...đại hội đảng Dân Chủ cũng chỉ là màn hát xiệc, thiên hạ đi xem rồi đi về, đợi tuần sau đi xem màn xiệc Cộng Hòa...
Cuối tháng Sáu, chúng ta đã có dịp duyệt qua tình hình tranh cử tổng thống Mỹ giữa hai ứng viên John McCain của Cộng Hòa và Barack Obama của Dân Chủ. Hơn hai tháng đã qua, đây là lúc chúng ta cập nhật lại xem tình hình đã biến chuyển như thế nào.
Bài “McCain - Obama: Hiệp 1” đăng trên Việt Báo ngày 24 tháng Sáu kết luận rằng lúc đó, ứng viên Cộng Hòa có thế thượng phong. Ông có thể tiếp tục tiến lên, hoặc phải nhường bước cho ứng viên Dân Chủ. Chuyện ấy tùy thuộc vào hai yếu tố có tính cách quyết định: sự hợp tác của bà Hillary Clinton với ứng viên Obama, và kết quả của những nỗ lực vẽ lại bản đồ chính trị của cả hai phe Cộng Hòa và Dân Chủ.
Cho đến nay, ngay trước đại hội đảng Dân Chủ tại Denver, tình hình đã biến chuyển có nhiều bất lợi cho ông Obama.
Bà Hillary công khai kêu gọi phe mình đoàn kết với phe Obama để chống lại phe Cộng Hòa. Bà đã hai lần đi vận động cho ông Obama, tại Florida và Nevada, là hai nơi bà được ủng hộ rất nhiều. Obama cũng đã có dịp nói chuyện với cựu tổng thống Bill Clinton và được ông này hứa sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để giúp Obama đánh bại McCain.
Một bức tranh đoàn kết đẹp đẽ lắm. Chỉ tiếc đó lại chỉ là những trò “mần tuồng” không che mắt được ai. Hai ông bà Clinton chưa bao giờ và cũng sẽ không bao giờ hồ hởi hậu thuẫn cho Obama. Đó là sự thật đã được xác nhận rõ ràng. Lời kêu gọi đoàn kết của hai ông bà chỉ là hành động giả dối rõ ràng.
Cho đến nay, ngoài hai lần bà Clinton ra mắt trước công chúng tại Florida và Nevada, thì bà đã không làm gì khác. Ông chồng còn tệ hơn, chưa cất một ngón tay lên để tiếp sức cho Obama.
Nếu như hai ông bà Clinton không làm gì thì còn đỡ. Đàng này, hai ông bà đã không bỏ lỡ dịp khều giò lái Obama.
Bill Clinton khi được hỏi Obama có sẵn sàng với trách nhiệm tổng thống chưa thì ông trả lời ẫm ờ “thật ra không ai có thể nói mình sẵn sàng làm tổng thống ngay từ đầu”. Nôm na ra là “không”, Obama chưa đủ kinh nghiệm và hiểu biết.
Công bằng mà nói thì ông bà Clinton không hồ hởi hợp tác thật, nhưng cũng vì ông Obama lại chẳng sốt sắng gì lắm. Có tin đồn hai bên đồng ý hợp tác có điều kiện. Ông bà Clinton sẽ đi vận động cho Obama, ngược lại Obama sẽ giúp quyên góp tiền để bà trả nợ. Bà tổ chức một buổi gặp mặt để giới thiệu Obama cho các mạnh thường quân của mình. Ngược lại, bà chẳng thấy Obama làm gì giúp mình. Bà còn thiếu nợ trên hai chục triệu, nhưng từ ngày rút lui cho đến nay, bà chỉ mới quyên góp được hơn một triệu trong khi Obama thu được hơn năm chục triệu.
Phe Clinton cũng yêu sách đòi đại hội đảng Dân Chủ phải cho cả hai ông bà phải được đọc diễn văn vào hai buổi tối ngày thứ hai và thứ ba của đại hội. Diễn văn đọc buổi tối là những diễn văn được trực tiếp truyền hình cho cả nước. Bài diễn văn của bà Hillary sẽ được phụ họa bằng một khúc phim ca tụng cuộc đời của bà, do chính bà thực hiện. Họ cũng đòi tổ chức đầu phiếu vòng đầu có tên của bà Hillary rõ ràng. Ý của bà hiển nhiên là chứng minh mình được hậu thuẫn rất mạnh trong đảng qua số phiếu trong các cuộc bầu sơ bộ, và bà chỉ thua Obama vì những lá phiếu của các chức sắc của đảng, đã về hùa với Obama. Nếu sau này Obama lỡ như thua McCain -điều mà bà tin chắc- bà sẽ có dịp nhắc lại sự sai lầm tập thể của các chức sắc của đảng. Và khi bà ra tranh cử vào năm 2012, không ai còn dám cản nữa.
