. 
Với tôi, nhà thơ Du Tử Lê luôn luôn là một kho tàng bí ẩn của thi ca. Tôi nghiệm ra rằng, mỗi lần đọc anh, tôi lại thấy những cảm xúc mới. Và rất nhiều khi, phải gọi là bất khả tư nghì -- nghĩa là, thấy thơ hay mà nghĩ hoài không minh bạch và tận tường ý tứ.
Thí dụ, như bài thơ nhan đề "ai nhớ ngàn năm một ngón tay" in nơi các trang 91-93 trong Tập 2 của "Du Tử Lê Thơ Toàn Tập"... Đây là một trong nhiều bài thơ tôi ưa thích đặc biệt.
Tôi suy nghĩ, tại sao "ngàn năm"? Chữ này trong văn học cổ có thể là một cách nói tới cái gì rất là thời gian bất tận. Tại sao là "một ngón tay"? Hai khái niệm có vẻ không ăn nhập gì với nhau. Giữa một cái rất là trường tồn, kiên cố như ngàn năm, với một cái rất là mong manh của đời người như ngón tay, có một liên kết thi ca nào chăng? Lại thêm hình ảnh "ai nhớ" nữa... Tự nhiên đọc nhan đề là tôi đã thấy có một màn sương khói trên giấy. Chưa hiểu nổi, nhưng thấy có chất thơ hiển lộ.
Bài này gồm 10 đoạn, mỗi đoạn 4 câu thơ 7 chữ. Ngay câu đầu đã thấy dị thường:
tháng tư tôi đen rừng chưa khóc
mưa vẫn chờ tôi ở cuối khuya
có môi chưa nói lời gian dối
và mắt chưa buồn như mộ bia
Chữ "đen" trong câu đầu là khá bí ẩn với tôi. Nhưng nó có sức mạnh làm dòng đọc tự nhiên chậm lại, và rồi thấy chất thơ trong những hình ảnh: rừng chưa khóc, mưa vẫn chờ tôi, môi chưa nói lời gian dối và mắt chưa buồn như mộ bia...
Không chỉ dùng chữ gợi cho suy nghĩ, nhiều hình ảnh Du Tử Lê đưa ra cũng có khi khó hiểu.
Thí dụ như câu cuối đoạn thơ thứ 2:
.
bước chân ai dưới tàng phong úa
mà tiếng giày rơi như suối reo...
Tại sao giày rơi? Hình ảnh giày rơi rất mực kỳ lạ, cho thấy hình như chân không còn dính vào giày... vậy mà rất mực thơ mộng.
Trong đoạn cuối của bài thơ này, là 2 câu hỏi Du Tử Lê đưa ra:
mai kia sống với vầng trăng ấy
người có còn thương một bóng cây?
góc phố đèn treo đôi mắt bão
ai nhớ ngàn năm một ngón tay?
Có những lúc Du Tử Lê làm những câu thơ rất buồn... Như bài thơ ngắn, nhan đề "cho chuyến đi kế tiếp," nơi trang 442 của Tập 4. Tất cả các chữ trong bài thơ đều đơn sơ, nêu lên một sự thật trần trụi về cuộc đời. Bài thơ như sau:
.
cho chuyến đi kế tiếp,
rồi tôi sẽ xuống tàu.
cho chuyến đi kế tiếp.
xin người chớ buồn lâu
trăng lúc tròn, lúc khuyết.
.
biển lúc đầy, lúc vơi.
cuối cùng ai không chết?!!
.
Có thể nói ngắn gọn gì về "Du Tử Lê: Thơ Toàn Tập" Trọn bộ 4 tập? Có thể nói rằng Du Tử Lê Thơ Toàn Tập là một tượng đài thi ca, nơi chúng ta có thể đọc mỗi ngày một chút và sẽ thấy mỗi ngày một cảm xúc mới.
Nói về ảnh hưởng quốc tế, có lẽ Du Tử Lê nổi bật nhất trong thế hệ của anh. Theo Bách Khoa Tự Điển Wikipedia, Du Tử Lê được phỏng vấn và có thơ đăng trên hai nhật báo lớn của Hoa Kỳ: Los Angeles Times (1983) và New York Times (1996).
Trong khi đó, thơ Du Tử Lê cũng đã và đang được đưa vào giảng dạy, làm tài liệu nghiên cứu, đọc thêm tại một số trường đại học Hoa Kỳ và châu Âu.
Năm 1998, nhà xuất bản W. W. Norton, New York đã chọn Du Tử Lê vào một trong năm tác giả Việt Nam để in vào phần "Thế kỷ 20: thi ca Việt Nam" khi tái bản tuyển tập World Poetry An Anthology of Verse From Antiquity to Our Present Time (Tuyển tập Thi ca thế giới từ xưa đến nay).
Trong cuốn Understanding Vietnam, tác giả, giáo sư Neil L. Jamieson đã chọn dịch một bài thơ của Du Tử Lê viết từ năm 1964. Cuốn sách này sau trở thành tài liệu giáo khoa, dùng để giảng dạy tại các đại học Berkeley, UCLA, và Cambridge, London.
.
HT Productions đã xuất bản bộ sách "Du Tử Lê: Thơ Toàn Tập" Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang với ấn phí mỗi tập là $25.00.
Trong 4 tập có chân dung Du Tử Lê qua nét vẽ các họa sĩ: Tạ Tỵ, Đinh Cường, Duy Thanh, Ngọc Dũng. Thiết kế bìa là Đinh Trường Chinh.
Độc giả có thể tìm mua trên mạng Barnes & Noble:
.
Tập 1: https://bn.com/s/9781943101115
Tập 2: https://bn.com/s/9781943101122
Tập 3: https://bn.com/s/9781943101139
Tập 4: https://bn.com/s/9781943101146
.
Send comment
