
Sáng thứ Sáu 11/7, Tom Homan, “trùm biên giới” của chính quyền Donald Trump nói trên đài truyền hình Fox News: “Hãy nghe đây, quý vị cần phải hiểu rằng, cảnh sát di trú ICE và cảnh sát biên phòng không cần có lý do chính đáng để bước đến trước mặt một ai đó, tạm giữ họ và tra hỏi họ. Không cần lý do xác đáng. Chỉ cần nghi ngờ hợp lý.”
Câu nói ngắn gọn, nhưng chứa đầy lời lẽ đe dọa.
Một ngày trước đó, câu chuyện xảy ra ở trung tâm phẫu thuật Ontario Advanced Surgery Center lan truyền trên mạng xã hội. Cảnh sát di trú (ICE) rượt bắt một người thợ làm vườn khiến ông phải chạy vào bên trong trung tâm trú ẩn. Người đàn ông tội nghiệp, sợ hãi bám chặt cánh cửa phòng khám.
Nhóm ICE to lớn, khỏe mạnh, che kín mặt, dùng hết sức để kéo người đàn ông này ra khỏi bức tường, mảng bám víu cuối cùng mà ông có. Lúc đó, những nhân viên phòng khám, trong trang phục y khoa, đã cố gắng bảo vệ người thợ làm vườn. Một nữ nhân viên dùng người che chắn cho người đàn ông. Cô cố gắng không để cho tay của mình chạm vào các nhân viên công lực. Cô hiểu mình sẽ lâm vào tình cảnh nguy hiểm thế nào nếu “vô tình” để xảy ra va chạm cơ thể với lực lượng “dưới một người trên vạn người” này.
“Thả ông ấy ra. Mấy ông không có trát tòa,” cô vừa nói, vừa dang tay đứng chắn trước người di dân. “Thả ông ấy ra. Mấy ông phải ra khỏi đây.”
Bộ Nội An (DHS) đăng trên trang mạng X cho biết lúc đó ICE đang cố bắt giữ hai người đàn ông ở Mỹ “bất hợp pháp” thì một trong hai người đó bỏ chạy. Người đàn ông đó chạy vào OASC. Ông đến từ Honduras, 30 tuổi. DHS cáo buộc nhân viên OASC “tấn công nhân viên công lực” và cố cản trở ICE bắt giữ người.
Theo AP, các nhân viên đã gọi cảnh sát, gọi đó là một cuộc bắt cóc. Nhưng đây là thời đại mà cuộc gọi cảnh sát không giúp được cho họ. Javier Hernandez, giám đốc điều hành tổ chức ủng hộ người nhập cư Inland Coalition for Immigrant Justice, cho hay, người thợ làm vườn đến từ Honduras cũng bị bắt đi và họ không biết ông đang ở đâu. “Ông ấy đi làm kiếm tiền gửi về Honduras giúp chữa bệnh cho mẹ,” Hernandez nói.
Cũng trong ngày hôm đó, 10/7, Thống Đốc Gavin Newsom của California đăng lại đoạn video phóng sự của đài KTL5, “những đứa trẻ, người biểu tình chạy trốn súng hơi cay từ cuộc bố ráp di dân, khóc trên điện thoại vì mẹ của họ đã bị bắt đi ngay trên cánh đồng.” Trên video, cánh đồng có vẻ như đang đến mùa thu hoạch hỗn loạn kẻ khóc người chạy. Khói đạn hơi cay bay mịt mù. Ai không biết chuyện sẽ dễ dàng nghĩ đến một thành phố đang có chiến tranh, và người dân phải chạy loạn.
Chưa hết, cũng hôm đó, ở San Diego, bà Barbara Stone, một phụ nữ Mỹ 71 tuổi, bị ICE còng tay, giam giữ 8 giờ đồng hồ khi bà đến tòa án để quan sát và ghi lại cảnh bắt giữ tùy tiện ngay tại phiên tòa di trú. Bà Ruth Mendez, một tình nguyện viên của tổ chức Detention Resistance, cho biết ghi lại những hình ảnh bắt giữ ở tòa di trú là quyền hợp pháp, quyền hiến định trong Tu Chính Án Thứ Nhất.
Ngày 20/5/2025 là ngày đầu tiên lực lượng ICE được quyền đột kích bắt giữ người tại Tòa án Di trú San Diego. Chỉ hai ngày sau đó, dọc theo hành lang của tòa di trú là các tình nguyện viên, thành viên cộng đồng và những người phản đối hành động bắt bớ vô cớ của ICE. Mỗi ngày, họ đến tòa, ghi chép lại những vụ bắt giữ, ghi lại thông tin để liên lạc khẩn cấp, cho những người bị giam giữ biết rằng họ không đơn độc. Bà Barbara Stone, người bị ICE còng tay giam giữ là một trong những tình nguyện viên này.
Theo NBC7, bà Barbara Stone chưa bị buộc tội, nhưng gia đình cho biết ICE đã thu giữ điện thoại của bà.
