Ảnh: Từ website của DOJ.
Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ là một trong những vị trí quan trọng nhất trong nhánh hành pháp liên bang, với vai trò đứng đầu Bộ Tư pháp (DOJ) và chịu trách nhiệm thực thi pháp luật. Nhưng công việc cụ thể của bộ trưởng tư pháp là gì?
Vai trò của bộ trưởng tư pháp
Bộ trưởng tư pháp là luật sư được tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn, có trách nhiệm:
- Đại diện cho Hoa Kỳ trong các vấn đề pháp lý: Bộ trưởng tư pháp giám sát các vụ kiện liên bang thông qua 93 luật sư Hoa Kỳ trên khắp cả nước, đồng thời theo dõi các hành động pháp lý liên quan đến các cơ quan liên bang, từ Bộ An ninh Nội địa đến Cơ quan Quản lý Xã hội.
- Cố vấn pháp lý cho tổng thống và nội các: Bộ trưởng tư pháp cung cấp lời khuyên pháp lý và đưa ra các khuyến nghị liên quan đến việc bổ nhiệm thẩm phán liên bang và công tố viên.
Lịch sử và sự phát triển của chức vụ bộ trưởng tư pháp
Vị trí bộ trưởng tư pháp được Quốc hội thành lập năm 1789 để đảm bảo chính phủ liên bang có luật sư chuyên trách các vụ kiện liên bang, như chống làm tiền giả, cướp biển, hoặc phản quốc. Ban đầu, đây chỉ là công việc bán thời gian, nhưng vai trò này đã mở rộng khi chính phủ liên bang đảm nhận thêm nhiều nhiệm vụ mới.
Từ năm 1870, bộ trưởng tư pháp được hỗ trợ bởi một cơ quan hành pháp riêng – Bộ Tư pháp – hiện có hơn 115.000 nhân viên, bao gồm các cơ quan thực thi pháp luật nổi tiếng như FBI, DEA, và Interpol của Mỹ.
Những thách thức trong việc tách bạch chính trị và pháp luật
Với nhiệm vụ vừa mang tính pháp lý, vừa mang tính chính trị, bộ trưởng tư pháp thường gặp khó khăn trong việc giữ cân bằng giữa vai trò cố vấn chính sách và chức trách pháp lý.
Ví dụ, Bộ trưởng Tư pháp Roberto Gonzales dưới thời Tổng thống George W. Bush đã từ chức sau những cáo buộc về việc sa thải chính trị các luật sư Hoa Kỳ và lạm dụng chương trình giám sát khủng bố. Hay Loretta Lynch, bộ trưởng tư pháp của Tổng thống Barack Obama, cũng bị chỉ trích vì gặp riêng cựu Tổng thống Bill Clinton trong lúc Hillary Clinton đang bị DOJ điều tra.
Tổng thống cũng có quyền sa thải bộ trưởng tư pháp vì lý do chính trị, như trường hợp của Jeff Sessions, người bị Tổng thống Donald Trump thay thế vì rút lui khỏi việc giám sát cuộc điều tra Mueller về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử năm 2016.
Tầm quan trọng của sự độc lập
Mối quan hệ giữa tổng thống và bộ trưởng tư pháp đã dẫn đến lo ngại về nguy cơ chính trị hóa Bộ Tư pháp. Theo cựu công tố viên Kristine Olson, quyền bổ nhiệm và sa thải bộ trưởng tư pháp của tổng thống có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng về nguyên tắc pháp quyền.
Tuy nhiên, cũng có những bộ trưởng tư pháp nổi bật nhờ giữ vững tính độc lập, như Janet Reno, bộ trưởng tư pháp của Tổng thống Bill Clinton, người được biết đến với tiêu chuẩn đạo đức cao và là bộ trưởng tư pháp có thời gian tại nhiệm lâu nhất trong thế kỷ 20.
Tương lai của chức vụ bộ trưởng tư pháp
Với việc Thượng viện sắp xem xét xác nhận Pam Bondi, hoặc một ứng cử viên khác, làm bộ trưởng tư pháp tiếp theo, tương lai của chức vụ thực thi pháp luật cao nhất nước Mỹ đang nằm trong tay các nhà lập pháp.
Vb biên dịch
Nguồn: Jennifer Selin, Arizona State University, The Conversation
Gửi ý kiến của bạn
