Khi nói Dân chủ, người ta thường nhắc lại thành quả Cách mạng chấm dứt chế độ Quân chủ lâu đời ở Pháp. Nhưng nền Dân chủ ra đời từ cuộc Cách mạng đó giống như một lâu đài nguy nga xây cất chưa xong mà kiến trúc sư biến mất sau đó. Chánh trị đại diện vận hành trong một khoảng trống lớn khi cử tri trong các cuộc bầu cử ngày càng vắng nhiều, sự khủng hoảng xã hội làm cho công dân thêm thờ ơ về việc hành xử quyền công dân của họ.
Diễn Đàn thế giới về Dân chủ tổ chức từ ngày 5 tới ngày 11 tháng 10 – 2012 tại Strasbourg,Thủ đô Âu châu, là một trắc nghiệm về Dân chủ trước những thay đổi xã hội chánh trị sâu xa như sự lớn mạnh những phong trào cực tả và cực hữu, những hình thức mới về phong trào dân tộc, …Tất cả làm cho dân chúng tự hỏi về những giá trị xưa nay, những định chế, vai trò thật sự của giới làm chánh trị, sự công bằng xã hội.
Vài nét về Hội đồng Âu châu (Conseil de l Europe)
Hội đồng Âu châu tọa lạc tại Strasbourg nhưng Cơ quan này lại bị nhiều người không biết hoặc dể lầm lẩn với các Cơ quan khác của Âu châu như Conseil européen là phiên họp định kỳ của Quốc trưởng và Thủ tướng Chánh phủ của các Quốc gia thuộc Liên Hiệp Âu châu và Hội đồng Liên Hiệp Âu châu (Conseil de lUnion européenne) là phiên họp các Tổng Bộ trưởng để cùng với Quốc Hội Âu châu quyết định luật lệ và ngân sách của Liên Hiệp Âu châu. Vậy Hội đồng Âu châu hoàn toàn không quan hệ gì với Liên Hiệp Âu châu hết cả.
Hội đồng Âu châu được thành lập năm 1949 bởi Công ước Luân-đôn (Le Traité de Londres). Hai năm sau, năm 1951, Công ước Paris ra đời thành lập Cộng đồng Âu châu về than và thép. Đó là giai đọan khởi đầu đưa các Quốc gia Âu châu vào chung một tổ chức. Lần theo thời gian, Hội đồng Âu châu tập hợp gần như tất cả các Quốc gia Âu châu, 47 Quốc gia, ngoại trừ Biélorussie, trong lúc đó Liên Hiệp Âu châu chỉ có 27 Quốc gia Hội viên (năm tới 2013, sẽ có 28 Quốc gia với sự gia nhập của Croatie).
Với 10 Quốc gia sáng lập, Hội đồng Âu châu lần lần mở rộng bao gồm gần hết Âu châu sau khi khối cộng sản sụp đổ. Mục tiêu quan trọng của Hội đồng là thiết lập một không gian chung về Dân chủ và Luật pháp để bảo đảm những quyền Tự do và Nhơn quyền. Ngày nay, Dân chủ trở thành một lý tưởng động viên những quốc gia chống đối dân chủ như Tàu, Việt nam và các nước á-rập, kêu gọi thực hiện cải tổ mạnh dạng để san bằng những bất bình đẳng xã hội và sự khủng hoảng đại diện chánh trị. Đặc biệt, khoảng cách gia tăng giửa tầng lớp ưu tú và đại bộ phận dân chúng trong xã hội âu châu, đòi hỏi suy nghĩ lại vai trò mới của công dân và những tương quan khác giửa người đại diện và cử tri.
Một quốc gia Âu châu muốn gia nhập vào Hội đồng Âu châu phải ban hành Qui ước chung, tức bản văn bảo vệ Nhơn quyền và những quyền tự do căn bản, tổ chức những cuộc bầu cử tự do, bãi bỏ án tử hình và bảo đảm thượng tôn luật pháp. Tòa án Nhơn quyền âu châu mà mọi công dân âu châu đều có quyền trực tiếp thưa gởi có nhiệm vụ bảo đảm sự tôn trọng Qui ước.
