...Obama sẽ không can thiệp việc làm của họ nếu họ không bắn chìm tàu Mỹ hay giết dân Mỹ...
Thực tế mà nói, chính quyền Obama quả là một chính quyền... chuyên trị khủng hoảng và xì-căng-đan. Hết cái này đến cái khác. Quý độc giả theo dõi báo chí hay tivi hẳn đã thấy không phải kẻ viết này chế tạo ra, mà tất cả đều là những chuyện có thật 100%.
Vụ xì-căng-đan tại Bộ Cựu Chiến Binh chỉ mới bắt đầu. Cơ quan Thanh Tra Nhà Nước đã công bố vài tin tức đầu tiên về cuộc điều tra của họ. Họ cho biết:
- con số bệnh viện đang bị điều tra là 46 cả thẩy, không phải chỉ có bệnh viện Phoenix, Miami và Seattle;
- riêng tại bệnh viện Phoenix, nơi đầu mối câu chuyện, có 1.400 cựu quân nhân chính thức trong danh sách đang chờ được chăm sóc, nhưng lại có tới 1.700 cựu quân nhân khác đang chờ đợi nhưng không có tên trong danh sách chính thức, bị dấu nhẹm;
- theo luật, các cựu quân nhân này không thể bị chờ đợi quá vài ngày; hồ sơ bệnh viện Phoenix cho thấy trung bình họ phải chờ 24 ngày; ủy ban điều tra cho thấy họ phải chờ trung bình 115 ngày, 24 ngày trên giấy tờ chỉ là kết quả của cạo sửa, giả mạo. Chính cựu giám đốc bệnh viện Phoenix, bác sĩ Samuel Foote, cho biết thực tế họ phải chờ có khi tới nửa năm;
- việc cạo sửa hồ sơ là cần thiết để giúp các giám đốc bệnh viện lãnh tiền thưởng cuối năm;
- tình trạng chờ đợi là hậu quả của chuyện bệnh viện thiếu bác sĩ một cách trầm trọng.
Nhìn vào những khó khăn của bệnh viện Phoenix, ta thấy có nhiều triệu chứng đó chính là tương lai của Obamacare. Nói như dân Mỹ: Welcome to Obamacare!
Và câu chuyện dường như càng khui xâu thì càng lòi ra nhiều cái nhức răng. Các vị dân cử phe cấp tiến lo cho cuộc bầu cử sắp tới, trong những ngày lễ Memorial Day vừa qua đã nhao nhao lên tiếng yêu cầu Bộ Trưởng Shinseki từ chức. Đòi ông này từ chức không có nghiã là chấn chỉnh được ngay chuyện luộm thuộm của Bộ Cựu Chiến Binh, nhưng ít ra giúp cho các vị dân cử giải thích và phân bua với cử tri dễ hơn trong năm bầu cử này, giúp họ chứng minh không dính líu gì tới xì-căng-đan này, đã lo lắng rất nhiều cho các cựu quân nhân và đã đòi có biện pháp để chăm sóc họ chu đáo hơn. Ít ra là 5 nghị sĩ Dân Chủ đã lên tiếng kêu gọi ông Shinseki từ chức.
Và rồi Bộ Trưởng Shinseki đã phải từ chức. Ông ra một loạt biện pháp chấn chỉnh Bộ Cựu Chiến Binh, công khai xin lỗi, rồi vào gặp TT Obama để báo cáo. Chưa tới một tiếng đồng hồ sau, TT Obama công bố tin ông Shinseki từ chức và TT Obama đã chấp nhận. Có vẻ như ông Shinseki đến báo cáo rồi bất ngờ nhận được hung tin từ TT Obama. Trước đó, ông Shinseki đã tuyên bố sẽ chỉ từ chức khi được TT Obama yêu cầu. Ít ra thì ông Shinseki cũng đã nhận được tin một cách mau lẹ, không phải chờ đợi tháng này qua năm nọ như các cựu quân nhân bệnh nhân của bệnh viện Phoenix.
