Hôm thứ Hai (10/2), Elon Musk và liên doanh đầu tư của ông đã đưa ra đề nghị 97.4 tỷ MK để mua lại tổ chức vô vụ lợi kiểm soát OpenAI, khiến cho kế hoạch huy động vốn và chuyển đổi sang mô hình tư lợi của công ty này càng thêm rối rắm. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
(Reuters, ngày 10 tháng 2) – Một liên doanh do Elon Musk dẫn đầu vừa đưa ra đề nghị trị giá 97.4 tỷ MK để mua lại tổ chức vô vụ lợi đang kiểm soát OpenAI, mở ra một chương mới trong cuộc chiến giành quyền quản trị các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu thế giới.
Nước đi này có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Musk và Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, về tương lai của công ty đang dẫn đầu làn sóng phát triển AI tổng quát (generative AI). Ngay khi thông tin được công bố, Altman nhanh chóng châm biếm trên mạng xã hội X: “Thôi khỏi, cảm ơn. Nhưng nếu anh vẫn muốn mua bán, thì chúng tôi sẵn sàng mua lại Twitter với giá 9.74 tỷ MK.”
Musk đồng sáng lập OpenAI cùng với Altman vào năm 2015 dưới hình thức tổ chức vô vụ lợi, nhưng ông đã rời đi trước khi công ty phát triển mạnh mẽ. Đến năm 2023, Musk thành lập xAI, một công ty AI đối thủ nhằm cạnh tranh trực tiếp với OpenAI.
Hiện tại, Musk không chỉ là CEO của Tesla mà còn sở hữu mạng xã hội X (trước đây là Twitter). Ông là một đồng minh thân cận của Tổng thống Donald Trump và đã chi hơn 250 triệu MK để giúp Trump tái tranh cử. Musk cũng đang lãnh đạo Bộ Cải Tổ Chính Phủ (DOGE), một cơ quan mới của Tòa Bạch Ốc với nhiệm vụ “tỉa” bớt bộ máy hành chính liên bang.
Trước đó, Musk vừa chỉ trích một dự án trị giá 500 tỷ MK do OpenAI dẫn đầu và được Trump công bố tại Tòa Bạch Ốc. Theo ông, đây là một khoản đầu tư không hợp lý và không vì lợi ích cộng đồng.
OpenAI đang có kế hoạch chuyển đổi từ mô hình vô vụ lợi sang tư lợi (for-profit), với lý do cần nguồn vốn lớn để phát triển các mô hình AI tiên tiến nhất.
Tuy nhiên, Musk phản đối quyết liệt kế hoạch này. Vào tháng 8 năm ngoái, ông đã đệ đơn kiện Altman và các đồng sáng lập OpenAI, cáo buộc họ vi phạm cam kết ban đầu, đặt lợi nhuận lên trên mục tiêu phục vụ nhân loại. Đến tháng 11/2023, Musk tiếp tục yêu cầu một tòa án liên bang ban hành lệnh cấm tạm thời, ngăn chặn quá trình chuyển đổi này.
Trong đơn kiện, Musk nhấn mạnh rằng Altman và các nhà sáng lập OpenAI đã kêu gọi ông tài trợ cho một tổ chức vô vụ lợi, nhưng hiện tại công ty lại chạy theo lợi nhuận. Ông tuyên bố: “Đã đến lúc OpenAI quay trở lại với sứ mệnh ban đầu – một tổ chức hoạt động vì lợi ích chung, theo hướng mã nguồn mở, tập trung vào tính minh bạch và an toàn. Chúng tôi sẽ tìm mọi cách để điều đó xảy ra.”
Rose Chan Loui, Giám đốc điều hành Trung tâm UCLA Law Center for Philanthropy and Nonprofits, cho biết: “Lời đề nghị của Musk sẽ làm phức tạp thêm tình hình tại OpenAI.” Bà cũng chỉ ra rằng thương vụ này đặt ra một cột mốc quan trọng về giá trị kinh tế của OpenAI: “Nếu OpenAI định giá tổ chức vô vụ lợi thấp hơn mức giá Musk đưa ra, họ sẽ phải giải thích lý do tại sao.”
Liên doanh do Musk dẫn đầu bao gồm các công ty xAI, Baron Capital Group, Valor Management, Altreides Management, Vy Fund III, Emanuel Capital Management và Eight Partners. Theo tờ Wall Street Journal, nếu thương vụ thành công, xAI có thể sáp nhập với OpenAI và tạo ra một đế chế AI mới.
Gần đây, xAI đã huy động được 6 tỷ MK từ các nhà đầu tư, nâng mức định giá lên 40 tỷ MK.
Đề nghị của Musk đã khiến nhiều chuyên gia pháp lý và tài chánh bất ngờ.
Jonathan Macey, giáo sư tại Trường Luật Yale, chuyên gia về quản trị doanh nghiệp, cho rằng: “Đề nghị này thực sự là một màn thọc gậy bánh xe.” Ông giải thích thêm: “Một tổ chức vô vụ lợi có nhiệm vụ sử dụng tiền để phục vụ lợi ích cộng đồng. Nếu OpenAI quyết định bán cho một bên khác với giá thấp hơn, thì điều này có thể gây tranh cãi về việc họ có đang bảo vệ lợi ích của những người hưởng lợi từ tổ chức này hay không. Nếu đây là một công ty đại chúng, các luật sư có lẽ đã xếp hàng dài để khởi kiện rồi.”
Trong vòng gọi vốn gần nhất, OpenAI được định giá 157 tỷ MK, củng cố vị thế của một trong những công ty tư nhân giá trị nhất thế giới.
Hồi tháng 1, tập đoàn SoftBank đang đàm phán để dẫn đầu một vòng gọi vốn 40 tỷ MK cho OpenAI, có thể đẩy mức định giá công ty lên 300 tỷ MK. Tuy nhiên, bên cạnh các vấn đề liên quan đến luật chống độc quyền, thương vụ của Musk cũng sẽ cần phải huy động một nguồn vốn khổng lồ.
Gil Luria, chuyên gia phân tích tại D.A. Davidson, nhận xét: “Lời đề nghị của Musk có thể ảnh hưởng đáng kể đến kế hoạch huy động vốn và quá trình chuyển đổi sang mô hình vì lợi nhuận của OpenAI. Lời đề nghị này có sự hậu thuẫn từ các nhà đầu tư đáng tin cậy hơn… OpenAI không thể phớt lờ nó. Hội đồng quản trị của OpenAI sẽ phải xem xét liệu đây có phải là lựa chọn tốt hơn hay không. Nếu đúng như vậy, họ sẽ phải đánh giá lại đề nghị từ SoftBank.”
Dù đang sở hữu lượng cổ phiếu Tesla trị giá khoảng 165 tỷ MK, Musk có thể gặp khó khăn trong việc huy động vốn từ các ngân hàng vì đã chi 44 tỷ MK để mua lại Twitter vào năm 2022.
Gửi ý kiến của bạn
