Hôm nay,  

Thiếu Chất Sắt Phổ Biến Và Nghiêm Trọng Hơn Nhiều Người Vẫn Nghĩ

15/11/202400:00:00(Xem: 1928)

thieu sat
Thiếu sắt có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe vì sắt đóng vai trò quan trọng trong việc tạo hemoglobin, giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan và mô. Nếu không được điều trị, thiếu sắt có thể phát triển thành thiếu máu, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. (Nguồn: pixabay.com)

Đối với nhiều người, thật khó để có đủ đầy năng lượng hoàn thành hết các công việc trong một ngày. Và với một phần ba người trưởng thành bị thiếu chất sắt (iron deficiency) ở Hoa Kỳ, mỗi ngày của họ trôi qua còn mệt mỏi hơn nhiều.
 
Hiện nay, trên toàn thế giới có hơn 2 tỷ người đang bị thiếu sắt theo nhiều kiểu khác nhau. Sắt là một loại khoáng chất rất cần thiết cho nhiều chức năng sinh học quan trọng trong cơ thể. Thiếu sắt thường khiến bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi, hụt hơi, khó thở, chóng mặt, đau đầu, và thậm chí có thể ảnh hưởng đến tim mạch.
 
Tình trạng này có thể xảy ra ở cả nam và nữ ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt phổ biến hơn ở các thai phụ và một số nhóm khác. Nếu không được điều trị, thiếu sắt dễ dẫn đến thiếu máu (anemia), hay còn gọi là tình trạng thiếu hụt tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra thiếu máu, vì thiếu sắt dẫn đến thiếu hụt hemoglobin, khiến quá trình sản sinh tế bào hồng cầu bị chậm lại.
 
Theo Irogue Igbinosa, giảng viên chuyên về y học chăm sóc mẹ-thai (maternal-fetal medicine) tại Đại học Stanford, dù là trong thời gian ngắn hay về lâu dài, thì thiếu sắt đều sẽ gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe. Vì vậy, những ai có nguy cơ thiếu sắt nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện kịp thời những thay đổi về lượng sắt trong cơ thể.
 
Bà giải thích: “Khi cơ thể đã bị thiếu máu, thường thì đó là dấu hiệu cho thấy tình trạng thiếu sắt đã kéo dài một thời gian. Cơ thể cần năng lượng để hoạt động bình thường và khỏe mạnh, và thiếu sắt có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe mà khoa học hiện vẫn đang tìm hiểu.
 
Những ai dễ bị ảnh hưởng bởi thiếu sắt và thiếu máu?
 
Thiếu sắt có thể khiến cơ thể chịu nhiều tổn hại nặng nề. Sắt là thành phần thiết yếu để tạo nên hemoglobin, một loại protein quan trọng trong các tế bào hồng cầu, giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Khi cơ thể thiếu sắt, lượng hemoglobin giảm, nên các cơ quan, bắp thịt và mô không nhận được đủ oxy để hoạt động mạnh mẽ.
 
Mặc dù hầu hết mọi người có thể nạp đủ lượng sắt từ thực phẩm, nhưng vẫn có một số trường hợp mà thức ăn không cung cấp đủ lượng sắt cần thiết. Thiếu sắt hiếm khi gây tử vong trực tiếp, nhưng có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính như bệnh thận và bệnh gan. Ngoài ra, thiếu sắt cũng làm chậm quá trình hồi phục sau khi cơ thể bị nhiễm trùng hay bị chấn thương, vì cơ thể cần oxy để tái tạo tế bào.
 
Trước tuổi dậy thì, lượng sắt được khuyến nghị hàng ngày cho nam và nữ là giống nhau, dao động từ 7-10 mg. Tuy nhiên, từ độ tuổi 19 đến 50, nhu cầu sắt hàng ngày của phụ nữ tăng lên 18 mg, sau đó tăng mạnh đến 27 mg khi mang thai và giảm còn 9 mg khi cho con bú. Trong khi đó, đối với nam giới, tuy vào độ tuổi mà nhu cầu sắt dao động trong khoảng 8-11 mg mỗi ngày.
 
