Hệ Phái Chiến Leo Thang
Chiến tranh giữa hai hệ phái Hồi giáo Sun-ni và Shi-a đã leo thang dữ dội. Hai ngày qua, khu Shi-a ở Baghdad đã lãnh đủ. Hôm thứ ba, hai xe bom đã nổ tại một trường Đại học gần Sadr City, khiến ít nhất 70 sinh viên Shi-a chết thảm, hơn 130 người bị thương. Qua ngày thứ tư, một xe bom tự sát nổ trong khu chợ của người Shi-a, làm 33 người chết. Hiển nhiên đây là hành động của phe nổi loạn Sun-ni, có thể là sự trả thù sau khi hình ảnh treo cổ Saddam Hussein và hai phụ tá thân cận được công bố. Ở thành phố Kirkuk trong khu người Kurd ở phía Bắc, một xe bom tự sát đã nổ làm 8 người chết và hàng chục người bị thương. Vào đầu tuần một bản tin của LHQ cho biết trong năm qua đã có đến 34,452 dân Iraq chết và 36,685 người bị thương vì nạn chém giết hệ phái.
Tổng Thống Bush đã có kế hoạch mới để giải quyết cuộc xung đột ở Trung Đông, nhưng thành hay bại còn tùy thuộc ở sự thi hành. Về mặt quân sự đặc điểm của kế hoạch Mỹ là tảo thanh khu vực rộng lớn ở nội và ngoại thành Baghdad, diệt trừ hết các bọn du kích nổi loạn của phe Sun-ni và các đám dân quân của phe Shi-a. Muốn hoàn tất nhiệm vụ này, Mỹ phải trông cậy nhiều vào sự hợp tác của chính quyền Iraq. Thủ tướng Maliki vốn là người gốc Shi-a, được phe dân quân Mahdi của Giáo sĩ al-Sadr ủng hộ. Tuần trước Maliki hợp tác với quân Mỹ trong cuộc hành quân diệt trừ nổi loạn Sun-ni, nhưng ông ta chần chừ về kế hoạch diệt trừ dân quân Shi-a. Dưới áp lực của Mỹ, Maliki đã cam kết tiễu trừ đám dân quân Mahdi. Chưa biết lời cam kết này sẽ được thực hiện đến độ nào trước những vụ đánh phá của phe nổi loạn Sun-ni, trong khi các phe dân quân Shi-a đang hầm hè trả đũa. Mục tiêu kế hoạch Mỹ là thanh toán các lực lượng võ trang để tạo cơ hội hòa giải giữa Sun-ni và Shi-a. Nếu Maliki không thực tâm hành động để ngầm bao che dân quân Shi-a giữ võ khí ém nhẹm trong bóng tối, ông ta đã phản lại kế hoạch của Mỹ.
Trong khi đó các nước Á Rập đang kinh hoàng nhìn những diễn biến mới nhất trong cuộc chiến tranh hệ phái. Ngoại trưởng Rice đến các nước này vận động họ ủng hộ kế hoạch mới của TT Bush. Các nước Á rập đều mong Mỹ thành công nhưng khi nói đến ủng hộ kế hoạch bằng những biện pháp tích cực, họ đều có vẻ dè dặt. Các nước Á rập Trung Đông đều thuộc hệ Sun-ni. Họ rất nghi ngại Thủ tướng Maliki là người Shi-a. Các nước Á rập đều được coi là đồng minh của Mỹ, họ chống lại Saddam Hussein, nhưng họ rất đau lòng khi thấy dân Sun-ni ở Iraq bị các đám dân quân Shi-a tàn sát để trả thù. Ngoại trưởng al-Faisal của Saudi Arabia, nước lớn giầu nhất Trung Đông, nói: "Chúng tôi mong kế hoạch thành công, nhưng các phương tiện không ở trong tay chúng tôi mà ở trong tay chính quyền Iraq". Kuwait là nước nhỏ và giầu đã từng bị Saddam Hussein tấn công. Quốc vuơng nước này sợ hãi trước nạn chiến tranh hệ phái lan rộng, khuyên Mỹ nên tìm cách nói chuyện với hai nước Syria và Iran.
