Trong đợt bầu cử năm nay, quyền phá thai trở thành tâm điểm trong các cuộc đua vào tòa án cao nhất của bang, và kết quả cũng khác nhau ở các bang. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
HOA KỲ – Hôm thứ Tư (6/11), Đảng Cộng hòa đã giữ vững quyền kiểm soát trong Tòa án cao nhất bang Ohio và đang dẫn đầu trong một cuộc đua nhằm thay thế một thẩm phán Đảng Dân chủ tại Tòa án cao nhất Bắc Carolina. Đợt bầu cử năm nay, Đảng Dân chủ đã hy vọng vấn đề quyền phá thai sẽ giúp các ứng viên tự do giành được ghế tại các tòa án cao nhất bang trên khắp Hoa Kỳ, theo Reuters.
Tại Kentucky và Michigan, các ứng viên được Đảng Dân chủ ủng hộ đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào các tòa án cao nhất bang. Ở những bang này, quyền sinh sản là một vấn đề trọng tâm của bầu cử. Tuy nhiên, tại Arizona, cử tri đã từ chối việc thay thế hai thẩm phán của Tòa án cao nhất bang từng ủng hộ lệnh cấm phá thai từ năm 1864, đúng như dự báo của Edison Research.
Cuộc đua vào tòa án cao nhất trong đợt bầu cử ngày thứ Ba vừa qua diễn ra tại 33 bang. Trong đó, ghế thẩm phán được quyết định thông qua hai phương thức: một là bầu cử cạnh tranh, tức là các ứng viên tranh giành ghế qua phiếu bầu của cử tri; hai là bầu chọn giữ chức cho các thẩm phán được bổ nhiệm từ trước.
Kết quả của các cuộc bầu cử khác nhau tùy bang, có bang đạt kết quả theo hướng có lợi cho phe ủng hộ quyền phá thai, nhưng cũng có bang có kết quả ngược lại.
Năm 2022, Tối Cao Pháp Viện (TCPV) Hoa Kỳ với đa số thẩm phán bảo thủ đã đảo ngược phán quyết trong vụ Roe v. Wade năm 1973, chuyển cuộc chiến quyền sinh sản về các bang, mở đường cho các lệnh cấm và hạn chế phá thai tại các bang bảo thủ. Do đó, các cuộc bầu cử để xác định thành viên tòa án cao nhất bang trở nên vô cùng quan trọng, vì các tòa án này có quyền phán quyết cuối cùng trong việc diễn giải hiến pháp của bang.
Douglas Keith, cố vấn tại Trung tâm Tư pháp Brennan, cho biết: “Cả những người bảo thủ lẫn cấp tiến đều có thể thấy được kết quả trái chiều trong cuộc bầu cử vào các tòa án cao nhất bang đêm qua.” Ông giải thích rằng sự khác biệt trong kết quả các cuộc đua phụ thuộc vào việc cuộc đua có mang tính đảng phái hay không, và cho rằng cử tri có khuynh hướng dễ tiếp nhận thông điệp ủng hộ quyền phá thai hơn khi không ghi rõ ứng viên thuộc đảng nào trên lá phiếu.
Trong cuộc bầu cử vừa qua, cử tri ở 7 trong số 10 bang đã bỏ phiếu ủng hộ các tu chính án nhằm sửa đổi hiến pháp tiểu bang để bảo vệ hoặc mở rộng quyền phá thai, bao gồm cả Missouri, vốn là một trong 13 bang cấm phá thai.
Tuy nhiên, các biện pháp tương tự đã thất bại ở Florida, Nebraska và South Dakota – đánh dấu lần đầu tiên cử tri từ chối các biện pháp ủng hộ quyền phá thai kể từ khi phán quyết Roe v. Wade bị đảo ngược.
Ngoài ra, những người ủng hộ quyền phá thai cũng không thành công trong nỗ lực thay đổi cán cân quyền lực tại Tòa án cao nhất Ohio. Tại đây, Đảng Cộng hòa sẽ tăng cường quyền kiểm soát với tỷ lệ 5-2 sau khi thẩm phán đương nhiệm Joseph Deters và các ứng viên Megan Shanahan, Dan Hawkins thuộc Đảng Cộng hòa đánh bại các thẩm phán và ứng viên Đảng Dân chủ Melody Stewart, Michael Donnelly và Lisa Forbes.
Trong chiến dịch tranh cử của mình, các ứng viên Đảng Dân chủ vẫn tiếp tục nhấn mạnh quyền phá thai, dù cử tri Ohio năm ngoái đã chấp thuận một tu chính án hiến pháp đảm bảo quyền phá thai.
Tại Michigan, các ứng viên được Đảng Dân chủ hậu thuẫn thu được kết quả khả quan hơn. Thẩm phán Kyra Harris Bolden và giáo sư luật Kimberly Ann Thomas từ Đại học Michigan đã thành công trước hai đối thủ được Đảng Cộng hòa ủng hộ, ngăn chặn nỗ lực thay đổi cán cân tư tưởng trong tòa án. Kết quả này giúp củng cố thêm đa số của Đảng Dân chủ với tỷ số 4-3 khi Bolden được bầu thay thế Thẩm phán Đảng Cộng hòa David Viviano sắp nghỉ hưu.
Tại Bắc Carolina, cuộc đua vào ghế trong Tòa án cao nhất của tiểu bang diễn ra rất sít sao giữa hai ứng viên. Thẩm phán Tòa Phúc thẩm bang Jefferson Griffin của Đảng Cộng hòa đang dẫn trước Thẩm phán Đảng Dân chủ Allison Riggs, người đã tập trung chiến dịch của mình vào vấn đề quyền sinh sản.
Griffin tự mô tả mình là “người theo chủ nghĩa nguyên bản và chú trọng vào nội dung văn bản,” ám chỉ đến các học thuyết pháp lý mà các thẩm phán bảo thủ ủng hộ. Kết quả từ tất cả các địa hạt bầu cử Bắc Carolina cho thấy Griffin đang dẫn trước với tỷ lệ 50.09%, hơn đối thủ 9,851 phiếu; do chênh lệch tỷ số phiếu bầu rất nhỏ, cuộc đua này có thể sẽ phải kiểm phiếu lại theo luật của bang.
Tại Kentucky, Thẩm phán Pamela Goodwine, được Thống đốc bang thuộc Đảng Dân chủ Andy Beshear và tổ chức Planned Parenthood ủng hộ, đã đánh bại đối thủ bảo thủ Erin Izzo để trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên được bầu vào tòa án cao nhất Kentucky.
Trong khi đó, tại Oklahoma, các nhóm bảo thủ đã thuyết phục cử tri bãi nhiệm thẩm phán Yvonne Kauger vì họ cho rằng bà có quan điểm quá tự do. Dù Oklahoma có lệnh cấm phá thai, nhưng trong phán quyết 5-4 vào tháng Ba có sự tham gia của Kauger, tòa án cao nhất bang đã cho rằng hiến pháp bang bảo vệ quyền phá thai khi cần thiết để cứu sống tính mạng của người mẹ.
Send comment