Hội đồng Âu châu luôn luôn lấy Dân chủ và Dân quyền làm mục tiêu chánh cho những hoạt động của mình.
Diễn Đàn thế giới đầu tiên về Dân chủ
Hôm thứ hai 8 tháng 10 vừa qua, Ông Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc, Ban Ki-moon, chánh thức khai mạc Diễn Đàn.
Mục tiêu của Diễn Đàn nhằm thảo luận sự cách biệt xảy ra giửa những mô hình xã hội, chánh trị và kinh tế đang có với những thực tế mới của thế giới ngày nay. Những thách thức về khí hậu, môi trường, nạn khủng bố, tội ác có tổ chức và sự gia tăng nhân số, đặt lại cách thức điều hành quốc gia dựa trên những hệ thống quốc dân đại diện. Hơn nửa, dân chủ phải phù hợp với thực tế của thế kỷ 21 mà công dân các quốc gia đều đòi hỏi nhiều quyền được tham dự vào những quyết định công cộng. Diễn Đàn cũng thảo luận những sức mạnh nào sẽ định hình thể chế dân chủ trong tương lai? Những tiếng nói mới cất lên từ Mùa Xuân á-rặp sẽ tạo được sự ổn định bền vững chăng? Và những tiếng nói ấy có thể là nguồn suy nghĩ cho những định chế dân chủ tây phương nhằm thực hiện những cải tổ không?
Diễn Đàn là cơ hội tập họp nhiều nhơn vật đến từ giới chánh trị, hàn lâm của thế giới để cùng nhau đặt nền tảng cho một cuộc đối thoại trên qui mô toàn cầu nhằm bênh vực và cổ vũ những giá trị phổ quát về hòa bình, dân chủ và nhơn quyền vừa tìm giải đáp cho những thay đổi sâu xa đang diển ra trong xã hội hiện nay.
Trong tuần lễ khai mạc bắt đầu nhiều chương trình khác nhau như chương trình về Dân chủ qui tụ những chuyên viên thượng thặng có nhiệm vụ nâng cao những cuộc thảo luận của Diễn Đàn, những buổi thuyết trình và những nhóm thảo luận theo chủ đề, những «Gặp gở Dân chủ Thế kỷ XXI» (Carrefours Démocratie au XXI siècle), tập họp những tác nhơn của đời sống công cộng theo chuyên nghành, cũng như những biến cố công cộng lớn.
Điều rất đặc biệt là để mở đầu Diễn Đàn thế giới về Dân chủ, lối 200 thanh niên tuổi từ 16 tói 24 họp nhau tại trụ sở Hội Đồng Âu châu trong 2 ngày 5 tới 7 tháng 10 để thảo luận với các vị Dân biểu Âu châu về những chủ đề của Diễn Đàn. «Đại Hội Đại biểu Thanh niên» này sẽ được phổ biến trực tiếp trên mạng suốt thời gian Diễn Đàn hoạt động do nhóm bốn mươi thanh niên tham dự đóng góp công việc điều hành Diễn Đàn thực hiện.
Chủ đề thảo luận
Những nhà chuyên môn sẽ họp thành nhóm theo chủ đề thảo luận. Họ là những người hoạt động trong đời sống công cộng, trong nhóm làm việc, sẽ trao đổi với nhau những kinh nghiệm hiểu biết và thực hành về việc điều hành quốc gia theo dân chủ, về quyền dân chủ tham dự của ngưởi dân, về trách nhiệm của vai trò báo chí, …
Các chủ đề thảo luận nhóm ở Diễn Đàn:
- Những giá trị phô quát, những thách thức toàn cầu và thực tế địa phương
- Thị trường có cần tới Dân chủ không và ngược lại?
- Thứ Dân chủ nào cho sau Mùa Xuân á-rặp?
- Những giá trị chống lại những giá trị? Dân chủ và tôn giáo.
- Những giá trị ảo? Dân chủ và hệ thống mạng thông tin xã hội mới
- Một kiểu mẫu cho tất cả mọi người? Dân chủ và sự toàn cầu hóa
- Dân chúng chống lại tiền bạc: mất niềm tin?