Sau khi Obama chọn thượng nghị sĩ Joe Biden làm ứng viên phó tổng thống thì cái hố dĩ nhiên chỉ sâu hơn thôi. Trong kỳ tới, khi đã biết ông McCain sẽ chọn ai đứng chung liên danh thì mình có thể phân tách rõ ràng hơn. Nhưng, ngay trước ngày Đại hội, người ta thấy đảng Dân Chủ chưa thực sự đoàn kết.
Việc hai ứng viên cố vẽ lại bản đồ chính trị cho thấy cả hai ông Obama và McCain hình như không tiến được bước nào. Bản đồ chính trị Mỹ vẫn không khác gì thời Bush chạy đua với Gore và Kerry. Những tiểu bang then chốt vòng đai đại hồ vẫn lửng lơ y như trước, chưa bên nào đạt được thắng lợi rõ ràng. Nếu có biến chuyển thì phải nói là đã có biến chuyển có lợi cho ông McCain. Những cuộc thăm dò dư luận tại các tiểu bang "bản lề" ấy đều cho thấy hoặc ông McCain đã thắng ông Obama (Ohio, Indiana, Missouri), hoặc chỉ còn thua khít nút (Pennsylvania, Michigan).
Tóm lại hai yếu tố quyết định được bàn đến trong bài viết trước đều đã có biến chuyển thuận lợi hơn cho ông McCain.
Ngoài các yếu tố ấy, một số biến cố khác cũng đã xẩy ra trong vòng hai tháng qua, rõ ràng có chiều hướng bất lợi cho ông Obama.
Trước hết là chuyến đi chu du Trung Đông và Âu Châu của Obama đã không mang lại được kết quả tích cực nào tại Mỹ. Dân Mỹ từ trước đến giờ vẫn tự coi mình như một thế giới riêng, bất cần thiên hạ. Khi thấy cả Âu Châu ùn ùn hoan hô ông Obama thì chỉ có dân trí thức cấp tiến và giới truyền thông là cảm thấy vui vẻ. Còn tuyệt đại đa số dân Mỹ thì nhún vai coi như pha, hay có khi còn cảm thấy bực mình nữa, coi như là một sự can thiệp vào chuyện tranh cử nội bộ của Mỹ. Người ta còn nhớ ứng viên Jonh Kerry hồi năm 2004 còn bị chê bai là “Tây quá”.
Ông McCain cũng đã khôn khéo biến những tiếng hoan hô Obama của dân Âu Châu thành vũ khí để đánh Obama. Ông tung ra hai quảng cáo. Cái thứ nhất chê Obama chỉ là một thứ thần tượng tiếng tăm nổi như cồn, nhưng đầu óc rỗng tếch, theo kiểu ca sĩ khoe bụng Britney Spears và tài tử phim sex Paris Hilton, không có khả năng và tư cách làm tổng thống được. Cái thứ hai nhấn mạnh tính cao ngạo của Obama, tự coi mình hơn cả Moses trong Thánh Kinh, người đã rẽ nước sông Nile để cứu dân Do Thái và mang đến cho nhân loại Mười Điều Răn của Chúa. Hai quảng cáo, tuy hơi có tính diễu cợt, nhưng thật sự đã gây ấn tượng bất lợi hết sức sâu sắc trong tâm lý đại chúng Mỹ.
Chuyện quan trọng nữa là sau khi hạ được bà Hillary thì ông Obama bắt đầu chuyển hướng, thay đổi lập trường một cách lộ liễu. Ông di chuyển từ cấp tiến thiên tả qua cấp tiến ôn hòa, có khi còn hơi bảo thủ - ví dụ như chấp nhận việc sở hữu súng - để lấy cảm tình của giới độc lập và Cộng Hòa ôn hòa cởi mở. Việc chuyển hướng này bị phe bảo thủ chê bai, phe độc lập thắc mắc không hiểu lập trường của ông như thế nào, và các đệ tử cấp tiến cực đoan chỉ trích nặng nề là phản bội.
Cuộc khủng hoảng dầu xăng cũng có ảnh hưởng bất lợi cho ông Obama.
Dân chúng Mỹ lo sốt vó khi thấy giá xăng tăng vùn vụt và muốn Nhà Nước có hành động. Giải pháp của ông McCain là khoan thêm dầu, trong khi giải pháp của ông Obama là tăng thuế các hãng dầu. Dân Mỹ đủ sáng suốt để nhìn thấy rõ đâu là giải pháp hữu hiệu.
