Hôm nay,  

Đề Phòng Sốt Rét Khi Du Lịch

21/10/200000:00:00(Xem: 7273)
Năm mươi (50) năm về trước bệnh sốt rét ngã nước (malaria) tưởng đã bị tiêu diệt. Nhưng ngày nay, sốt rét vẫn còn là một vấn đề nan giải của nhân loại. Thực vậy, chúng ta thấy bệnh sốt rét càng ngày càng lan tràn.

Trên thế giới, mỗi năm có khoảng 300 tới 500 triệu người mới bị mắc bệnh, và ít ra, từ một triệu rưỡi tới hai triệu bảy người chết vì sốt rét. Phần lớn là trẻ em (World Health Report 1997).

Du lịch ra nước ngoài rồi mang bệnh về đây là mối lo ngại hàng đầu của nước Mỹ (G. Juckett, American Family Physician, May 1999). Bởi vậy đề phòng sốt rét khi du lịch rất cần thiết: vừa tránh được loại bệnh nguy hiểm, vừa không mang bệnh về. Vì họ sợ nhất là có thể phát sinh lan tràn dịch sốt rét tại đây.

Vấn đề khác không kém quan tâm là thuốc trừ ký sinh trùng sốt rét Plasmodium, đã bị quen thuốc tại hầu hết các vùng nhiệt đới, nơi đang có bệnh. Gần như không có thuốc nào có thể coi là phòng ngừa sốt rét được hiệu nghiệm trăm phần trăm. Bởi vì, một mặt khoa học gia chưa sáng chế được thêm thuốc mới. Mặt khác, thuốc men chỉ có giới hạn. Lại nữa, chỉ có rất ít thuốc dùng được cho trẻ em. Và thuốc cũng không dùng được cho phụ nữ mang thai. Phần lớn thuốc trừ sốt rét đều rất độc.

Vậy bệnh sốt rét-malaria là gì"
Là bệnh nguy hiểm, chết người, sinh ra bởi nhiều ký sinh trùng như Plasmadium falciparum, P.vivax, P.ovale và P.malariae.

Bệnh truyền như thế nào"
Chúng ta mắc bệnh sốt rét vì bị muỗi-Anopheles mang ký sinh trùng sốt rét cắn chúng ta. Khi muỗi cắn người có bệnh, hút máu chứa đầy ký sinh trùng sốt rét. Ký sinh trùng sốt rét sẽ lớn dần trong muỗi. Khi muỗi đốt vào người lành mạnh, sẽ truyền bệnh. Ký sinh trùng vào gan bệnh nhân, chui vào tế bào gan, nẩy nở, sinh sản. Ký sinh trùng vào hồng huyết cầu, khoảng 8 ngày đến nhiều tháng, rồi cũng sinh sôi nảy nở, phá bể hồng huyết cầu. Độc tố ký sinh trùng sốt rét lan tràn trong máu, làm bệnh tình nặng thêm.

Triệu chứng sốt rét gồm có:
Giống như bị cảm, nóng, run rét, nhức đầu, đau nhức mình mẩy, và mệt mỏi. Đôi khi ói, mửa, ỉa chảy. Sốt rét làm da vàng, thiếu máu. Bệnh sốtrét do ký sinh trùng P. falciparum, nếu không chữa kịp thời, làm suy thận, lên kinh phong, tâm trí mê hoảng, bất tỉnh và tử vong (http://www.cdc.gov/travel/malaria).

Khi bị muỗi cắn thì bao lâu sinh bệnh"
Bình thường khoảng 10 ngày tới 4 tuần lễ sau. Đôi khi sớm hơn, khoảng 8 ngày. Đôi khi rất trễ, khoảng một năm. Có khi ký sinh trùng sốt rét (P Vivax và P. Ovale) nằm yên trong gan hàng tháng hay kéo dài tới 4 năm sau rồi mới phát bệnh.

Vậy việc đề phòng bệnh sốt rét là phải làm thế nào"
. Trước hết, cần phải đề phòng muỗi cắn, tức là muỗi Anopheles. Muỗi bay lặng lẽ. Khi muỗi đậu thì đầu chúc thẳng xuống. Nếu bạn chỉ ở trong nhà, không ra ngoài ban đêm, sẽ giảm được muỗi cắn rất nhiều. Phải ngủ trong mùng, và mùng có thể bơm thêm thuốc permethrin. Nên mặc áo dài tay, vải lạt mầu. Thoa thuốc chống muỗi, chứa dưới 35 phần trăm thuốc N,N-dethyl-meta-toluamide.