Bà Ruth Mendez nói: “Nỗi sợ hãi thật sự hiện hữu ở đây. Những người tình nguyện xuất hiện hôm nay biết rằng có thể chính chúng tôi cũng sẽ bị bắt giữ.”
Nếu lời tuyên bố trên truyền hình của sa hoàng biên giới Tom Homan là một lời đe dọa trực tiếp, đánh thẳng vào những người đang cố gắng bảo vệ các di dân, thì việc vô cớ bắt giữ những tình nguyện viên như bà Barbara Stone là những tác động vô hình gây ra sự sợ hãi. Chính quyềnn Donald Trump muốn cho người dân thấy kết quả của sự phản kháng – dù đó là sự phản kháng đòi hỏi thực thi pháp luật công bằng, chính đáng.
Vào đúng ngày Lễ Độc Lập, tại tiệm rửa xe Santa Palm số 8787 Đại lộ Santa Monica, West Hollywood, California, những người đàn ông đã làm việc ở đó 30 năm bị ICE đột kích và bắt đi. Các đặc vụ đợi chủ tiệm đi vệ sinh, rồi chặn lối vào. Bốn nhân viên bị bắt giữ. Một cuộc bắt cóc đúng nghĩa.
“Tại sao? Bố tôi không phải là tội phạm. Ông ấy đang làm việc tại một tiệm rửa xe,” con trai của một trong những người đàn ông bị bắt giữ nói với NBC News. Không ai trong gia đình biết lực lượng ICE đã đưa người thân của họ đi đâu.
Người chủ tiệm rửa xe không thể tin vào những gì vừa xảy ra. Khi ông bước ra ngoài thì ICE đã rời đi cùng với bốn nhân viên của ông. Tất cả xảy ra chớp nhoáng. Nhanh như những giá trị lâu năm của nước Mỹ đã bị tẩy xóa trong sáu tháng qua.
Trong kỳ nghỉ lễ cuối tuần vừa qua, Donald Trump đã viết một bài đăng “CẢM ƠN!” trên Truth Social rất xúc động gửi đến lực lượng ICE. Tổng thống thấu hiểu những áp lực công việc của họ và hứa sẽ có sự hỗ trợ. Dự luật chi tiêu của Đảng Cộng hòa mà ông ta ký vào ngày Lễ Độc Lập đã cung cấp cho cơ quan này “TẤT CẢ Kinh phí và Nguồn lực mà ICE cần để thực hiện Chiến dịch Trục xuất Hàng loạt Lớn nhất trong Lịch sử,” theo những gì Trump viết.
“Nhưng người Mỹ nên biết rằng đây chính là cách tiền thuế của họ bị chi tiêu, và đó thực sự là một điều đáng xấu hổ. Những người thực sự đang chịu đau khổ chính là những người đang xin tị nạn,” Ruth Mendez đáp lại.
Donald Trump đã ký thành luật dự luật OBBB. Đảng Cộng Hòa của Quốc Hội đã đồng ý thông qua $160 tỷ cho vấn đề biên giới và nhập cư, một ngân sách cao hơn cả ngân sách cho lực lượng Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ. Lực lượng ICE giờ đây là cơ quan thực thi pháp luật liên bang lớn nhất của quốc gia, lớn hơn FBI, lớn hơn DEA. ICE sẽ bổ sung thêm khoảng 10.000 nhân viên vào 20.000 người hiện đang làm việc trên đường phố. Ngân sách hàng năm cho việc giam giữ di dân sẽ tăng từ $3,4 tỷ lên $45 tỷ cho đến cuối năm 2029.
Với số ngân sách khổng lồ này, số người mặc thường phục, mang khẩu trang sẽ dày đặt trên đường phố. Người lao động tay chân, thợ hồ, người làm vườn, các bà nội trợ, những người làm nông trại, ngay cả có thể chính chúng ta, sẽ bị bắt giữ bất cứ lúc nào mà “không cần lý do chính đáng.”
Diễn đàn Reddit về chủ đề di dân đặt ra một lo lắng: Với số ngân sách ICE hiện có cho đến cuối năm 2029, thì ở bất cứ nơi nào diễn ra cuộc bầu cử giữa kỳ 2026, hoặc bầu cử tổng thống 2028, lực lượng bịt mặt đều có thể xuất hiện và bắt giữ người “một cách hợp pháp.” Theo bà Ruth Mendez, thông điệp của lực lượng ICE dưới chính quyền Trump rất đơn giản, đó là “chúng ta nên sợ hãi để quay trở lại và làm công việc mình đang làm.” Làm một công dân bình thường, im lặng, nhắm mắt, quay lưng trước những gì đang diễn ra trong xã hội. Đó là những gì chính quyền hiện tại mong muốn chúng ta nên làm.
Thế nhưng, chính những nhân viên bình thường ở phòng phẫu thuật Ontario Advanced Surgery Center, những tình nguyện viên như bà Barbara Stone, bà Ruth Mendez vẫn cho chúng ta một niềm tin rằng, đâu đó trong xã hội đầy hỗn loạn hiện nay, vẫn còn có những con người sẵn sàng đứng lên đứng về lẽ phải.
Kalynh Ngô