Yếu tố nữa có thể nói có tính cách quyết định là cuộc chiến giữa Nga và Georgia.
Ngay sau khi quân Nga vượt biên giới đánh Georgia, ông McCain lập tức lên tiếng mạnh mẽ tố giác cuộc xâm lăng của Nga và đòi hỏi Nga phải rút quân ngay. Ông Obama lúc đó đang nghỉ xả hơi tại Hạ Uy Di, cũng phải lên tiếng. Ông kêu gọi hai bên bình tĩnh, ngồi lại nói chuyện nhau, dưới sự bảo trợ của Mỹ và Liên Hiệp Âu Châu. Một lập trường tiêu biểu có tính cách xuề xòa vui vẻ cả làng của cấp tiến Dân Chủ. Nhưng lập trường này bị chỉ trích nặng nề ngay lập tức. Thiên hạ đặt câu hỏi một tên vũ phu đè xấn một phụ nữ ra cưỡng hiếp, mà ông Obama kêu gọi hai bên “bình tĩnh, nói chuyện với nhau” được sao" Ngày hôm sau, ông Obama lên tiếng, thay đổi lập trường để chỉ trích Nga ăn hiếp Georgia. Vẫn chưa đủ, vẫn bị chỉ trích. Ông bị bắt buộc phải ra tuyên cáo thứ ba trong vòng ba ngày, dùng thậm từ nặng nề hơn để chỉ trích Nga xâm lăng Georgia.
Nói cách khác, phải mất ba ngày thì ông Obama mới có được lập trường giống như ông McCain. Sự thiếu kinh nghiệm của Obama hiển hiện rõ ràng hơn ban ngày. Mọi người nhớ lại quảng cáo của bà Hillary: nếu như điện thoại reo vào ba giờ sáng vì một biến động khẩn cấp trên thế giới thì ông Obama đã sẵn sàng chưa" Và câu trả lời do chính ông Obama đưa ra là “hoàn toàn chưa”.
Đây là điểm yếu lớn nhất của ông Obama, và ông có dịp chứng minh cho mọi người thấy… mình yếu thật khi tuyển lựa ông Biden, một người nổi tiếng nhiều kinh nghiệm về các vấn đề quốc tế. Sự chọn lựa càng xác nhận sự yếu thế ấy. Nhưng, nhân vụ ông Obama thông báo quyết định này qua email phổ biến trước cho các ủng hộ viên vào lúc... ba giờ sáng, nhiều nhà bình luận cho là ông muốn trả đũa lại đòn quảng cáo của bà Hillary về tin dữ được loan vào lúc mọi người còn say ngủ!
Cuối cùng, phát đạn ân huệ cho ông Obama là cuộc tranh luận với ông McCain tại nhà thờ Saddleback của mục sư Rick Warren tại thị xã Lake Forest ở miền Nam California.
Cả hai ông Obama và McCain đều được hỏi cùng một số câu hỏi, nhưng hỏi riêng từng người, không có sự hiện diện của người kia. Cuộc tranh luận được ba đài truyền hình - CNN, FOX, MSNBC - trực tiếp truyền hình cho cả nước. Và mọi người đều có dịp nghe câu trả lời của cả đôi bên, mà không có tranh luận, cãi cọ.
Nhờ đó, mọi người đều được chứng kiến sự khác biệt giữa hai ứng viên.
Trong khi ông McCain trả lời bằng những câu dứt khoát, mạch lạc, với một thái độ thư thái vui vẻ, thì Obama đã nói vòng vo tam quốc, rào trước đón sau, khiến nhiều người không hiểu ông muốn nói gì, trong một tư thế có vẻ căng thẳng, lo ngại. Những câu ông trả lời rõ ràng hơn thì lại là những câu trả lời lạ lùng, khiến người nghe thắc mắc thêm chứ không làm sáng tỏ gì.
Trả lời câu hỏi đầu tiên về ba người “hiền” (wisemen) mà ông sẽ tham khảo ý kiến khi cần có quyết định quan trọng, ông đã trả lời thứ nhất là bà vợ, vốn hay nói vung vít, thứ nhì là bà ngoại nay đã xấp xỉ chín chục tuổi, thứ ba là một lô chính khách Dân Chủ và Cộng Hoà trong Quốc hội. Với ông McCain thì thứ nhất là đại tướng Petraeus, tư lệnh chiến trường Trung Đông, thứ nhì là dân biểu da đen John Lewis, một người hùng của dân da đen vì đã từng tranh đấu mạnh mẽ cho bình đẳng da màu, và thứ ba là bà Meg Whitman, một phụ nữ đã thành công lớn trong thương trường, là tổng giám đốc của công ty bán hàng trên internet, eBay. Không cần suy nghĩ lâu lắc, người ta cũng thấy câu trả lời nào xứng đáng cho một tổng thống hơn.