Câu chuyện đang được bàn lu bu thì lại lòi ra một xì-căng-đan mới. Tên tuổi ông xếp CIA tại Afghanistan được Tòa Bạch Ốc công khai hóa cho cả thế giới biết. Nhân viên Toà Bạch Ốc tháp tùng TT Obama trong chuyến viếng thăm bất ngờ mới đây tại Afghanistan đã công bố danh sách những người đến để phúc trình tình hình tại đây cho TT Obama. Trong danh sách có tên ông xếp CIA, có ghi rõ là “CIA Station Chief”. Danh sách được đưa cho một nhà báo, đại diện cho cả nhóm truyền thông tháp tùng tổng thống. Anh nhà báo lấy làm lạ sao danh sách phổ biến cho truyền thông lại có tên ông trùm xịa, đưa lại cho nhân viên Toà Bạch Ốc để hỏi lại, và được xác nhận không sao cả. Anh nhà báo phổ biến danh sách cho hơn 6.000 đồng nghiệp nhà báo! Rồi một nhân viên khác của Toà Bạch Ốc nhìn thấy, hoảng hồn, thu hồi danh sách, xóa tên ông xịa đi. Nhưng dĩ nhiên, bí mật đã bật mí rồi, thu hồi gì nữa.
TT Obama đúng theo mô thức Obama, chẳng biết gì, hết sức ngạc nhiên, bực mình, ra lệnh điều tra. Các viên chức và truyền thông dòng chính tìm cách hạ hỏa, cho rằng đây chỉ là một tai nạn nhỏ, không cố ý nên không có tội.
Làm người ta nhớ lại dưới thời TT Bush, một viên chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao vô ý xì ra tên bà Valerie Plame là nhân viên CIA. Truyền thông làm rùm beng, TT Bush phải ra lệnh điều tra. Chẳng kiếm ra ai hết, đành truy tố ông Chánh Văn Phòng của PTT Cheney làm con thiêu thân, đưa ra toà vì tội bất hợp tác, nói láo quanh, phạt 30 tháng tù. Nên ghi nhận ông này không bị kết tội là xì tên bà Plame, mà chỉ là tội nói láo quanh để không tiết lộ tên người đã xì tên bà nhân viên xịa, ngăn cản việc thi hành pháp luật (lie under oath and obstruction of justice). Đây chính là những tội của TT Clinton khi bị đàn hạch và được Thượng Viện phe ta tha bổng.
Về sau, chính ông Thứ Trưởng Ngoại Giao Richard Armitage công khai nhìn nhận là lỗi tại ông đã lỡ nói ra tên bà Plame trong khi nói chuyện với một nhà báo. Anh nhà báo này mau mắn tung tin ra ngay, chứ không “thân thiện” kiểm tra lại như trong vụ Afghanistan mới đây.
Khi đó, bà Plame là nhân viên văn phòng CIA tại Hoa Thịnh Đốn chứ không phải là điệp viên nằm trong đất địch. Tính mạng chẳng bị ai đe dọa hết.
Bây giờ thì ông trùm điệp viên đang thi hành công tác bí mật trong vùng xôi đậu thì bị Tòa Bạch Ốc công khai xì tên. Truyền thông tìm cách xí xoá, cho là chuyện tai nạn nhỏ, mặc dù ai cũng biết là sinh mạng của ông và cả gia đình đang bị đe dọa trực tiếp bởi khủng bố Al Qaeda tại Afghanistan, và tương lai làm điệp viên của ông này coi như cũng cáo chung vĩnh viễn. Không mất mạng thì cũng tàn đời.
Nhìn vào câu chuyện, ta thấy có hai điều đáng bàn.
Thứ nhất là thái độ phe phái công khai của truyền thông. Cả hai chuyện đều là “tai nạn”, sơ ý, không ai cố tình. Nhưng một bên thì anh nhà báo mau mắn tung tin ra ngay, một bên thì anh nhà báo ưu ái kiểm tra lại. Một bên là một viên chức CIA ngồi văn phòng Hoa Thịnh Đốn, mà truyền thông cho lộ tên ra là đại tội, đe dọa đến tính mạng, làm rùm beng; một bên là trưởng phòng CIA đang hoạt động bí mật giữa lòng địch mà truyền thông cho là tai nạn nhỏ, giúp khoả lấp. Bởi vậy mới nói truyền thông dòng chính đã chui vào ngủ cùng giường với chính quyền Obama từ lâu rồi.