Theo Igbinosa, bệnh thiếu máu do thiếu sắt thường diễn ra từ từ, nhưng phụ nữ dễ mắc bệnh này nhiều hơn nam giới vì tình trạng này còn phải chịu thêm tác động từ chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng. Mỗi kỳ kinh nguyệt làm mất đi một lượng máu, nhất là với các quý chị em, quý cô có chu kỳ kéo dài hoặc ra nhiều máu hơn bình thường, lượng sắt trong cơ thể vốn đã ít ỏi lại còn bị giảm thêm nữa.
 
Bà nói thêm: “Nếu đã không có đủ lượng sắt tối thiểu cho cơ thể, mà lại bị mất thêm mỗi tháng nữa, thì theo thời gian, bị thiếu sắt cũng là điều dễ hiểu.” Sự thiếu hụt sắt trong cơ thể còn ảnh hưởng đến não bộ, gây ra các triệu chứng như khó tập trung, hay quên và thậm chí là các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Điều đáng lo ngại là những triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn là do tình trạng căng thẳng đầu óc (stress) hay do các yếu tố khác.
 
Thiếu máu cũng khiến cho thai kỳ trở nên nguy hiểm hơn, vì lượng sắt trong cơ thể người mẹ bị giảm có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sống sót của cả mẹ và con. Thiếu máu còn làm tăng nguy cơ mất máu nhiều hơn trong quá trình sinh nở và rất có thể sẽ cần phải sinh mổ.
 
Igbinosa giải thích: “Thiếu máu làm tăng nguy cơ bị các bệnh hậu sản cho người mẹ, nhưng mức độ nghiêm trọng còn tùy vào chủng tộc và sắc tộc.” Đối với trẻ sơ sinh, mẹ bị thiếu máu có thể dẫn đến nguy cơ thai chết lưu (stillbirth), sinh non (prematurity), cân nặng sơ sinh quá thấp (low birth weight) và thậm chí có thể khiến não bộ và thần kinh chậm phát triển hơn bạn bè đồng lứa.
 
Cho đến nay, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ gốc da đen, gốc Tây Ban Nha và người Mỹ bản địa thường có tỷ lệ mắc bệnh thiếu máu cao hơn, và cũng dễ gặp nhiều vấn đề sức khỏe sau khi sinh hơn so với phụ nữ thuộc các chủng tộc khác. Dù vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân, nhưng có thể là do các yếu tố môi trường, di truyền, hoặc các yếu tố xã hội khác mang tính quyết định đối với sức khỏe (như nơi sinh sống, thu nhập, văn hóa hoặc được ăn uống, sinh hoạt lành mạnh).
 
Thiếu sắt và sức khỏe hệ tim mạch
 
Dù cảm giác mệt mỏi hay uể oải do thiếu sắt có vẻ không đáng ngại, nhưng nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này sẽ khiến sức khỏe suy giảm theo thời gian, gây ra nhiều phiền toái không đáng có.
 
Theo Biykem Bozkurt, giáo sư y khoa-tim mạch học tại Đại học Y khoa Baylor, việc theo dõi các dấu hiệu của thiếu sắt là rất quan trọng, “ngay cả khi thiếu sắt chưa phát triển thành thiếu máu, tình trạng này cũng đã có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
 
Thiếu sắt có thể làm cho các bệnh như tiểu đường (diabetes), mỡ máu cao (high cholesterol) hay huyết áp tăng (hypertension) trở nên nguy hiểm hơn và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính về sau. Hơn nữa, các triệu chứng giống với thiếu sắt như cảm thấy mệt mỏi, không có sức lực vận động và sức chịu đựng kém, có thể là những dấu hiệu cho thấy tim đang gặp vấn đề.
 
Bozkurt cho biết: “Tim giống như một chiếc máy bơm, đưa máu đến các bộ phận của cơ thể, bao gồm cả các cơ tim. Nếu bị thiếu oxy do thiếu máu hoặc thiếu sắt, tim sẽ gặp khó khăn trong việc tự cung cấp dưỡng chất và oxy cần thiết.
 
