Trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã hứa giúp người dân Hoa Kỳ đối phó với gánh nặng giá cả thực phẩm ngày càng tăng. Đây là một cam kết quan trọng và có thể giúp ông giành được sự ủng hộ của cử tri. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng kế hoạch áp thuế nhập cảng của ông có thể phản tác dụng, khiến giá cả leo thang thêm.
Trong cuộc bầu cử vừa qua, giá cả sinh hoạt và nền kinh tế là những mối quan tâm lớn nhất của cử tri Hoa Kỳ. Đại dịch COVID-19, cùng với các cuộc xung đột toàn cầu như chiến tranh ở Ukraine, đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá cả lên cao. Theo Chỉ số Vật giá Tiêu thụ (Consumer Price Index), giá cả thực phẩm tại các siêu thị trong năm 2024 đã tăng gần 25% so với trước đại dịch.
Một khảo sát của AP VoteCast cho thấy 6/10 cử tri “rất lo ngại” về tình hình kinh tế đã bỏ phiếu cho Trump. Có thể thấy cam kết của ông trong việc “giảm bớt gánh nặng” vật giá có lẽ đã đánh trúng tâm lý của nhiều người.
Một trong những chính sách nổi bật của Trump là áp dụng mức thuế nhập cảng từ 10-20% trên tất cả các mặt hàng, riêng hàng hóa từ TQ có thể chịu thuế lên đến 60%. Mục tiêu của biện pháp này được cho là để thúc đẩy sản xuất trong nước và chấm dứt các “hành vi thương mại không công bằng” từ phía TQ.
Nhưng theo nhiều chuyên gia, người tiêu dùng ở Hoa Kỳ sẽ bị ảnh hưởng. David Ortega, kinh tế gia về thực phẩm và là giáo sư tại Michigan State University, nhận xét: “Đây là một thí dụ điển hình của một chính sách có nguy cơ phản tác dụng. Thay vì giảm giá, các mức thuế này gần như chắc chắn sẽ làm vật giá tăng thêm.”
Phát biểu tại một buổi vận động ở Mosinee, Wisconsin, vào tháng 9, Trump hô hào: “Chúng ta sẽ trở thành một quốc gia dẫn đầu thuế quan. Các bạn không phải lo vụ chi phí, để cho mấy quốc gia khác lo.”
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng thực tế có thể khác xa. Giáo sư Felix Tintelnot từ Đại học Duke giải thích rằng: “Theo quy định, thì thuế nhập cảng thường được trả tại biên giới bởi các công ty nhập cảng. Nhưng điều đó không có nghĩa là gánh nặng kinh tế thực sự sẽ đè lên họ.” Hầu hết các công ty sẽ tìm cách chuyển chi phí này sang người tiêu dùng thông qua việc tăng giá sản phẩm.
Theo ước tính từ Viện Peterson Institute for International Economics, chính sách thuế quan của Trump có thể khiến mỗi hộ gia đình Hoa Kỳ tốn thêm 2,600 MK mỗi năm. Những người có thu nhập thấp sẽ chịu tác động nặng nề nhất, vì họ phụ thuộc nhiều hơn vào các mặt hàng giá rẻ. Thậm chí, CEO của Walmart gần đây cũng cảnh báo rằng chuỗi siêu thị này có thể buộc phải tăng giá hàng hóa nếu các mức thuế được áp dụng.
Những loại thực phẩm khó sản xuất ở Hoa Kỳ mà phải nhập cảng, như cà phê, chuối, và ca cao, là những mặt hàng sẽ chịu tác động mạnh mẽ nhất từ thuế nhập cảng. Tuy nhiên, ngay cả các sản phẩm được sản xuất trong nước cũng không tránh khỏi ảnh hưởng.
Theo Ortega, nhiều công ty, xí nghiệp ở Hoa Kỳ phụ thuộc vào các nguyên liệu nhập cảng như phân bón, thiết bị hoặc bao bì. Khi những mặt hàng này bị đánh thuế, chi phí sản xuất sẽ tăng, và giá cả cũng sẽ tăng theo, và cuối cùng người tiêu dùng vẫn là người gánh chịu. Ông giải thích: “Khi các nguyên liệu đó phải chịu thuế, đây thực chất là một dạng thuế gián tiếp, sẽ làm tăng chi phí sản xuất, và sau đó được chuyển thành giá cả cao hơn cho người tiêu dùng.”
Chính sách thuế quan không chỉ tác động đến giá cả mà còn có thể kích hoạt các biện pháp trả đũa từ các quốc gia khác. Một thí dụ rõ ràng là vào năm 2018, khi chính quyền Trump áp thuế lên TQ, Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách đánh thuế nhập cảng đối với đậu nành từ Hoa Kỳ. Điều này khiến các nông dân Hoa Kỳ chịu thiệt hại nặng nề, và chính phủ phải triển khai gói hỗ trợ 28 tỷ MK để bù đắp tổn thất, sử dụng ngân sách do người dân đóng thuế.
Lần này, phạm vi áp thuế dự kiến sẽ rộng lớn hơn rất nhiều, không chỉ giới hạn ở một số mặt hàng như máy giặt, pin năng lượng mặt trời, hay nhôm và thép như năm 2018. Điều này có nghĩa là người tiêu dùng sẽ cảm nhận gánh nặng lớn hơn. Tintelnot nhận định: “Tác động đến giá cả lần này sẽ lớn hơn rất nhiều do phạm vi áp thuế rộng hơn.”
Nguồn: “Why Trump’s Tariffs Could Raise Grocery Prices” được đăng trên trang Times.com.
Gửi ý kiến của bạn