Vấn đề thứ hai là mặc dù anh nhà báo thân thiện đã kiểm tra lại nhưng vẫn được phổ biến. Chứng tỏ khả năng của nhân viên Tòa Bạch Ốc thật đáng xét lại. Một sai lầm to lớn như vậy mà khi được yêu cầu kiểm tra lại cũng vẫn không thấy?
TT Obama dĩ nhiên lại bực mình vì cấp dưới quá tệ. Luôn luôn chỉ là cấp dưới thôi, còn Đấng Tiên Tri thì làm sao có sai lầm được?
Nhìn kỹ những xì-căng-đan và khủng hoảng liên tục, thiên hạ hiển nhiên là phải thắc mắc, tại sao vậy? Không lẽ TT Obama quá tệ như vậy sao? Sao mấy năm đầu không sao, mà mấy năm sau này, từ nhiệm kỳ hai bắt đầu đến giờ, mọi chuyện lại cứ như tương bần vậy?
Câu trả lời có thể vì trong những năm đầu, những xì-căng-đan âm ỉ hay những thất bại chưa đủ thời giờ lộ ra ánh sáng. Như vụ Bộ Cựu Chiến Binh, hiển nhiên phải vài năm mới lòi ra được.
Lý do thứ nhì có vẻ vững vàng không kém là trong nhiệm kỳ hai, các tổng thống đều không còn nhu cầu lấy điểm để ra tranh cử lại nữa, nên bắt đầu làm việc cẩu thả, lơ là trong việc bổ nhiệm hay theo dõi nhân viên thuộc cấp. Cả nội các có lẽ cũng mắc lây chứng bệnh cẩu thả luôn.
Ông tổng thống trong nhiệm kỳ hai cũng là người lo nghĩ đến việc bảo vệ thành tích cho lịch sử ghi nhận. Câu chuyện Obamacare là điển hình. Ai cũng thấy là Obamacare khi được tung ra hồi tháng Mười năm ngoái, chưa sẵn sàng, do đó gặp trục trặc quy mô. Bà Bộ Trường Y Tế Kathleen Sebelius, sau khi từ chức đã công khai lên tiếng là bà đã bị áp lực thật lớn của Tòa Bạch Ốc phải tung Obamacare ra đúng thời hạn, tháng Mười, mặc dù bà biết rõ là hệ thống điện toán khi đó chưa làm xong. TT Obama đã cứng rắn trong vấn đề này đối với bà Sebelius vì muốn bảo đảm thành tích để đời của ông phải ra mắt đúng kỳ hạn, một cách thật huy hoàng.
Những xì-căng-đan, khủng hoảng, thất bại liên tục đã hoàn toàn bó tay TT Obama. Chẳng những các dân biểu và nghị sĩ đối lập không nghe ông, mà ngay cả những vị dân cử cùng đảng cũng bắt đầu tránh xa nếu không công khai phản đối. Ngay cả Chủ Tịch khối đa số Dân Chủ tại Thượng Viện, Harry Reid, mới đây cũng đã dám công khai bác bỏ một thẩm phán do TT Obama bổ nhiệm, một chuyện không thể xẩy ra được chỉ trước đây vài tháng. Thăm dò dư luận cho thấy hậu thuẫn của quần chúng cũng vẫn lẹt đẹt ở mức thấp nhất, chưa tới 45%, ngang ngửa với … TT Bush thôi.
Với uy tín và hậu thuẫn như vậy, TT Obama đã bị gọi là lame duck, tức là “vịt què”. Đây là danh từ trong ngôn ngữ chính trị Mỹ để chỉ một vị dân cử gần hết nhiệm kỳ, không còn làm được gì, chỉ ngồi ngáp ngáp chờ ngày mãn nhiệm, hay đúng hơn là khập khễng lết tới cuối đường như … vịt bị què. TT Obama còn hai năm nữa mới hết nhiệm kỳ, nhưng trong hai năm qua, hay đúng hơn trong bốn năm qua, kể từ ngày dân Mỹ bầu cho Cộng Hòa nắm đa số tại Hạ Viện năm 2010 để thắng bớt chính sách cấp tiến của TT Obama, ông đã chẳng còn làm được trò trống gì ngoài chuyện chống đỡ khủng hoảng và xì-căng-đan.
