳ, cho biết: “Chúng tôi nhận thấy TQ đang có những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực không gian,” nhưng cũng lưu ý rằng chưa thể biết chắc chắn các vật thể mà phi thuyền này đã thả ra là những gì. Ông nhấn mạnh: “Bất kỳ hoạt động không gian nào của TQ đều có thể mang mục đích lưỡng dụng liên quan đến an ninh quốc gia, và chúng tôi luôn cố gắng tìm hiểu rõ những mục đích này.”
Phi thuyền của TQ là một phương tiện bí ẩn và có rất ít thông tin. Phi thuyền được phóng từ Jiuquan và hạ cánh tại một phi trường quân sự ở Lop Nur, nơi này từng được sử dụng để thử nghiệm hạt nhân.
Dữ liệu theo dõi cho thấy phi thuyền này đã thay đổi độ cao từ 350 km lên đến 600 km. Kích thước và hình dạng của phi thuyền này tương tự như X-37B của Hoa Kỳ, dài khoảng 9.14 m và có thể ở trong quỹ đạo tới 908 ngày. Phi thuyền này được cho là loại không người lái dù đã từng được gắn trên đỉnh hỏa tiễn Long March 2F, hỏa tiễn duy nhất của TQ có khả năng chở người.
Phi thuyền của Hoa Kỳ hoạt động từ năm 1981 đến 2011, có kích thước tương đương máy bay Boeing 737, chở được 7 người và ở trong không gian được tối đa 17 ngày. Vì phi thuyền của Hoa Kỳ được giao thực hiện khoảng 10 nhiệm vụ bí mật trong tổng số 135 nhiệm vụ, Liên Xô coi đó là phi thuyền quân sự và phát triển phi thuyền Buran (năm 1988) để đối phó. Jeffrey Lewis, giám đốc Chương trình East Asia Nonproliferation Program tại Trung tâm Center for Nonproliferation Studies, cho rằng không nên nhìn nhận phi thuyền của TQ như cách Liên Xô đã nhìn nhận phi thuyền của Hoa Kỳ, vì có nhiều hoạt động chỉ là thí nghiệm, không phải để phục vụ cho mục đích quân sự.
Phi thuyền của TQ đang thực hiện các thí nghiệm thả ra và bắt lại các vật thể trong không gian, tương tự như phi thuyền X-37B của Hoa Kỳ. Việc kiểm tra hoặc vô hiệu hóa vệ tinh của đối thủ là một khả năng rất quan trọng trong quân sự. Một số quốc gia như Hoa Kỳ, TQ, Ấn Độ và Nga đã phát triển hỏa tiễn chống vệ tinh từ mặt đất. Tuy nhiên, vũ khí trong không gian và vũ khí hủy diệt hàng loạt trong không gian đã bị cấm theo Thỏa Ước về Ngoại Tầng Không Gian (Outer Space Treaty) năm 1967. Năm 2021, TQ đã thử nghiệm một phương tiện bay siêu âm thanh, cho phép phóng đầu đạn vào không gian và tấn công mục tiêu trong không gian một cách bất ngờ, khiến việc phòng thủ trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, Lewis cho biết, việc sử dụng phi thuyền để tấn công từ không gian sẽ không hiệu quả hơn so với hỏa tiễn đạn đạo hoặc hỏa tiễn hành trình. Hai sĩ quan quân đội ẩn danh của Ấn Độ cho biết họ vẫn thấy lo ngại về phi thuyền của TQ dù chưa biết mục đích thật sự là gì. Họ cho rằng phi thuyền này có thể sử dụng trong cả dân sự và quân sự, và Ấn Độ đang theo dõi tình hình sát sao.