Chính quyền Trump công bố một số mức thuế quan mới áp dụng cho đa số đối tác thương mại của Hoa Kỳ vào ngày 2/4/2025, mà ông gọi là “Ngày Giải Phóng.” Giới tiêu thụ Hoa Kỳ sẽ sớm nhận thấy ảnh hưởng của quyết định này đối với thực phẩm bầy bán tại các cửa hàng thực phẩm trên toàn nước Mỹ. Báo New York Times tiên đoán rằng họ không cần phải chờ đợi lâu, mà sẽ thấy giá thực phẩm tăng ngay trong tháng 4 này. Nhưng đối với những sản phẩm lâu bền, cần khoảng một năm.
Các nhà sản xuất thực phẩm lớn như Mondelez và Kraft Heinz được trang bị tốt hơn để hấp thụ ảnh hưởng của thuế quan. Đối với những công ty nhỏ hơn, việc duy trì hoạt động với mức thuế quan mới có thể sẽ phải thi hành một số biện pháp như cắt giảm chi phí nhanh chóng. Họ sẽ phải tăng giá một phần hay toàn phần để chia sẻ chi phí với người tiêu thụ.
Theo Nhà Phân Tích Ngành Thực Phẩm Phil Lempert, khoảng gần một nửa số sản phẩm trong siêu thị − 40,000 sản phẩm − sẽ chịu ảnh hưởng bởi các mức thuế này, toàn bộ hay một phần. Lạm phát và thuế quan sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với kinh tế Hoa Kỳ bao gồm cả thực phẩm.
Theo Bộ Nông Nghiệp (USDA), Hoa Kỳ nhập cảng 51% lượng trái cây tươi từ Mexico và 2% từ Canada vào năm 2022. Cả hai quốc gia này đều không bị áp đặt thuế quan mới (reciprocal tariff). Một số trái cây nhập khẩu từ Guatemala, Costa Rica và Peru đều phải chịu thuế 10%.
Theo Institute of Food and Agricultural Science của Đại học Florida, Guatemala, Ecuador, Costa Rica, Colombia và Honduras là những nước xuất khẩu chuối sang Hoa Kỳ. USDA cho biết Guatemala cũng xuất khẩu dưa, chuối và đu đủ, trong khi Costa Rica xuất khẩu dứa, bơ và xoài.
Giá của những thực phẩm trên đây sẽ tăng nhưng đối với Avocado, giá có lẽ sẽ không tăng vì phần lớn (87.6%) nhập cảng từ Mexico, một nước không chịu thuế mới 10%.
Tương tự như trái cây, Hoa Kỳ nhập cảng khoảng 69% lượng rau tươi từ Mexico và 20% từ Canada theo thống kê 2022. Phần còn lại được nhập cảng từ hơn 120 nước khác bao gồm Guatemala, Costa Rica, Peru, Ecuador, Chile, Honduras, Morocco và Trung Quốc.
Theo USDA, Hoa Kỳ là nước nhập khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Khoảng 80% lượng cà phê rang nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ Châu Mỹ Latinh, trong đó hơn 60% đến từ hai quốc gia — Brazil và Colombia. Cả hai nước này bị áp đặt thuế 10%.
Giá dầu olive tại Mỹ trong những tháng tới cũng sẽ tăng ngất ngưởng vì là hàng nhập cảng từ ba nguồn chính Spain, Italy và Greece. Cả ba nước này đều là thành viên của Liên Hiệp Âu Châu và chịu chung một mức thuế 20%.
Mặc dù 90% lượng thịt bò tiêu thụ tại Hoa Kỳ được sản xuất trong nước, thuế quan có thể sẽ làm tăng thêm áp lực giá hiện tại. 10% còn lại nhập cảng từ New Zealand và Úc. Cả hai nước này chịu thuế 10%.
Hải sản sẽ đặc biệt trở nên đắt đỏ vì 85% nhu cầu của Hoa Kỳ về hải sản được nhập cảng và dĩ nhiên sẽ bị áp đặt thuế quan. Chile, Ấn Độ, Nam Dương và Việt Nam là những quốc gia chính xuất cảng hải sản vào thị trưởng Hoa Kỳ. Chile chỉ chịu thuế 10%, nhưng hải sản của Ấn Độ, Nam Dương, và Việt Nam chịu thuế cao hơn và lần lượt là 26%, 32% và 46%.