Mới đây, trong một bài diễn văn đọc tại trường võ bị West Point, TT Obama định nghiã lại chính sách đối ngoại của ông. Đại khái ông cho biết ông sẽ không can thiệp vào chuyện thế giới ngoại trừ khi nước Mỹ và quyền lợi của Mỹ bị “trực tiếp đe dọa” (nguyên văn: direct threat). Truyền thông làm rùm beng về “chủ thuyết Obama” (Obama doctrine). Hơn 5 năm sau khi tuyên thệ nhậm chức, TT Obama mới đưa ra được một “chủ thuyết” chỉ đạo trong chính sách đối ngoại!
Thật ra, cái “chủ thuyết” đó xưa hơn trái đất. Đối với nước Mỹ, nó đã có từ ngày lập quốc. Nước Mỹ trong quá khứ đã can thiệp vào rất nhiều chuyện tại rất nhiều nơi trên thế giới. Kể ra không hết. Tất cả các chính quyền Mỹ, từ ông bồ câu Carter cho đến ông cao bồi Bush, can thiệp vào chuyện thiên hạ đều là vì an ninh và quyền lợi của nước Mỹ.
Vấn đề là định nghiã quyền lợi Mỹ như thế nào. Định nghiã một cách thật rộng rãi để có lý do can thiệp vào mọi chuyện? Hay định nghiã một cách thật hạn hẹp để đóng cửa cố thủ chỉ hành động khi Hạ Uy Di bị oan kích hay Nữu Ước bị đặt bom?
“Chủ thuyết” này, từ một người có giải Nobel Hoà Bình, trong bối cảnh Mỹ khoanh tay nhìn Putin chiếm Crimea và gây nội chiến Ukraine, cũng như nhìn Tập Cận Bình đặt dàn khoa dầu trong lãnh hải Việt Nam và làm phi đạo trên đảo của Phi Luật Tân, chỉ có thể được hiểu dưới hai khiá cạnh. Một là phân bua, bào chữa cho sự thụ động và yếu ớt trong chính sách đối ngoại của Mỹ, một chính sách đối ngoại không có được một thành tích nào để khoe trong cả bài diễn văn. Hai là gửi thông điệp cho Nga và Trung Cộng là chính quyền Obama sẽ không can thiệp việc làm của họ nếu họ không bắn chìm tàu Mỹ hay giết dân Mỹ.
Không ai đòi hỏi TT Obama bất cứ chuyện gì cũng phải tung thủy quân lục chiến Mỹ vào. Nhưng với tư cách đại cường số một về kinh tế tài chánh, TT Obama có thể tạo những áp lực kinh tế hay thương mại rất nặng nề lên mấy nước Nga và Trung Cộng. Những biện pháp gọi là “trừng phạt” Putin kiểu cấm một vài anh tài phiệt và viên chức cao cấp Nga không được đi du lịch Mỹ, chỉ làm trò cười cho Putin.
Ngay cả đối với cuộc chiến sinh tử chống khủng bố Hồi Giáo quá khích, TT Obama cũng công bố chính sách rút về nhà cố thủ, vung tiền ra cho các “đồng minh” làm dùm, hứa sẽ chi ra 5 tỷ cho họ. Một cách đánh nhau của ông nhà giàu, nhưng là nhà giàu xài tiền thuế của chúng ta đóng. Đầu này vài tỷ, đầu kia vài tỷ. Thâm thủng ngân sách và nợ ngập đầu là chuyện của các thế hệ sau lo.
TT Obama quên rằng từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, khi Mỹ và các đồng minh thành lập quốc gia Do Thái, cả khối Hồi Giáo đã chống Mỹ. Từ đó cho đến 50 năm sau, Mỹ đã viện trợ quân sự và kinh tế cả trăm tỷ cho các nước Hồi Giáo Trung Đông như Ả Rập Saud, Ai Cập, Jordania, Iran, Iraq, Pakistan,... để mua chuộc cảm tình khối Hồi giáo. Nhưng kết quả vẫn là vụ 9/11. Bây giờ bán cái chuyện chống khủng bố, cho mấy ông đồng minh đó thêm 5 tỷ thì có kết quả gì ngoài chuyện các trương mục tại Thụy Sỹ của các lãnh tụ Ả Rập và Hồi Giáo lại có thêm ít tiền.