Trả lời một câu hỏi về vấn đề rắc rối nhất “khi nào thì nhân quyền (human rights) bắt đầu” - có nghĩa khi nào đời sống con người bắt đầu và hậu quả đối với vấn đề phá thai, ông McCain đã trả lời ngắn gọn “khi thụ thai” (at conception), nghĩa là khi bào thai xuất hiện, và như vậy là bào thai đã là con người, và phá thai là giết người. Một câu trả lời dứt khoát không thể rõ ràng hơn, dù đồng ý hay không. Ông Obama thì tránh né, trả lời lòng vòng, rồi cho đó là vấn đề triết lý và tôn giáo ở trên tầm mức hiểu biết hay trách nhiệm của ông (above my pay grade). Chẳng những bị chỉ trích vì thiếu rõ ràng, mà ông Obama còn bị chê là thiếu tinh thần trách nhiệm. Chức vị tổng thống không còn gì cao hơn, và tổng thống không thể nói bất cứ chuyện gì là ở trên mức trách nhiệm của mình được. Báo Mỹ nhắc lại câu nói bất hủ của tổng thống Truman “the bucks stop here”, ý muốn nói tổng thống chịu trách nhiệm tất cả mọi chuyện, để chê Obama bán cái cho người khác.
Trả lời một câu hỏi về các thẩm phán Tối Cao Pháp Viện, ông Obama chê ông Clarence Thomas, một thẩm phán bảo thủ da đen do TT Bush (cha) bổ nhiệm, là… thiếu tầm vóc và kinh nghiệm. Mọi người nghe cảm thấy hơi… chưng hửng. Một người không kinh nghiệm gì như Obama ra tranh cử tổng thống, luôn luôn nhấn mạnh kinh nghiệm không quan trọng bằng khả năng xét đoán, mà lại chê một thẩm phán Tối Cao Pháp Viện với mấy chục năm kinh nghiệm thẩm phán liên bang là thiếu kinh nghiệm!
Trả lời một câu hỏi về quyết định khó khăn nhất trong đời, ông McCain trả lời là quyết định từ chối đề nghị của Việt Cộng phóng thích ông, chấp nhận ở tù để tiếp tục bị tra tấn hành hạ. Ông Obama thì cho quyết định chống cuộc chiến Iraq là khó khăn nhất cho ông. Quyết định của ông McCain khó khăn ai cũng thấy. Quyết định của Obama không ai hiểu khó khăn ở chỗ nào. Trong cái xứ Mỹ dân chủ tự do này, có cả trăm triệu người chống cuộc chiến tại Iraq, khó khăn chỗ nào" Tại sao lại khó khăn cho một chính trị gia đang tranh cử trong một quận hạt cấp tiến cực đoan chống chiến tranh kịch liệt" Trong tình huống đó, ra tranh cử mà ủng hộ chiến tranh Iraq mới là khó, chứ chống chiến tranh thì đương nhiên là lập trường phải có nếu muốn đắc cử.
Cuộc tranh luận đã là một đại họa cho Obama.
Tất cả các khó khăn trên của Obama là có thật. Nhưng lý do quan trọng nhất trong thất bại của ông có lẽ là sự thiếu rõ ràng trong chương trình của ông. Hơn một năm rưỡi đã qua, thiên hạ đã quá nhàm tai với các khẩu hiệu Hy Vọng và Thay Đổi - 48% dân Mỹ cho là đã bị nghe quá nhiều về ông Obama - mà vẫn chưa ai rõ cụ thể là ông Obama sẽ làm những gì. Có những vấn đề ông không chịu nói rõ, các vấn đề ông chịu cho biết vài chi tiết thì ông lại thay đổi lập trường.
