GS.TS Lương Ngọc Toản, Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT: "Chúng ta vẫn dạy những kiến thức cổ lỗ sĩ".
Học trò bỏ học hàng loạt.
Hoa Thịnh Đốn.- “Qua 4 cuộc hội thảo, các ý kiến đều nhất trí đi đến cải cách giáo dục. Thực trạng giáo dục hiện nay bất hợp lý, chất lượng thấp kém khiến chúng ta không hài lòng. Bằng chứng là các sản phẩm chúng ta đưa ra xã hội đều có chất lượng không cao…. Chúng ta quá nặng nề về giáo dục chính trị nhưng nhân cách, cách đối nhân xử thế của các em trong xã hội lại không được quan tâm đến nơi đến chốn.”
Đó là kết luận tại "Hội nghị Diên Hồng" của các Nhà mô phạm được báo chí trong nước gọi là “Các ''đại thụ'' ngành giáo dục” của Việt Nam được tổ chức tại Hà Nội trong hai ngày 10-11/4 (2008). Cuộc HộI thảo do Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam bảo trợ.
Cuộc hội thảo diễn ra vào lúc có tin loan báo trong kỳ I năm học 2007-2008, cả nước đã có hơn 119 nghìn học sinh bỏ học và cuộc khủng hoảng giáo dục đang lâm nguy trên nhiều mặt.
Theo báo Nhân Dân ngày 12 tháng 4 , trong số các em bỏ học có 12.966 học sinh tiểu học và 106,228 học sinh Trung Học Chính Sách và Trung Học Phổ Thông. Cấp tiểu học còn năm tỉnh tỷ lệ học sinh bỏ học ở mức cao, 0,95%-2%, cấp trung học còn chín tỉnh tỷ lệ học sinh bỏ học từ 2%-9,81%.
VÌ SAO PHẢI BỎ HỌC "
Vũ Lê giải thích trên Tạp chí Xây dựng Đảng ngày 3 tháng 4 (2008) rằng nguyên nhân học sinh bỏ học vì :” Điều kiện kinh tế khó khăn, nhiều nơi đội ngũ giáo viên thiếu và yếu, nội dung chương trình học nặng nề, không hợp lý, thiếu hấp dẫn v.v… Nhưng một nguyên nhân sâu xa ít được nhắc đến là trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng - hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở.”
Vũ Lê viết tiếp : “Khi nói đến hạt nhân, ai cũng sẽ hình dung là vị trí trung tâm, nơi chỉ đạo mọi hoạt động xung quanh. Những nguyên nhân trên không thể không liên quan trực tiếp đến vai trò lãnh đạo của chi, đảng bộ cơ sở từ Bộ Giáo dục - Đào tạo đến các trường học, địa phương khi Đảng ta khẳng định là Đảng cầm quyền, mọi thành công, thất bại trong sự nghiệp xây dựng nước mạnh, dân giàu đều liên quan đến vai trò lãnh đạo của Đảng. Không thể là Đảng chung chung mà là từng đảng viên, từng chi bộ. Không thể coi là hoàn thành nhiệm vụ chính trị, nếu chi bộ đảng trong nhà trường không lãnh đạo đảm bảo yêu cầu dạy tốt và học tốt.”
Báo Nhân Dân cũng đưa tin: “Ngày 11/3, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, tình trạng trẻ em ồ ạt bỏ học chủ yếu là do thiếu chăm sóc, phối hợp của các địa phương.”
Như vậy rõ ràng trách nhiệm về nạn “bỏ học” phải thuộc về đảng và nhà nước, nhưng xem ra những người có trách nhiệm trong ngành Giáo dục lại không coi tình trạng “bỏ học” nghiêm trọng đến độ lâm nguy. Bằng chứng như Nguyễn Vinh Hiển, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo lại khẳng định “không có hiện tượng học sinh bỏ học tràn lan, mà trái lại, trên phạm vi cả nước tỷ lệ học sinh bỏ học đã giảm nhiều trong hai năm học 2006-2007 và 2007-2008.” (Báo Nhân Dân, 12-4-08)
Theo tài liệu của Nguyễn Thiện Nhân thì năm học 2003 - 2004, cả nước có 580.000 em bỏ học, năm học 2005-2006, con số này là 600.000 em (khoảng 6%).