Theo USDA, các nguồn nhập khẩu rượu nho hàng đầu bao gồm Pháp, Ý, Tây Ban Nha, New Zealand và Úc. Các nước châu Âu bị đánh thuế 20%, trong khi New Zealand và Úc bị đánh thuế 10%. Hoa Kỳ nhập khẩu phần lớn bia từ Mexico và Canada, cũng như Hòa Lan và Ireland. Cả hai nước sau này đều bị áp mức thuế 20%. Bia lon sẽ đặc biệt đắt hơn vì thuế áp đặt trên nhôm là 10%.
Công ty Hershey cho biết họ nhập cảng chocolate từ khoảng 10 nước khác nhau. Nhưng hai nguồn chính là Ivory Coast và Ecuador. Hai nước này bị áp thuế là 21% và 10%. Kẹo chocolate được ưa thích nhất trên thế giới là Lindt của Thụy Sĩ và Godiva của Bỉ. Hai nước này bị áp đặt thuế lần lượt là 32% và 20%. Một thỏi Lindt Swiss Classic Chocolate bar hiện nay giá là $6. Sau thuế của Trump sẽ là $7.92 chưa kể giá lá nhôm bọc bên ngoài.
Giá thực phẩm không chỉ phụ thuộc vào thuế nhập cảng mà còn phụ thuộc vào hối suất của đồng dollar. Trong tình trạng kinh tế Mỹ trên đường suy thoái hiện nay, giá vàng tăng lên và trị giá đồng US dollar giảm. Điều này có nghĩa là một đồng dollar sẽ đổi được ít đồng Swiss Franc của Thụy Sĩ hơn. Giả sử hối suất của một đồng Swiss Franc từ $1.18 / 1 Swiss Franc tăng lên $1.30 /1 Swiss Franc, người tiêu thụ Mỹ sẽ phải trả $6.6 thay vì $6 để mua một thỏi Lindt Swiss chocolate, chưa kể thuế nhập cảng mới 32%.
Tổng Thống Trump từng tuyên bố trong lúc tranh cử rằng nếu thắng cử ngay ngày đầu ông sẽ làm hạ giá thực phẩm. Cách đây hai ngày khi được hỏi về kinh tế suy thoái, ông “kêu gọi mọi người kiên nhẫn chịu đựng đau khổ ngắn hạn để đạt được lợi ích dài hạn (short-term gain for long-term gain)” và “đôi khi bạn phải uống thuốc” khi đau ốm.
Ngạn ngữ Việt Nam có câu là “Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo.”
“Có một tin vui giữa giờ tuyệt vọng.” Giá xăng dầu giảm mạnh vào tuần vừa qua do lo ngại rằng cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump sẽ làm chậm nền kinh tế thế giới, mức tiêu thụ xăng dầu sẽ giảm và OPEC đang cung cấp dầu quá mức cho thị trường.
Giá dầu tương lai của Hoa Kỳ giảm mạnh 7% xuống còn $66.52 đô la một thùng, khiến dầu thô hướng đến ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 7 năm 2022. Dầu thô Brent, chuẩn mực thế giới, đã giảm 6%.
Theo Wall Street Journal, vào ngày hôm qua, 7/4/2025, giá dầu thô tương lai của Mỹ giảm hơn 4% xuống dưới $59 đô la một thùng, sau khi giảm 14% trong hai phiên giao dịch kết thúc vào tuần trước. Trump từng hứa sẽ giảm giá năng lượng - nhưng không phải ở trong tình trạng bất đắc dĩ như thế này. Khi kinh tế trì trệ, nhiều người thất nghiệp, hạn chế đi chơi vung vít, giá xăng thấp không phải lúc.
Nguyễn Quốc Khải
THAM KHẢO
(1) Scott Neuman, “Higher prices are likely for these 10 grocery items when tariffs hit.” NPR, April 4, 2025.
(2) The Independent, “Trump tariffs list in full: Every country hit and the surprising exemptions.” April 8, 2025.
(3) Emily Peck, “Coffee, shrimp, other food prices could soar with Trump tariffs.” Axios, April 3, 2025.
(4) Kim Severson, “Grocery Shoppers Will Feel the Tariffs First in the Produce Aisle.” New York Times, April 3, 2025.
Send comment