- Người ta có thể áp đặt Dân chủ không?
Ngoài chương trình chánh yếu nhằm vào những chủ điểm trên đây, chương trình triển lãm và chiếu phim, bên lề Diễn Đàn còn có thêm nhiều chương trình phụ «đại chúng» tổ chức tại nhiều địa điểm khác nhau của thành phố Strasbourg.
Vài diển tiến tại Điển Đàn
Trong phiên thảo luận với Ông Karas, Đại diện nước Áo, Phó Chủ tịch Quốc Hội, vần đề Dân chủ và Thị trưòng được nhìn vượt qua sự xung đột cố hữu, trái lại mọi người cùng đưa ra quan niệm «chúng ta vừa cần Dân chủ và Thị trường toàn cầu». Tuy nhiên vì đã đặt vấn đề như vậy, chúng ta hiểu phải có một căn thẳng nào đó giửa dân chủ và sự hoạt động của thị trường thế giới.
Người ta sẽ tự hỏi như chủ đề thảo luận ở phiên hợp khoáng đại «Thị trường có cần dân chủ hay không hay ngược lại?».
Ông Karas trấn an cử tọa của ông: trên bình diện âu châu, mọi việc đều được thiết lập rỏ ràng theo Công ước âu châu. Có vấn đề là phải một nền kinh tế bền vững, một chánh sách toàn dụng, an ninh xã hội bảo đảm. Luật pháp bảo đảm sự hoạt động của kinh tế thế giới.
Thủ tướng xứ Albanie, Ông Sali Berisha, nhắc lại trước đây Dân chủ vắng bóng ở xứ ông. Nhưng nay, ông xin phép được nói rỏ theo nhận định của ông là những thành phần ưu tú về tài chánh đã lợi dụng những nguyên tắc lớn của dân chủ cho những mục tiêu ích kỷ và yêu cầu dư luận hiểu tầm nghiêm trọng của tình hình và yểm trợ. Vì vậy mà chúng tôi đã hiểu phải có những cải tổ thật sự.
Đại diện của Đức cho rằng sự hoạt động của kinh tế rất phức tạp, nhưng nó phải tiếp tục đổi mới. Liên Hiệp Âu châu không có phương tiện để thực hành một chánh sách tài chánh, vì những quyết định không đủ kịp thời vì hệ thống đồng thuận của 17 quốc hội khi có những quyết định quan trọng. Chúng tôi cần có cách điều hành mới. Tuy nhiên, ý nghĩ quay trở lại như trước kia là điều không thể làm được. Vậy phải sửa chửa những sai lầm, bảo đảm một cách điều hành thực hiện ngay những quyết định khi đã đưa ra.
Đại diện Nhựt cho rằng thị trường song hành với lớp trung lưu như những bảo đảm và cổ vũ cho nền dân chủ tương lai.
Đại diện Nga lấy làm tiếc ở xứ ông lớp trung lưu chưa đủ vững mạnh hay tích cực trong ý nghĩa mở ra một nền kinh tế thị trường thật sự.
Sự lên tiếng của đại diện các quốc gia vùng Nam mỹ La-tinh can thiệp tại Diễn Đàn đáng chú ý vì nó bộc lộ được đặc tính chánh trị xã hội của địa phương này. Ông Aristides Meijia, Cựu Phó Tổng thống Cộng Hòa Honduras và Ông Gérard Latortue, Cựu Thủ tướng Haiti, nhận xét «Chủ thuyết tân tự do làm cho dân xứ chúng tôi trở nên nghèo đi. Ông Meijia nói tiếp «Kinh tế tăng trưởng không đồng bộ» và «không thể có dân chủ mà không có sự đồng bộ được». Ông Latortue phát biểu «Dân chủ? Đồng ý. Nhưng ông hỏi: Thứ dân chủ nào đây? Thị trường không thể hoạt động ngoài luật pháp được. Nó phải cần có luật pháp bảo đảm sự công bình».