Nói cho ngay, trong thời gian qua, ông McCain cũng gặp nhiều khó khăn. Ông bị chỉ trích là có thái độ tiêu cực, chỉ lo đánh đối thủ, thiếu tinh thần xây dựng. Ông cũng bị tố là nguy hiểm, quá hiếu chiến với Nga. Được hỏi ông có bao nhiêu nhà, ông trả lời “không biết”, chứng tỏ ông quá giàu, có nhiều nhà quá trong khi thiên hạ đang mất nhà, hoặc ông là ông già lẩm cẩm trí nhớ rất yếu. Nếu tìm hiểu kỹ, người ta thấy ông McCain bị hớ vì thủ quá chắc: nếu là nhà do bà vợ Cindy McCain đứng tên, hoặc của quỹ đầu tư trust fund của bà ta thì có kể không" Nói sai lại bị khui là gian dối! Dù sao, như nhiều nhà bình luận đã nhắc khéo, ông lỡ một cơ hội quạt ngược, chẳng hạn như "số nhà cùa tôi còn thua Nghị sĩ John Kerry rất xa!"
Khi thấy xếp mình bị hố, ban tranh cử của McCain lật đật phản đòn để chữa lửa, bằng cách chĩa mũi dùi vào căn nhà trị giá hơn triệu rưởi mà ông Obama mới mua - với sự giúp đỡ của Tony Rezko, một tài phiệt Chicago đang ngồi tù vì nhiều tội lem nhem tiền bạc. Và họ còn nhồi thêm việc gia đình Obama mới đi Hawaii nghỉ hè trong một căn nhà trên một bãi biển riêng, thuê với giá 12.000 đô một tháng.
Hai ông triệu phú đang chỉ trích nhau là... giàu quá!
Dù sao thì so với tình trạng của hai tháng trước, rõ ràng ông Obama đang trên đà tuột dốc nhanh chóng, mặc dù ông đã chi gần 60 triệu đô để vận động nội trong tháng Bẩy, gấp hai số tiền ông McCain chi.
Trong khoảng thời gian hai tháng từ tháng Sáu đến tháng Tám, Los Angeles Times cho thấy sự hậu thuẫn của Obama rớt từ 12 điểm hơn McCain, xuống còn hơn có 2 điểm. Newsweek xác nhận ông Obama thắng từ 15 điểm, rớt xuống còn thắng có 3 điểm. Theo viện Rasmussen, tỷ lệ thắng của Obama cũng tuột từ 5 điểm xuống còn 1 điểm.
Đáng ghi nhận hơn cả là viện thăm dò dư luận lớn Reuters/Zogby, cho thấy Obama thắng McCain 7 điểm hồi tháng Sáu. Cuối tháng Tám, McCain thắng ngược Obama 5 điểm.
Tính trung bình kết quả tất cả các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ông Obama trước đây thắng ông McCain 8 điểm, bây giờ tuột xuống còn có 1 điểm.
Quan trọng hơn nữa, cơ quan truyền thông tổng hợp Real Clear Politics ước tính theo kết quả thăm dò dư luận của từng tiểu bang là McCain hiện đang dẫn đầu với 274 phiếu cử tri đoàn, so với 264 phiếu của Obama. Muốn đắc cử tổng thống cần phải có 270 phiếu.
Tuần này là tuần đảng Dân Chủ họp đại hội. Cả nước sẽ có dịp nghe các chính khách Dân Chủ quảng bá đảng và đả kích phe Cộng Hòa trong không khí phấn khởi của đại hội. Giới truyền thông sẽ rầm rộ tổ chức lễ đăng quang cho tân hoàng đế. Chắc chắn tỷ lệ ủng hộ ông Obama sẽ gia tăng.
Nhất là với sự đề cử Joseph Biden làm ứng viên phó tổng thống chung liên danh với ông Obama. Ông Biden là một thượng nghị sĩ kỳ cựu với 36 năm tại Thượng Viện, hiện là chủ tịch Ủy Ban Ngoại Giao Thượng Viện.
Thật ra thì cho dù ai khua chiêng gõ trống như thế nào thì đại hội đảng Dân Chủ cũng chỉ là màn hát xiệc, thiên hạ đi xem rồi đi về, đợi tuần sau đi xem màn xiệc Cộng Hòa.
Vai trò của phó tổng thống trong cuộc tranh cử cũng chỉ là phụ. Thiên hạ bầu cho tổng thống chứ không bầu phó tổng thống. Nhất là trong trường hợp ông Obama. Sự nổi lên của ông Obama là một biến cố hy hữu, và cuộc bầu cử tổng thống lần này rõ ràng là một cuộc trưng cầu dân ý về ông Obama. Không phải trưng cầu về ứng viên phó tổng thống, cho dù là ai cũng vậy.
Chúng ta sẽ có dịp tìm hiểu thêm về các ứng viên phó tổng thống và cập nhật tình hình trong một bài tới (23-8-08).
Gửi ý kiến của bạn