Nhân nói : "Học kỳ một năm học này có trên 100.000 em bỏ học thì chúng ta cũng chưa đủ thông tin đánh giá là tình trạng này xấu đi hay tốt hơn. Tôi cho rằng, về tổng thể thì tốt hơn bởi qua một năm thực hiện "Hai không", năm học này ngành chỉ đạo các trường làm tương đối quyết liệt bồi dưỡng học sinh yếu kém ngay từ đầu năm học". (Nhân Dân, 14-4-2008)
Báo Nhân Dân của đảng (12-4-08) cũng cho biết : “Các tỉnh có tỷ lệ học sinh bỏ học cao đều là những địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn ở miền núi phía bắc, Tây Nguyên và miền Tây Nam Bộ. Điều đó cho thấy nguyên nhân học sinh bỏ học trước hết là do hoàn cảnh gia đình khó khăn (có một huyện miền núi báo cáo, 480 học sinh tiểu học quá nhỏ, không đủ sức đến trường học cách nhà 2-3 km). Một số học sinh lớp 4, lớp 5 bỏ học do phải phụ giúp gia đình lao động kiếm sống. Một số em phải bỏ học vì theo gia đình di dân tự do. Các trường học ở đây thường thiếu thiết bị, sân chơi, bãi tập. Giáo viên ít có cơ hội giao lưu sinh hoạt, trao đổi chuyên môn, nghiệp vụ...”
Theo thống kê của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo (GD&ĐT) đăng trên báo điện tử ViệtnamExpress (Tin Nhanh Việt Nam, 6-3-08), ở bậc Trung Học Chính Sách, tỉnh An Giang dẫn đầu cả nước với hơn 8.800 em bỏ học. Tiếp đó là Trà Vinh với gần 5.500 em, Kiên Giang hơn 5.000, Đắk Lắk, Thanh Hóa,Tây Ninh . Ở bậc Trung Học Phổ Thông, tỉnh An Giang vẫn giữ "ngôi vị quán quân" với 8.600 em, Đắk Lắk có gần 7.400 em .
“Trao đổi với VnExpress, Thứ trưởng GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển, cho biết, năm nay, tỷ lệ học sinh bỏ học nhiều hơn mọi năm. Nguyên nhân một phần là do Bộ thắt chặt chất lượng giáo dục, ngoài ra, còn do lũ lụt, rét mướt và hoàn cảnh khó khăn của học sinh.”
Với lời tuyên bố của Hiển với VnExpress, mọi người không khỏi ngạc nhiên thấy Hiển đã đảo ngược lời nói của chính mình với báo Nhân Dân ngày 12-4-08 ( “không có hiện tượng học sinh bỏ học tràn lan, mà trái lại, trên phạm vi cả nước tỷ lệ học sinh bỏ học đã giảm nhiều trong hai năm học 2006-2007 và 2007-2008.” )
Tại sao có hiện tượng này " Không ai biết hơn Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển, nhưng một thống kê chính thức của Bộ GD&ĐT cho thấy từ năm 2003 đến năm 2008, cả nước đã có 907,307 trẻ em Tiểu học bỏ học, trong khi bậc Trung học có tới 2,177,981 em phải nghỉ học.
Tại sao lại có nhiều trẻ em phải rời ghế nhà trường ở một Quốc gia mà đảng cầm quyền tự khoe coi Giáo dục là quốc sách hàng đầu " Ngạc nhiên hơn nữa là dù số học sinh phải bỏ học vì nhà nghèo, hay không được những người có trách nhiệm nâng đỡ lan tràn khắp nước nhiều đến mức giật mình mà đảng vẫn bình chân như vại, coi như chuyện bình thường.
TIẾNG NÓI TỪ TRÁI TIM
Có gì mâu thuẫn chăng " Tất nhiên không phải vô lý hay chính sách giáo dục khôg có vấn đề mà các Nhà Mô phạm hàng đầu Việt Nam đã phải họp Diên hồng để gióng lên tiếng chuông cảnh báo với cả nước.
Bà Nguyễn Thị Bình, Nguyên Phó chủ tịch nước, Nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục cảnh giác “ Cần phải có cuộc cải cách giáo dục”.
Bà nói, theo Báo Hà Nội Mới (HNM) ngày 12-4-2008 : “Yêu cầu của tình hình hiện nay đặt ra cho giáo dục là phải tiến lên vượt bậc. Nếu 2010 chúng ta vượt khỏi ngưỡng nghèo và năm 2020 chúng ta trở thành nước công nghiệp thì ngành giáo dục phải cố gắng rất nhiều. Phải cải cách cơ bản và toàn diện để phù hợp với tình hình hiện nay.
Hiện nay có vấn đề về chương trình, nội dung, phương pháp và cách quản lý. Cái yếu không chỉ là đào tạo mà còn là sử dụng nhân lực. Do vậy, cần có đề án tổng thể cho từng bậc học. Nói đến giáo dục phải nói đến chất lượng, không có chất lượng thì giáo dục để làm gì "”
Giáo Sư, Tiến sỹ Lương Ngọc Toản, Phó chủ tịch Hội khuyến học VN, Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT phê bình: "Chúng ta vẫn dạy những kiến thức cổ lỗ sĩ".