Thủ tướng xứ Maroc, Ông Abdella Benkiranne, lên tiếng. Lời phát biểu của ông kéo Hội trường phải chú ý tới quan điểm của ông: «Ở xứ của các ông, trước đây tôn giáo và chánh quyền là một. Các ông đã tách nó ra. Ở xứ chúng tôi, không phải như vậy. Sự Dân chủ hóa không phải là mô hình duy nhứt và theo chúng tôi hiểu, nó không phải mang ý nghĩa hoàn toàn như nhau. Nó phụ thuộc vào nền văn hóa của mỗi dân tộc. Chúng tôi cần thay đổi theo nền văn hóa riêng của chúng tôi.
Không phải chỉ có một mô hình dân chủ mà thôi mặc dầu những nền dân chủ lâu đời muốn chứng tỏ mô hình dân chủ đó là phổ quát. Có lẻ tốt hơn hết là chúng ta đi đến một đồng thuận trên những giá trị chung mà tất cả chúng ta cùng chấp nhận đươc».
Nhiều đại diện khác nêu lên thực tế là thị trường có xu hướng khống chế sự vận hành của dân chủ. Làm thế nào giải quyết? Đây là câu hỏi đặt ra chưa có giải đáp.
Sự điều hòa kinh tế trên bình diện thế giới rất phức tạp bởi những xung đột quyền lợi giửa quốc gia với quốc gia. Ngay như giửa các quốc gia âu chấu đây, vẫn có sự cạnh tranh thuế vụ đôi lúc cũng không được lành mạnh cho lắm, điều đó chứng tỏ cái khó khăn của sự điều hòa kinh tế. Vậy nếu kinh tế không thể tự nó điều hòa được, liệu người ta có thể hình dung có thể có những nền kinh tế phát triển mà không cần tới dân chủ không?
Được chớ. Có vài nước độc tài phát triển mạnh, hơn cả những nước dân chủ kỷ nghệ phát triển lâu đời. Nhưng đó là những hình thức phát triển không thiệt. Nó chỉ có thể tồn tại trong ngắn hạn hoặc trung hạn mà thôi. Về dài hạn, không tránh khỏi sẽ bị nhiều khó khăn cơ bản. Không giải quyết được vấn đề môi trường nhiễm độc, nạn tham những ăn sâu và lan rộng, xã hôi đầy rẩy bất công, lòng dân ta thán, …
Chỉ có dung hòa giửa thị trường và dân chủ là điều cốt yếu cho đất nước phát triển, người dân mới hưởng được phúc lợi.
Nguyễn thị Cỏ May
Diễn Đàn thế giới về Dân chủ tổ chức từ ngày 5 tới ngày 11 tháng 10 – 2012 tại Strasbourg,Thủ đô Âu châu, là một trắc nghiệm về Dân chủ trước những thay đổi xã hội chánh trị sâu xa như sự lớn mạnh những phong trào cực tả và cực hữu, những hình thức mới về phong trào dân tộc, …Tất cả làm cho dân chúng tự hỏi về những giá trị xưa nay, những định chế, vai trò thật sự của giới làm chánh trị, sự công bằng xã hội.
Vài nét về Hội đồng Âu châu (Conseil de l Europe)
Hội đồng Âu châu tọa lạc tại Strasbourg nhưng Cơ quan này lại bị nhiều người không biết hoặc dể lầm lẩn với các Cơ quan khác của Âu châu như Conseil européen là phiên họp định kỳ của Quốc trưởng và Thủ tướng Chánh phủ của các Quốc gia thuộc Liên Hiệp Âu châu và Hội đồng Liên Hiệp Âu châu (Conseil de lUnion européenne) là phiên họp các Tổng Bộ trưởng để cùng với Quốc Hội Âu châu quyết định luật lệ và ngân sách của Liên Hiệp Âu châu. Vậy Hội đồng Âu châu hoàn toàn không quan hệ gì với Liên Hiệp Âu châu hết cả.
Hội đồng Âu châu được thành lập năm 1949 bởi Công ước Luân-đôn (Le Traité de Londres). Hai năm sau, năm 1951, Công ước Paris ra đời thành lập Cộng đồng Âu châu về than và thép. Đó là giai đọan khởi đầu đưa các Quốc gia Âu châu vào chung một tổ chức. Lần theo thời gian, Hội đồng Âu châu tập hợp gần như tất cả các Quốc gia Âu châu, 47 Quốc gia, ngoại trừ Biélorussie, trong lúc đó Liên Hiệp Âu châu chỉ có 27 Quốc gia Hội viên (năm tới 2013, sẽ có 28 Quốc gia với sự gia nhập của Croatie).