Các bác sĩ thường đánh giá mức độ khỏe mạnh của hệ tim mạch ở bệnh nhân bằng cách đo chỉ số VO2, tức là lượng oxy tối đa mà cơ thể có thể sử dụng khi vận động mạnh.
 
Khi cơ thể có đủ hemoglobin, oxy được phân phối hiệu quả, giúp các bắp thịt và các cơ quan hoạt động tốt hơn. Nếu bị thiếu sắt, cơ thể sẽ sản sinh ít hemoglobin, oxy được vận chuyển và phân phối kém đi, khiến mức VO2 cũng giảm xuống.
 
Các bác sĩ còn dựa vào chỉ số VO2 để dự đoán nguy cơ mắc các bệnh tim mạch về sau. Đặc biệt, khi bệnh nhân phải vào bệnh viện, bác sĩ sẽ xem mức VO2 cao nhất của họ là bao nhiêu để đánh giá tình trạng sức khỏe và lên kế hoạch điều trị. Thí dụ, nếu chỉ số VO2 của bệnh nhân quá thấp, bác sĩ có thể sẽ cân nhắc các biện pháp điều trị như cấy ghép tim.
 
Mặc dù việc điều trị thiếu sắt ở bệnh nhân suy tim chỉ là một phần nhỏ của các phương pháp chăm sóc sức khỏe, nhưng có nghiên cứu cho thấy dù bệnh nhân có bị thiếu máu hay không, việc bổ sung sắt có tác động tích cực lên sức khỏe tim mạch, giúp giảm nguy cơ bệnh tái phát.
 
Đối với những người bị thiếu máu do thiếu sắt ở mức nhẹ, việc điều trị dễ dàng hơn và thường chỉ cần uống thuốc bổ sung (supplements) chất sắt hoặc ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần sử dụng supplements, để xác định phương pháp tốt nhất và an toàn nhất, quý vị nên nói chuyện với bác sĩ để có được liệu trình phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.