. Đề phòng sốt rét bằng thuốc uống:


- Chloroquine. Mặc dầu ký sinh trùng đã quen thuốc nhưng nhiều nước ở Trung Đông, Trung Mỹ, hay ở những quần đảo Haiti chẳng hạn vẫn còn dùngClhoroquine để ngừa sốt rét.
- Mefloquine. Là thuốc hiện nay được Trung Tâm Phòng Ngừa Bệnh ở Georgia, Hoa Kỳ, cho phép dùng khi du lịch. Là thuốc tốt nhất chống được ký sinh trùng sốt rét-Falcifarum. Tuy nhiên đã có trường hợp ký sinh trùng quen thuốc tại Campuchia, vùng biên giới Campuchia và Thái Lan, và tại Miến Điện.
- Proguanil (Chloroguanide hydrochloride). Rất công hiệu trong vùng PhiChâu (Saharan Africa). Thuốc không có ở Mỹ, nhưng được phép bán ở Gia Nã Đại.
- Doxycycline (Vibramycin). Là thuốc trụ sinh. Thường dùng phòng ngừa tiêu chảy khi du lịch. Nhưng thuốc củng có thể dùng phòng ngừa ký sinh trùng sốt rét đã từng quen thuốc, dọc theo biên giới Thái Lan.
- Premaquine. Dùng trị ký sinh trùng sốt rét Plasmodium Vivax và Plasmodium Ovale.

Tất cả những thuốc kể trên đều phải có toa và tùy thuộc bác sĩ gia đình quyết định.
. Những thuốc mới đang còn trong vòng nghiên cứu:
- Thuốc để chữa sốt rét như Pyrimethamine-sulfadoxine (Fansidar),
- Để phòng ngừa sốt rét như Azithromycine.
- Nhưng đặc biệt nhất là thuốc chủng ngừa sốt rét, sẽ hy vọng được xử dụng một ngày rất gần.

Sau đây là vài lời khuyên thêm về đề phòng sốt rét khi du lịch:
. Ngủ trong phòng có che màng lưới ngoài cửa ra vào hay cửa sổ.
. Dùng mùng, đôi khi xịt thêm thuốc Permethrin.
. Buổi chiều nên mặc áo dài tay, mặc quần dài, mầu lạt.
. Dùng thuốc xịt chân tay thuốc (deet), N,N-Diethyl-methyl-meta-toluamide (sau đó, phải rửa sạch sẽ để tránh ngộ độc thuốc).
. Không ra ngoài buổi tối, sau mặt trời lặn.
. Phải uống thuốc phòng ngừa sốt rét: Thuốc thường dùng nhiều nhất là Mefloquine (có thể dùng khi du lịch Viêt Nam), nhưng cũng không đề phòng sốt rét được 100 phần trăm. Thuốc có vài công phạt như ói, chóng mặt, khó ngủ, mộng mị. Cần hỏi ý kiến và tùy thuộc bác sĩ gia đình quyết định. Nếu không chịu Mefloquine, hoặc phải đi những vùng biên giới Campuchia-Thái Lan hay trong nước Campuchia, có thể dùng doxycycline.

Thuốc cũng có vài công phạt. Thuốc chloroquine dùng trong vùng Trung Mỹ, Haiti và Trung Đông. Xin nhắc lại: cần hỏi bác sĩ gia đình để biết chi tiết cách dùng thuốc cho đúng, kể cả những hiểu biết về công phạt của thuốc.

Nhưng quan trọng nhất vẫn là nên liên lạc với Trung Tâm Phòng Ngừa Bệnh (Centers for Disease Control and Prevention), vào trang Web (http://www.cdc.gov), hay kêu điện thoại trực tiếp 1-888-232-3299, để tìm hiểu thêm về sốt rét.

Nếu biết rằng mình sẽ phải du lịch những vùng có bệnh sốt rét, bạn có thể liên lạc Hội Y Khoa Du lịch Quốc Tế (International Society of Travel Medicine), trang Web http://www.istm.org, hay điện thoại cho 1-770-736-7060, để biết thêm chi tiết.

(Ghi chú: Bài này viết với mục đích giúp nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liêu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: [email protected] ; Điện thoại: (714) 547-3915.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Rụng tóc trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh là hiện tượng thường gặp. Một khảo cứu đăng năm 2022 trên Menopause ghi nhận hơn phân nửa phụ nữ từ 50 đến 65 tuổi bị tóc thưa hoặc rụng nhiều. Hiện tượng này thường bắt đầu từ nhiều năm trước khi kinh nguyệt chấm dứt. Khi estrogen và progesterone giảm dần còn androgen giữ ở mức cũ, chu kỳ mọc tóc bị xáo trộn: sợi tóc yếu hơn, thời gian mọc ngắn lại, và tóc mới mọc lên chậm hơn. Bác sĩ da liễu Valerie D. Callender cho biết khi estrogen — vốn bảo vệ nang tóc — hạ xuống, androgen bắt đầu gây ảnh hưởng rõ rệt.

Nhiều phụ nữ không nhận ra rằng những ly rượu, ly bia mà họ thường uống cùng bạn bè, hoặc để thư giãn trong “giờ nhậu của mẹ” (wine mom moment, một số bà mẹ thích nhâm nhi vài ly rượu hoặc lon bia để thư giãn sau khi bận rộn chăm sóc con cái và gia đình) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Tuy điều này có vẻ không vui, nhưng lại là sự thật: Rượu, bia thực sự có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.