Báo HNM trích lời Giáo sư Toản nhận xét : “ Nền giáo dục của ta trước đây phục vụ cho nền kinh tế xã hội kế hoạch hóa tập trung. Nay đất nước chuyển sang kinh tế thị trường nhưng giáo dục vẫn giậm chân tại chỗ, vẫn còn mục tiêu, chương trình theo kiểu cũ. Hiện chưa có chương trình nào đào tạo giúp cho người lao động có thể thích ứng với kinh tế thị trường. Rõ ràng đó là bất hợp lý bởi từ triết lý cho đến mục tiêu giáo dục đều phải đổi mới thì mới có thể thích ứng được.
Bên cạnh đó, khoa học công nghệ phát triển như vũ bão, xã hội phát triển nhanh... nhưng hiện chúng ta vẫn dạy những kiến thức cổ lỗ sĩ. Cần phải nhìn ra thế giới, hướng tới tương lai để tiến cùng thời đại, nếu không, giáo dục có lỗi khi không giúp các em đi lên.
Chúng ta quá nặng nề về giáo dục chính trị nhưng nhân cách, cách đối nhân xử thế của các em trong xã hội lại không được quan tâm đến nơi đến chốn.”
GS Phạm Phụ, Đại Học Bách khoa Thành Phố Hồ Chí Minh thì yêu cầu "Cần một ủy ban cải cách giáo dục".
Ông nói với Hội nghị : “Cải cách giáo dục phổ biến trên thế giới trong mấy chục năm qua. Khi dùng những nguyên lý, chính sách cũ mà không còn giải quyết được vấn đề thì cần nghĩ tới cải cách, chứ không hẳn vừa rồi giáo dục thất bại quá nên chúng ta mới phải cải cách. Đây là chuyện bình thường, đương nhiên nhưng quan trọng là biên soạn chiến lược cải cách như thế nào, sự đồng thuận của xã hội ra sao...
Trong giáo dục, nếu chỉ nói về sách giáo khoa thì tức là mới nói nửa đường. Phải đi từ triết lý giáo dục, chương trình giáo dục rồi mới đến sách giáo khoa, chứ nói nửa đường không giải quyết được vấn đề.
Giáo dục phổ thông chủ yếu là dạy làm người, làm công dân tốt. Nhưng hiện nay, sách giáo khoa môn Toán như là để các em sau này ra làm nhà Toán học. Trong hàng vạn người mới cần một người như vậy. Thế thì sao lại áp dụng cái đó cho hàng triệu em"”
Giáo sư Phụ đã phản ảnh tính ôm đồm, bất hợp lý, với tay qúa đầu người của đảng Cộng sản Việt Nam trong quan niệm giáo dục và đào tạo con người.
Vì vậy Giáo Sư Chu Hảo, Nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa Học và Công Nghệ nói rằng Việt Nam: "Cần một chiến lược chấn hưng nền giáo dục".
Ông nói :” Cải cách giáo dục là yêu cầu cấp thiết, là việc làm thường xuyên của các quốc gia phát triển và đang phát triển. Chúng ta cũng từng tiến hành các cuộc cải cách giáo dục nhưng lại khác xa so với nhiều nước. Họ làm rất có hiệu quả còn ta làm nhưng còn nhiều bất hợp lý…. Bắt đầu từ thời kỳ Đổi mới đến nay chưa có một cuộc cải cách nào được chuẩn bị một cách có hệ thống và được công bố chính thức. Các đề án đổi mới tiếp theo được Bộ GD&ĐT triển khai vội vã, chắp vá, thiếu khoa học, kém hiệu quả và rất lãng phí...
Đến lúc chúng ta phải bình tĩnh nhìn nhận lại một cách nghiêm túc những "cải cách" và "đổi mới' vừa qua để soạn thảo một chiến lược chấn hưng nền giáo dục nước nhà với một tư duy hoàn toàn mới mẻ. Thomas Edison đã nói một câu bất hủ: "Người ta chẳng bao giờ có thể phát minh ra được đèn điện nếu chỉ chăm chú đến việc cải tiến cái đèn dầu".
Sau Cuộc hội thảo tại Hà Nội, tấm màn bao phủ nền giáo dục chỉ biết “trồng cây hơn trồng người” của Việt Nam đã bị các Nhà giáo hàng đầu gỡ xuống cho cả nước thấy mặt. Khuôn mặt này sáng sủa hay đen thui, méo mó hay khôi ngô tuấn tú thế nào cũng đã hiện ra.
Có điều chừng nào cái nền giáo dục lấy “hồng hơn chuyên” còn sử dụng “khăn qùang đỏ” làm tiêu chuẩn thi đua thì thanh thiếu niên Việt Nam, dù có học hết trăm cuốn lịch sử Đảng, vẫn chưa ngóc đầu lên được. -/-
Phạm Trần (04/08)
Gửi ý kiến của bạn