Với 10 Quốc gia sáng lập, Hội đồng Âu châu lần lần mở rộng bao gồm gần hết Âu châu sau khi khối cộng sản sụp đổ. Mục tiêu quan trọng của Hội đồng là thiết lập một không gian chung về Dân chủ và Luật pháp để bảo đảm những quyền Tự do và Nhơn quyền. Ngày nay, Dân chủ trở thành một lý tưởng động viên những quốc gia chống đối dân chủ như Tàu, Việt nam và các nước á-rập, kêu gọi thực hiện cải tổ mạnh dạng để san bằng những bất bình đẳng xã hội và sự khủng hoảng đại diện chánh trị. Đặc biệt, khoảng cách gia tăng giửa tầng lớp ưu tú và đại bộ phận dân chúng trong xã hội âu châu, đòi hỏi suy nghĩ lại vai trò mới của công dân và những tương quan khác giửa người đại diện và cử tri.
Một quốc gia Âu châu muốn gia nhập vào Hội đồng Âu châu phải ban hành Qui ước chung, tức bản văn bảo vệ Nhơn quyền và những quyền tự do căn bản, tổ chức những cuộc bầu cử tự do, bãi bỏ án tử hình và bảo đảm thượng tôn luật pháp. Tòa án Nhơn quyền âu châu mà mọi công dân âu châu đều có quyền trực tiếp thưa gởi có nhiệm vụ bảo đảm sự tôn trọng Qui ước.
Hội đồng Âu châu luôn luôn lấy Dân chủ và Dân quyền làm mục tiêu chánh cho những hoạt động của mình.
Diễn Đàn thế giới đầu tiên về Dân chủ
Hôm thứ hai 8 tháng 10 vừa qua, Ông Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc, Ban Ki-moon, chánh thức khai mạc Diễn Đàn.
Mục tiêu của Diễn Đàn nhằm thảo luận sự cách biệt xảy ra giửa những mô hình xã hội, chánh trị và kinh tế đang có với những thực tế mới của thế giới ngày nay. Những thách thức về khí hậu, môi trường, nạn khủng bố, tội ác có tổ chức và sự gia tăng nhân số, đặt lại cách thức điều hành quốc gia dựa trên những hệ thống quốc dân đại diện. Hơn nửa, dân chủ phải phù hợp với thực tế của thế kỷ 21 mà công dân các quốc gia đều đòi hỏi nhiều quyền được tham dự vào những quyết định công cộng. Diễn Đàn cũng thảo luận những sức mạnh nào sẽ định hình thể chế dân chủ trong tương lai? Những tiếng nói mới cất lên từ Mùa Xuân á-rặp sẽ tạo được sự ổn định bền vững chăng? Và những tiếng nói ấy có thể là nguồn suy nghĩ cho những định chế dân chủ tây phương nhằm thực hiện những cải tổ không?
Diễn Đàn là cơ hội tập họp nhiều nhơn vật đến từ giới chánh trị, hàn lâm của thế giới để cùng nhau đặt nền tảng cho một cuộc đối thoại trên qui mô toàn cầu nhằm bênh vực và cổ vũ những giá trị phổ quát về hòa bình, dân chủ và nhơn quyền vừa tìm giải đáp cho những thay đổi sâu xa đang diển ra trong xã hội hiện nay.
Trong tuần lễ khai mạc bắt đầu nhiều chương trình khác nhau như chương trình về Dân chủ qui tụ những chuyên viên thượng thặng có nhiệm vụ nâng cao những cuộc thảo luận của Diễn Đàn, những buổi thuyết trình và những nhóm thảo luận theo chủ đề, những «Gặp gở Dân chủ Thế kỷ XXI» (Carrefours Démocratie au XXI siècle), tập họp những tác nhơn của đời sống công cộng theo chuyên nghành, cũng như những biến cố công cộng lớn.