Kế hoạch chiến lược mới của ông Bush không hề nhắc đến việc thương lượng với Syria và Iran mặc dù bản báo cáo Lưỡng đảng ở Mỹ đã đề nghị mở chiến dịch ngoại giao với hai nước này. Tuần trước quân đội Mỹ đã bắt giữ 5 nhà ngoại giao Iran ở khu vực do người Kurd kiểm soát ở miền Bắc Iraq, điều này cho thấy TT Bush tiếp tục gây căng thẳng với Iran thay vì mở ngoại giao hòa dịu. Trên thực tế các nước Á rập Hồi giáo đa số là Sun-ni đứng trước một tình thế nan giải. Họ không thể trực tiếp can thiệp vào Iraq, vì làm như vậy, nước Iran gốc Ba tư Hồi giáo Shi-a tất nhiên cũng thọc tay sâu đậm hơn nữa vào cuộc xung đột hệ phái để ủng hộ nhóm Shi-a của Maliki. Tình thế hiện nay đã cho thấy nếu Maliki không chịu tiễu trừ các nhóm dân quân Shi-a, ảnh hưởng của Iran sẽ tiếp tục lớn mạnh. Việc ổn định toàn bộ khu thủ đô Baghdad là thử thách đầu tiên của kế hoạch mới do TT Bush đề ra. Maliki đã nhiều lần tỏ ra muốn tự ý làm theo kế hoạch riêng của ông ta chớ không theo kế hoạch của Mỹ. Nếu Maliki ổn định được khu vực Iraq mà không chịu giải giới dân quân Shi-a, kế hoạch Mỹ cũng bị coi như thất bại.
Nhưng nếu Maliki bất lực khiến tình trạng bạo động đẫm máu ở Baghdad kéo dài, Mỹ sẽ phải làm gì" Điều đáng buồn là sự thành công của kế hoạch Trung Đông do TT Bush đề ra lại không tùy thuộc sự quyết tâm và sức mạnh của Mỹ mà tùy thuộc ở khả năng và ý chí của một người là ông Maliki và của nhóm người trong chính quyền do ông ta cầm đầu. Bất luận trong trường hợp nào, chiến tranh hệ phái leo thang ở Iraq cũng có thể lan rộng ra khắp Trung Đông trở thành một thảm họa cho khu vực này. Trong trường hợp có chiến tranh giữa hai hệ phái Hồi giáo, nếu Mỹ chỉ đứng ngoài nhìn cũng không sao. Nhưng nay đã có hơn 130,000 quân kẹt ở Iraq, Mỹ sẽ phải làm thế nào" Tình thế thật nguy hiểm. Tuy nhiên viễn tượng đen tối đó cũng có một tia sáng nhỏ.
Trong khi ngọn lửa hận thù giữa hai phe Sun-ni và Shi-a đang phừng phực cháy làm các nước Hồi giáo Trung Đông gồng mình đề phòng, một cuộc diện mới lạ đã nổi bật. Đó là thế liên minh đoàn kết "toàn Hồi" mới thành hình từ mùa hè năm ngoái khi xẩy ra cuộc chiến tranh giữa Israel và Hezbollah ở Lebanon, nay nhờ vụ Iraq đã biến mất hẳn. Hezbollah có nghĩa là "Hồi giáo Kháng chiến". Gốc nguyên thủy của nó xuất phát từ nước Hồi giáo Shi-a Iran, nhưng khi lan đến Lebanon nó đã được nước Hồi giáo Sun-ni Syria tiếp tay nuôi dưỡng. Thành ra Hezbollah là biểu tượng cho một thế đoàn kết đấu tranh chưa từng có trong lịch sử giữa hai hệ phái Sun-ni và Shi-a. Bây giờ ở Iraq hai phe Hồi giáo Shi-a và Sun-ni chém giết lẫn nhau thật ghê rợn, thế đoàn kết hệ phái đã không cánh mà bay. Syria bắt buộc phải cảnh giác, nhất là nước này vốn có cảm tình với đảng Baath của Saddam trước đây và cũng là một an toàn khu cho những phần tử tàn dư của chế độ Saddam đến lánh nạn.
Chúng tôi nghĩ các chiến lược gia Mỹ có thể đã nhìn đến tình thế mới đang nẩy nở trong nội bộ Hồi giáo và sẽ có những biện pháp thích ứng tùy thời tùy nơi mà thi hành.
Gửi ý kiến của bạn
