
(WASHINGTON, ngày 16 tháng 7, Reuters) – Hôm thứ Tư, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Bộ Giao Thông sẽ hủy bỏ khoản tài trợ trị giá 4 tỷ MK của chính phủ liên bang dành cho kế hoạch xây đường cao tốc California High-Speed Rail.
Theo Bộ Giao Thông, hiện không còn một phương án nào thực sự khả thi để khai triển kế hoạch này, và chính phủ liên bang còn đang tính đòi lại các khoản tiền khác đã phân bổ cho California.
Hồi tháng trước, Cơ quan Quản trị Đường Sắt Liên Bang (Federal Railroad Administration) đã công bố một bản phúc trình dài 315 trang, trong đó chỉ rõ các lần trễ hạn, tình trạng thiếu hụt ngân sách trầm trọng và ước tính sai về số lượng hành khách.
Một trong những vấn đề quan trọng được nêu ra là California vẫn chưa tìm ra nguồn tài trợ bổ sung 7 tỷ MK để có thể thi công đoạn đường dài 171 dặm (khoảng 275 km) nối Merced với Bakersfield.
Hệ thống Đường Cao Tốc California (California High-Speed Rail System) gồm hai giai đoạn, tổng chiều dài 800 dặm (khoảng 1,287 km), với vận tốc tối đa lên đến 220 dặm/giờ. Giai đoạn đầu nhằm kết nối San Francisco với Los Angeles/Anaheim; giai đoạn hai mở rộng về phía bắc đến Sacramento và về phía nam đến San Diego.
Cơ quan Quản trị Đường Cao Tốc California (California High-Speed Rail Authority) đã phản đối mạnh mẽ các kết luận của chính quyền Trump, cho rằng đó là “những đánh giá sai lầm, không đúng với những cố gắng và kết quả thực tế mà California đã đạt được trong tiến trình xây dựng hệ thống đường cao tốc.”
Cơ quan nhắc rằng trong bản ngân sách trình lên cơ quan lập pháp, Thống đốc Gavin Newsom đề ra kế hoạch cung cấp ít nhất 1 tỷ MK mỗi năm, kéo dài trong 20 năm tới. Mục tiêu là “bảo đảm đủ nguồn lực để hoàn thành phần đầu tiên của hệ thống đường cao tốc.” Họ cũng cho hay vào tháng 5 vừa qua, các hoạt động xây dựng vẫn diễn ra đều đều trên quãng đường dài 119 dặm ở vùng Central Valley.
Bộ trưởng Giao Thông Hoa Kỳ Sean Duffy thì tức giận chỉ trích: “Cái dự án đường cao tốc của Newsom, vừa lãng phí vừa vô ích, chính là thí dụ tiêu biểu cho sự kém cỏi bất tài, và có thể là cả tham nhũng, trong bộ máy nhà nước.”
Đáp lại, Newsom đăng trên mạng xã hội rằng: “Nghe chi mấy lời của kẻ không giữ nổi an toàn cho phi cơ bay trên trời.”
Trở lại năm 2008, cử tri California đã đồng thuận cấp 10 tỷ MK cho kế hoạch xây đường cao tốc. Nhưng chi phí đã đội lên đáng kể. Dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, Bộ Giao Thông đã cấp khoảng 4 tỷ MK nhằm khôi phục tiến độ dự án này.
Theo kế hoạch ban đầu, đoạn đường từ San Francisco đến Los Angeles sẽ hoàn thành vào năm 2020 với chi phí 33 tỷ MK. Nhưng hiện nay, tổng chi phí đã tăng gần gấp bốn lần, từ 89 tỷ lên tới 128 tỷ MK.
Năm 2021, Biden đã khôi phục khoản tài trợ 929 triệu MK từng bị Trump thu hồi vào năm 2019; khi đó, Trump từng công khai chê bai kế hoạch này là một “thảm họa.”