Việc sa thải toàn bộ một ủy ban chuyên môn và thay thế bằng những thành viên chưa rõ lai lịch, dưới sự chỉ đạo của một vị Bộ trưởng nặng lòng hoài nghi vắc-xin, đang đặt ra một dấu hỏi lớn về tính khách quan, khoa học và sự an toàn của chính sách y tế công cộng tại Hoa Kỳ trong thời gian tới. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
(WASHINGTON, ngày 9 tháng 6, Reuters) – Một quyết định chưa từng có tiền lệ vừa làm rúng động hệ thống y tế công cộng Hoa Kỳ: Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. vừa sa thải toàn bộ 17 thành viên của Ủy ban Cố vấn về Chủng ngừa (ACIP) thuộc Cơ Quan Kiểm Soát và Phòng Bệnh (CDC), và đang bổ nhiệm người mới thay thế. Ngay lập tức, hành động này vấp phải phản ứng gay gắt từ các nhà khoa học.
Hành động này được xem là bước đi mạnh mẽ và quyết liệt nhất của Kennedy, vốn luôn nghi về vắc-xin trong nhiều năm. Trong tuyên cáo chính thức từ Bộ Y tế và Nhân sinh (HHS), Kennedy khẳng định mục tiêu của mình là khôi phục niềm tin của người dân. Ông cho biết: “Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi hiện nay là khôi phục lòng tin từ công chúng, chứ không cổ võ cho bất kỳ quan điểm ủng hộ hay phản đối vắc-xin nào.”
Để biện minh cho hành động của mình, Kennedy cáo buộc rằng ủy ban ACIP “đầy rẫy những mâu thuẫn quyền lợi và chưa từng bác bỏ bất kỳ loại vắc-xin nào.” Tuy nhiên, cả Kennedy và Bộ Y Tế đều không đưa ra bất kỳ bằng chứng cụ thể nào. Và thực tế, vai trò của ACIP chỉ là đưa ra khuyến nghị cho CDC về việc những nhóm dân số nào nên được tiêm phòng các loại vắc-xin đã được FDA chuẩn thuận, và vào thời điểm nào là phù hợp.
“Rầu hết sức,” Jesse Goodman, cựu Trưởng khoa học gia của FDA, cho biết. “Nguyên một hội đồng các khoa học gia, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao... Những hành vi can thiệp mang động cơ chính trị như thế này sẽ chỉ càng làm giảm sự tín nhiệm đối với hệ thống y tế.”
Hiệp hội Nghiên cứu và Sản xuất Dược phẩm Hoa Kỳ (PhRMA), cũng bày tỏ lo ngại: “Việc xáo trộn nhân sự trong ACIP chỉ khiến công chúng thêm bối rối, hoài nghi về hiệu quả vắc-xin, đồng thời làm tổn hại đến những thành quả mà chủng ngừa đã mang lại cho sức khỏe cộng đồng.”
Hậu quả của sự bất an này đã lan sang cả thị trường tài chánh. Cổ phiếu của các hãng vắc-xin hàng đầu như Moderna và BioNTech đã sụt giảm hơn 1%, trong khi Pfizer cũng ghi nhận mức giảm nhẹ trong phiên giao dịch ngoài giờ.
Kennedy lập luận rằng đa số thành viên ACIP nhận tài trợ từ các hãng dược phẩm, mặc dù theo quy định, họ phải công khai mọi mối quan hệ tài chánh hoặc lợi ích liên quan đến hoạt động của ủy ban. Tuy nhiên, ông và Bộ Y Tế không đưa ra bằng chứng cụ thể nào chứng minh có sự xung đột lợi ích trong nhóm 17 người vừa bị sa thải.
Theo dữ liệu từ trang web chính thức của CDC về xung đột quyền lợi (được cập nhật lần cuối vào tháng 3), chỉ có một thành viên đương nhiệm từng tự nguyện rút khỏi việc biểu quyết một số loại vắc-xin vì đã tham gia thử nghiệm lâm sàng cho các nhà sản xuất liên quan.
Toàn bộ 17 viên chức bị sa thải đều được bổ nhiệm dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden. Nếu không có sự thay đổi bất ngờ này, chính quyền của Trump sẽ không thể chiếm đa số trong ủy ban cho đến tận năm 2028.
Điều này làm dấy lên nghi ngờ về động cơ chính trị đằng sau một quyết định liên quan đến khoa học. Dorit Reiss, chuyên gia về luật vắc-xin tại Trường Luật UC San Francisco, nhấn mạnh: “Đây không phải là một ủy ban chính trị, và chưa từng mang tính đảng phái. Đây là một ủy ban chuyên môn. Các đời tổng thống chưa bao giờ đi nhúng tay vào việc lựa chọn thành viên ACIP.”
Ngay cả trong nội bộ Đảng Cộng hòa, sự lo lắng cũng đã xuất hiện. TNS Bill Cassidy chia sẻ trên mạng xã hội X: “Nỗi lo trước mắt là ACIP sẽ bị lấp đầy bởi những người chẳng biết gì về vắc-xin ngoại trừ lòng nghi ngờ.” Ông cho biết đã và sẽ tiếp tục thảo luận với Bộ trưởng Kennedy để bảo đảm việc tồi tệ nhất không xảy ra.
Ủy ban ACIP dự kiến sẽ họp trở lại từ ngày 25–27 tháng 6 tại trụ sở CDC ở Atlanta. Tuy nhiên, theo một chuyên gia, việc bổ nhiệm các thành viên mới thường mất nhiều tháng, nên nhóm mới có thể sẽ không họp đúng thời gian được nếu như Kennedy và nhóm của ông không “âm thầm chuẩn bị từ trước.”
Kennedy từng vấp phải chỉ trích vì chính sách vắc-xin không rõ ràng, bao gồm việc ông chỉ ủng hộ vắc-xin sởi một cách hời hợt giữa lúc dịch bệnh bùng phát, lây nhiễm hơn 1,000 người – phần lớn là chưa tiêm phòng – và khiến ba người tử vong.
Tháng trước, Kennedy tuyên bố chính phủ sẽ không còn khuyến nghị chích vắc-xin COVID cho trẻ em khỏe mạnh và phụ nữ mang thai khỏe mạnh, một quyết định đi ngược lại quy trình thường lệ. Thông thường, sau khi FDA chuẩn thuận vắc-xin đưa ra thị trường, ACIP sẽ tổ chức họp công khai để xem xét dữ liệu và biểu quyết khuyến nghị tiêm phòng – các khuyến nghị này sau đó được gửi đến Giám Đốc CDC phê chuẩn.
Những khuyến nghị này không chỉ là kim chỉ nam cho các bác sĩ trên toàn quốc mà còn là cơ sở pháp lý để Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) yêu cầu các công ty bảo hiểm phải chi trả, cũng như để chương trình Vắc-xin cho Trẻ em cung cấp miễn phí cho các gia đình khó khăn.
Send comment