Cảm giác từ việc bẻ các khớp ngón tay cho kêu rôm rốp có thể rất khác nhau tùy theo từng người. Có người thấy rất ‘đã,’ thậm chí là bị ghiền, cũng có người thấy khó chịu hoặc sợ hãi. Dù việc bẻ khớp thường được nhiều người coi là một thói quen không tốt, nhưng nếu có thể hiểu được cơ chế hoạt động đằng sau việc bẻ khớp, ta sẽ hiểu tại sao lại có nhiều người ‘ghiền’ đến vậy.

Cael là một thiếu niên 15 tuổi bình thường – cho đến khi cậu được phát hiện có cột sống bị cong vẹo bất thường. “Em cảm thấy mình giống như Thằng Gù ở Nhà thờ Đức Bà vậy đó,” Cael nói với CBC News, nhớ lại quãng thời gian hai năm chờ đợi để được phẫu thuật cột sống, đầy cảm xúc và khốc liệt, và trong thời gian đó, đường cong cột sống của cậu đã phát triển lên tới 108 độ.

Vào những năm 1990, sau khi tốt nghiệp trung học ở Bồ Đào Nha, công việc đầu tiên của Ricardo Da Costa là vận động viên ba môn phối hợp (triathlete) chuyên nghiệp – bao gồm bơi lội, đạp xe, và điền kinh. Trong quá trình tham gia các cuộc thi, một trong những vấn đề lớn nhất mà anh và các vận động viên khác phải đối mặt là các vấn đề về tiêu hóa, nhưng không có ai để tâm hoặc tìm cách giải quyết vấn đề này.

Aspirin nổi tiếng với khả năng giảm đau từ các cơn đau cơ và đau đầu; giúp giảm sốt; và liều lượng thấp có thể làm loãng máu, giảm nguy cơ đông máu gây đột quỵ và đau tim. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới phát hiện ra rằng Aspirin cũng có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của ung thư ruột kết

Tháng 4 năm 2024, một phụ nữ ở Sacramento, California, Mỹ bị ngộ độc chì nghiêm trọng và tử vong sau khi sử dụng thuốc mỡ trị trĩ của Việt Nam có tên “Cao Bôi Trĩ Cây Thầu Dầu”. Thử nghiệm thuốc mỡ bôi trĩ này cho thấy nó chứa 4% chì (cứ 100 gram thuốc thì có 4 gram chì), đây là lượng rất nguy hiểm. Chì là một chất kim loại nặng độc hại cho cơ thể. Tiếp xúc với bất kỳ lượng chì nào cũng có thể gây hại cho sức khỏe.

Rụng tóc (alopecia) thường xảy ra trên da đầu, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Rụng tóc là một tình trạng phổ biến và không phải là vấn đề đáng lo ngại. Ở Úc, khoảng một nửa đàn ông ở độ tuổi 50 thường có dấu hiệu hói đầu, và hơn 1/4 phụ nữ trong cùng độ tuổi cho biết tóc họ bị thưa đi. Thường thì vấn đề này là do di truyền. Nếu thấy mình đang bị rụng tóc và đang lo lắng về điều đó, quý vị nên đi khám hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị nào. Rất nhiều sản phẩm được quảng cáo là có khả năng đảo ngược tình trạng rụng tóc, nhưng lại có rất ít sản phẩm đã được kiểm nghiệm khoa học về hiệu quả.

Hàm răng của bệnh nhân có vẻ như được chăm sóc khá tốt, nhưng nha sĩ James Mancini, giám đốc lâm sàng của Trung Tâm Nha Khoa Meadville ở Pennsylvania, cảm thấy phần nướu có vấn đề. Tình cờ, Mancini có quen biết với bác sĩ của bệnh nhân đó nên đã liên lạc để chia sẻ sự lo ngại – và rồi họ ‘lần’ ra bệnh thật! Mancini cho biết: “Thực ra, Bob mắc bệnh ung thư bạch cầu (leukemia). Dù ông ấy không thấy mệt mỏi hay có các triệu chứng khác, nhưng vấn đề xuất hiện ở phần răng miệng. Khi bác sĩ của Bob biết được tình trạng, Bob đã được điều trị ngay lập tức.”

Thời nay, nhiều người thường bị đau cổ vai gáy, lại còn kèm theo cả đau đầu. Nỗi đau này có thể gây ra thêm nỗi đau khác, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tâm sinh lý. Xét về mặt sinh lý, ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng những cơn đau ở cổ thường khiến cho người ta bị thêm chứng đau đầu. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Journal of Headache and Pain là nghiên cứu đầu tiên cung cấp những dấu hiệu khách quan về sự liên quan của cơ bắp với tình trạng đau nhức đầu.
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.