
(WASHINGTON, ngày 16 tháng 7, Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm Thứ Tư cho biết ông tin rằng TQ sẽ sớm đưa ra án tử hình đối với những ai sản xuất và buôn bán fentanyl (loại ma túy tổng hợp chết người đang hoành hành tại Hoa Kỳ). Trump cũng tỏ ra rất lạc quan là sẽ đạt được thỏa thuận chống ma túy với Bắc Kinh.
Trong những năm gần đây, nạn buôn lậu ma túy đã trở thành một trong những vấn đề gây căng thẳng nghiêm trọng trong quan hệ Mỹ-Trung, bên cạnh những bất đồng về thương mại và an ninh.
Washington chỉ trích Bắc Kinh không kiểm soát được dòng chảy của những hợp chất hóa học cần thiết (precursor chemicals) để tạo ra fentanyl từ TQ sang Hoa Kỳ. Phía Bắc Kinh lên tiếng phản bác rằng Hoa Kỳ đang lợi dụng fentanyl làm cái cớ để “ăn vạ” TQ.
Hồi tháng 2, Trump đã áp đặt mức thuế 20% lên hàng hóa nhập cảng từ TQ, nhằm gây áp lực buộc Bắc Kinh phải kiểm soát vấn nạn fentanyl. Dù đến tháng 5, hai bên đã đạt được một thỏa thuận tạm thời tại Geneva, mức thuế trừng phạt này vẫn được giữ nguyên.
“Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ dàn xếp ổn thỏa để TQ ra quyết định xử tử hình những ai tạo ra fentanyl và tuồn vào Hoa Kỳ,” Trump nói. “Tôi tin là chuyện đó sẽ sớm xảy ra.”
Những phát biểu này được Trump đưa ra ngay trước khi chính thức ký Đạo Luật HALT Fentanyl, tăng hình phạt đối với các hành vi phạm pháp liên quan đến fentanyl. Buổi ký kết có sự góp mặt của nhiều gia đình từng mất người thân vì sử dụng loại ma túy này quá liều.
Đại Sứ Quán TQ tại Washington chưa đưa ra bình luận nào về thông tin này.
Theo thống kê, trong vòng mười năm qua, Hoa Kỳ có hơn 450,000 người tử vong do quá liều opioid tổng hợp, và vẫn còn hàng triệu người khác đang chìm trong nghiện ngập.
Trump cũng đang tìm cách xoa dịu quan hệ với Tập Cận Bình, dự kiến hai bên sẽ có cuộc gặp trực tiếp vào cuối năm nay.
“TQ có vẻ đang hợp tác,” Trump nói với các phóng viên sáng Thứ Tư. “Từ khi tôi vào Bạch Ốc, chúng tôi đã bắt đầu trao đổi với họ, và đã có nhiều tiến bộ... Họ cũng muốn giải quyết vấn đề đó. Hãy chờ xem.”
Tuy vậy, Bắc Kinh đã từ chối một số yêu cầu từ phía Washington, trong đó có đề nghị đăng tải các chiến dịch trấn áp tiền chất fentanyl trên trang nhất của tờ Nhân Dân Nhật Báo (cơ quan truyền thông của ĐCS TQ), cùng với việc siết chặt quy định đối với một số loại hóa chất.
Trong vài tuần gần đây, TQ đã đưa ra nhiều biện pháp tăng cường kiểm soát ma túy. Trong đó có quyết định đưa hai tiền chất fentanyl là 4-piperidone và 1-boc-4-piperidone vào danh sách các hóa chất bị kiểm soát chặt chẽ, có hiệu lực từ Chủ Nhật (13/7).
Tháng trước, báo chí TQ loan tin rằng tính từ đầu năm 2025, cơ quan kiểm soát xuất nhập cảnh của họ đã tịch thu hơn 2 tấn ma túy và bắt giữ 262 can phạm buôn lậu ma túy.
Ngoài ra, giới chức TQ còn cho biết thêm là từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2025, đã có hơn 1,300 người bị truy tố và hơn 700 người khác bị bắt giữ vì tội danh rửa tiền có dính líu đến ma túy (con số này tăng 2.1% so với cùng kỳ năm ngoái).
Trong tháng 6 năm 2025, một tòa án tại tỉnh Phúc Kiến đã tuyên án tử hình treo (suspended death sentence) đối với Lưu Nhạc Kim, cựu viên chức phụ trách kiểm soát ma túy, vì tội nhận hối lộ.