VB biên dịch
Nguồn: “Why iron deficiency is more common—and more serious—than you think” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Các chuyên gia y tế công cộng đã cảnh báo từ lâu rằng virus COVID-19 vẫn chưa biến mất. Giờ đây, SARS-CoV-2 lại tiếp tục biến đổi thành một biến thể mới có tên NB.1.8.1, hiện đang bùng phát các ca lây nhiễm tại Trung Quốc. Một số trường hợp cũng vừa xuất hiện ở Hoa Kỳ, theo thông báo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC). Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã đưa biến thể này vào danh sách “biến thể đang được theo dõi”.
Năm 2024, Nhà xuất bản Đại học Oxford đã chính thức công bố “brain rot” (xin tạm dịch là “mục não,” hoặc hiểu nôm na là tình trạng đầu óc mụ mị, trí tuệ suy giảm) là “Từ của Năm” (Word of the Year). Thuật ngữ này có lẽ không quá quen thuộc với những ai ít tiếp xúc với văn hóa mạng Internet (thí dụ: với nhiều người, Ohio chỉ đơn thuần là một tiểu bang miền Trung Tây, và “mewwing” là tiếng kêu của mèo). Tuy nhiên, đối với thế hệ Z (Gen Z) và Alpha (Gen Alpha) – những người đã tiếp nhận và phổ biến “kho từ vựng” đặc trưng của ngôn ngữ kỹ thuật số thời hiện đại – “mục não” lại là một cụm từ quen thuộc, thậm chí gắn liền với đời sống mạng hàng ngày. Và dù có thể chưa biết tới từ này, nhưng rất có thể quý vị đã từng cảm nhận được những ảnh hưởng mà nó mô tả.
Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính nguy hiểm, có thể làm tăng nguy cơ bị mù lòa, suy thận, các bệnh tim mạch và nhiều biến chứng khác. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy rằng bệnh tiểu đường không phải là một căn bệnh mà chúng ta phải cam chịu suốt đời. Hiện tại, có khoảng 1/10 dân số Hoa Kỳ và hơn 830 triệu người trên toàn thế giới đang sống chung với bệnh tiểu đường, trong đó 91% mắc tiểu đường loại 2, một dạng bệnh thường phát triển khi trưởng thành, không giống như tiểu đường loại 1 (xuất hiện từ nhỏ do hệ miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất insulin).
Chụp X quang bằng máy vi tính (CT scan) là một công nghệ thiết yếu trong nền y học hiện đại. Được sử dụng tại hầu hết các bệnh viện và phòng khám trên khắp Hoa Kỳ, phương pháp này cho phép bác sĩ quan sát bên trong cơ thể một cách nhanh chóng và chi tiết – giúp chẩn đoán nhiều loại bịnh, từ ung thư, tai biến đến các chấn thương cơ quan nội tạng. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cảnh báo rằng việc ngày càng lệ thuộc vào công nghệ này có thể âm thầm kèm theo hậu quả khôn lường.
Situs inversus (phủ tạng ngược chỗ) là một căn bệnh di truyền hiếm gặp, trong đó các cơ quan trong lồng ngực và ổ bụng nằm ở vị trí ngược bên. Thay vì gan nằm ở bên phải và lá lách ở bên trái như thông thường, thì ở người bị phủ tạng ngược chỗ các cơ quan này sẽ “đổi chỗ” với nhau.
Từ lâu, các bậc cha mẹ đã biết rằng ăn quá nhiều đồ ngọt có thể gây hại cho sức khỏe của con trẻ. Và ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy tác động của đường sâu rộng và nghiêm trọng hơn nhiều so với những gì chúng ta từng nghĩ. Một nghiên cứu được công bố gần đây trên tạp chí Science chỉ ra rằng tác động tiêu cực của đường không chỉ dừng lại ở thời thơ ấu mà còn kéo dài đến cả khi trưởng thành. Những người tiêu thụ nhiều đường bổ sung từ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và tiểu đường type 2 cao hơn khi lớn lên.
Số ca mắc bệnh sởi đang tăng vọt tại nhiều nơi trên thế giới, bao gồm Hoa Kỳ, Canada, Mexico, các nước Nam Mỹ và một phần Âu Châu. Trong năm 2025, số ca bệnh tại Bắc và Nam Mỹ cao gấp 11 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Ở Âu Châu, tình hình cũng rất đáng lo ngại khi tỷ lệ mắc sởi đã chạm mức cao nhất trong suốt 25 năm qua.
Ung thư tuyến tụy là một trong những dạng ung thư nguy hiểm nhất hiện nay, do thường được phát hiện muộn và ít đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường. Tuy nhiên, một phát hiện mới từ các nhà nghiên cứu Thụy Điển có thể mở ra hướng đi đầy hứa hẹn trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này.
Mỗi khi giao mùa, “cúm” lại trở thành một chủ đề quen thuộc. Nhưng liệu chúng ta đã thực sự hiểu rõ về căn bệnh phổ biến này, cũng như những biến thể nguy hiểm như cúm gia cầm? Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, từ những kiến thức cơ bản đến những thông tin chuyên sâu, giúp quý độc giả phân biệt, phòng ngừa và nhận biết các dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
Theo Seth Berkley, cựu giám đốc Gavi (2011-2023), kế hoạch cắt tài trợ cho các chương trình tiêm chủng toàn cầu của Trump có thể khiến Hoa Kỳ tự chuốc lấy hiểm họa về y tế và kinh tế. Những mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh y tế của người dân Hoa Kỳ hiện nay là gì? Có không ít mối nguy đang rình rập chúng ta: cúm gia cầm không chỉ lây lan ở chim và gia súc mà còn ở hơn 50 loài động vật hữu nhũ khác; bệnh sởi đang bùng phát trở lại ở nhiều quốc gia; COVID-19 vẫn tiếp tục hoành hành và có thể biến đổi thành chủng nguy hiểm hơn; Uganda vẫn đang chật vật với dịch Ebola, còn Mpox đã có mặt ở 127 quốc gia.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.