Điều rất đặc biệt là để mở đầu Diễn Đàn thế giới về Dân chủ, lối 200 thanh niên tuổi từ 16 tói 24 họp nhau tại trụ sở Hội Đồng Âu châu trong 2 ngày 5 tới 7 tháng 10 để thảo luận với các vị Dân biểu Âu châu về những chủ đề của Diễn Đàn. «Đại Hội Đại biểu Thanh niên» này sẽ được phổ biến trực tiếp trên mạng suốt thời gian Diễn Đàn hoạt động do nhóm bốn mươi thanh niên tham dự đóng góp công việc điều hành Diễn Đàn thực hiện.
Chủ đề thảo luận
Những nhà chuyên môn sẽ họp thành nhóm theo chủ đề thảo luận. Họ là những người hoạt động trong đời sống công cộng, trong nhóm làm việc, sẽ trao đổi với nhau những kinh nghiệm hiểu biết và thực hành về việc điều hành quốc gia theo dân chủ, về quyền dân chủ tham dự của ngưởi dân, về trách nhiệm của vai trò báo chí, …
Các chủ đề thảo luận nhóm ở Diễn Đàn:
- Những giá trị phô quát, những thách thức toàn cầu và thực tế địa phương
- Thị trường có cần tới Dân chủ không và ngược lại?
- Thứ Dân chủ nào cho sau Mùa Xuân á-rặp?
- Những giá trị chống lại những giá trị? Dân chủ và tôn giáo.
- Những giá trị ảo? Dân chủ và hệ thống mạng thông tin xã hội mới
- Một kiểu mẫu cho tất cả mọi người? Dân chủ và sự toàn cầu hóa
- Dân chúng chống lại tiền bạc: mất niềm tin?
- Người ta có thể áp đặt Dân chủ không?
Ngoài chương trình chánh yếu nhằm vào những chủ điểm trên đây, chương trình triển lãm và chiếu phim, bên lề Diễn Đàn còn có thêm nhiều chương trình phụ «đại chúng» tổ chức tại nhiều địa điểm khác nhau của thành phố Strasbourg.
Vài diển tiến tại Điển Đàn
Trong phiên thảo luận với Ông Karas, Đại diện nước Áo, Phó Chủ tịch Quốc Hội, vần đề Dân chủ và Thị trưòng được nhìn vượt qua sự xung đột cố hữu, trái lại mọi người cùng đưa ra quan niệm «chúng ta vừa cần Dân chủ và Thị trường toàn cầu». Tuy nhiên vì đã đặt vấn đề như vậy, chúng ta hiểu phải có một căn thẳng nào đó giửa dân chủ và sự hoạt động của thị trường thế giới.
Người ta sẽ tự hỏi như chủ đề thảo luận ở phiên hợp khoáng đại «Thị trường có cần dân chủ hay không hay ngược lại?».
Ông Karas trấn an cử tọa của ông: trên bình diện âu châu, mọi việc đều được thiết lập rỏ ràng theo Công ước âu châu. Có vấn đề là phải một nền kinh tế bền vững, một chánh sách toàn dụng, an ninh xã hội bảo đảm. Luật pháp bảo đảm sự hoạt động của kinh tế thế giới.
Thủ tướng xứ Albanie, Ông Sali Berisha, nhắc lại trước đây Dân chủ vắng bóng ở xứ ông. Nhưng nay, ông xin phép được nói rỏ theo nhận định của ông là những thành phần ưu tú về tài chánh đã lợi dụng những nguyên tắc lớn của dân chủ cho những mục tiêu ích kỷ và yêu cầu dư luận hiểu tầm nghiêm trọng của tình hình và yểm trợ. Vì vậy mà chúng tôi đã hiểu phải có những cải tổ thật sự.
Đại diện của Đức cho rằng sự hoạt động của kinh tế rất phức tạp, nhưng nó phải tiếp tục đổi mới. Liên Hiệp Âu châu không có phương tiện để thực hành một chánh sách tài chánh, vì những quyết định không đủ kịp thời vì hệ thống đồng thuận của 17 quốc hội khi có những quyết định quan trọng. Chúng tôi cần có cách điều hành mới. Tuy nhiên, ý nghĩ quay trở lại như trước kia là điều không thể làm được. Vậy phải sửa chửa những sai lầm, bảo đảm một cách điều hành thực hiện ngay những quyết định khi đã đưa ra.
Đại diện Nhựt cho rằng thị trường song hành với lớp trung lưu như những bảo đảm và cổ vũ cho nền dân chủ tương lai.
Đại diện Nga lấy làm tiếc ở xứ ông lớp trung lưu chưa đủ vững mạnh hay tích cực trong ý nghĩa mở ra một nền kinh tế thị trường thật sự.
Sự lên tiếng của đại diện các quốc gia vùng Nam mỹ La-tinh can thiệp tại Diễn Đàn đáng chú ý vì nó bộc lộ được đặc tính chánh trị xã hội của địa phương này. Ông Aristides Meijia, Cựu Phó Tổng thống Cộng Hòa Honduras và Ông Gérard Latortue, Cựu Thủ tướng Haiti, nhận xét «Chủ thuyết tân tự do làm cho dân xứ chúng tôi trở nên nghèo đi. Ông Meijia nói tiếp «Kinh tế tăng trưởng không đồng bộ» và «không thể có dân chủ mà không có sự đồng bộ được». Ông Latortue phát biểu «Dân chủ? Đồng ý. Nhưng ông hỏi: Thứ dân chủ nào đây? Thị trường không thể hoạt động ngoài luật pháp được. Nó phải cần có luật pháp bảo đảm sự công bình».
Thủ tướng xứ Maroc, Ông Abdella Benkiranne, lên tiếng. Lời phát biểu của ông kéo Hội trường phải chú ý tới quan điểm của ông: «Ở xứ của các ông, trước đây tôn giáo và chánh quyền là một. Các ông đã tách nó ra. Ở xứ chúng tôi, không phải như vậy. Sự Dân chủ hóa không phải là mô hình duy nhứt và theo chúng tôi hiểu, nó không phải mang ý nghĩa hoàn toàn như nhau. Nó phụ thuộc vào nền văn hóa của mỗi dân tộc. Chúng tôi cần thay đổi theo nền văn hóa riêng của chúng tôi.
Không phải chỉ có một mô hình dân chủ mà thôi mặc dầu những nền dân chủ lâu đời muốn chứng tỏ mô hình dân chủ đó là phổ quát. Có lẻ tốt hơn hết là chúng ta đi đến một đồng thuận trên những giá trị chung mà tất cả chúng ta cùng chấp nhận đươc».
Nhiều đại diện khác nêu lên thực tế là thị trường có xu hướng khống chế sự vận hành của dân chủ. Làm thế nào giải quyết? Đây là câu hỏi đặt ra chưa có giải đáp.
Sự điều hòa kinh tế trên bình diện thế giới rất phức tạp bởi những xung đột quyền lợi giửa quốc gia với quốc gia. Ngay như giửa các quốc gia âu chấu đây, vẫn có sự cạnh tranh thuế vụ đôi lúc cũng không được lành mạnh cho lắm, điều đó chứng tỏ cái khó khăn của sự điều hòa kinh tế. Vậy nếu kinh tế không thể tự nó điều hòa được, liệu người ta có thể hình dung có thể có những nền kinh tế phát triển mà không cần tới dân chủ không?
Được chớ. Có vài nước độc tài phát triển mạnh, hơn cả những nước dân chủ kỷ nghệ phát triển lâu đời. Nhưng đó là những hình thức phát triển không thiệt. Nó chỉ có thể tồn tại trong ngắn hạn hoặc trung hạn mà thôi. Về dài hạn, không tránh khỏi sẽ bị nhiều khó khăn cơ bản. Không giải quyết được vấn đề môi trường nhiễm độc, nạn tham những ăn sâu và lan rộng, xã hôi đầy rẩy bất công, lòng dân ta thán, …
Chỉ có dung hòa giửa thị trường và dân chủ là điều cốt yếu cho đất nước phát triển, người dân mới hưởng được phúc lợi.
Nguyễn thị Cỏ May
Gửi ý kiến của bạn