Câu hỏi đặt ra là TT Obama đã bất lực, bị khủng hoảng và xì-căng-đan bó tay, hay ông đã bất tài, để xẩy ra những khủng hoảng và xì-căng-đan đó?
Năm 2008, khi TNS Obama ra tranh cử tổng thống, nhiều người thắc mắc về khả năng lãnh đạo guồng máy hành chánh của một đại cường quá lớn như Mỹ, khi ông chưa từng quản lý bất cứ một công ty hay một văn phòng hay thậm chí một nhân viên nào. Ứng viên Obama khi đó đã biện minh là “tôi đang quản lý bộ máy vận động tranh cử, với một ngân sách tới 100 triệu, với cả ngàn nhân viên vận động tranh cử giúp tôi”.
Càng ngày người ta càng thấy quản lý cái guồng máy 100 triệu đó với vài ngàn anh sinh viên tình nguyện khác rất xa quản lý cả nước Mỹ với một ngân sách 4.000 tỷ, và hàng chục triệu công chức. Chưa nói tới cả ngàn vấn đề chính trị với hậu quả trọng đại trên cả tỷ người trên thế giới.
Tính thiếu kinh nghiệm đó khiến ông luôn luôn đắn đo cân nhắc, không có quyết định dứt khoát và mau chóng. Điển hình là trong vụ đôn quân tại Afghanistan. Trong khi lính Mỹ chết mỗi ngày, ông đã “suy nghĩ” hơn ba tháng trời về yêu cầu đôn quân của tư lệnh chiến trường trước khi quyết định kiểu “ba phải” nhất: chấp nhận tăng quân bằng một nửa yêu cầu của chiến trường.
Quan trọng hơn nữa, vì thiếu kinh nghiệm nên phạm phải nhiều sai lầm trong việc lựa chọn những phụ tá hay cố vấn. Bộ trưởng Shinseki là một ví dụ mới nhất. Trước đó là bà Bộ trưởng Y Tế, nhân vật quan trọng nhất vì chịu trách nhiệm kiệt tác để đời của TT Obama là Obamacare. Thành quả tung Obamacare của bà Sebelius là một bối rối lớn nhất cho chính quyền Obama.
Nước Mỹ muốn thử lửa với một anh tổ chức cộng đồng kiêm phụ giảng đại học, không một chút kinh nghiệm quản lý hay chính trị. Những khủng hoảng, xì-căng-đan, thất bại liên tục của hai năm qua là kết quả tất yếu của sự lựa chọn của dân Mỹ. Chỉ những người cuồng tín nhất mới cảm thấy ngạc nhiên trước những khủng hoảng của hai năm qua.
Cái oái ăm vô lý tận cùng là trước thành quả này, truyền thông phe ta đã chuẩn bị kế hoạch công kênh Đấng Tiên Tri lên ngôi Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc! Không dễ gì vì thông thường, đây là ghế dành cho mấy ông da màu của các nước chậm tiến. Nhưng ông Obama là dân da màu và đang biến nước Mỹ thành một nước chậm tiến, thành ra cũng có hy vọng. (01-06-14)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
Thực tế mà nói, chính quyền Obama quả là một chính quyền... chuyên trị khủng hoảng và xì-căng-đan. Hết cái này đến cái khác. Quý độc giả theo dõi báo chí hay tivi hẳn đã thấy không phải kẻ viết này chế tạo ra, mà tất cả đều là những chuyện có thật 100%.
Vụ xì-căng-đan tại Bộ Cựu Chiến Binh chỉ mới bắt đầu. Cơ quan Thanh Tra Nhà Nước đã công bố vài tin tức đầu tiên về cuộc điều tra của họ. Họ cho biết:
- con số bệnh viện đang bị điều tra là 46 cả thẩy, không phải chỉ có bệnh viện Phoenix, Miami và Seattle;
- riêng tại bệnh viện Phoenix, nơi đầu mối câu chuyện, có 1.400 cựu quân nhân chính thức trong danh sách đang chờ được chăm sóc, nhưng lại có tới 1.700 cựu quân nhân khác đang chờ đợi nhưng không có tên trong danh sách chính thức, bị dấu nhẹm;
- theo luật, các cựu quân nhân này không thể bị chờ đợi quá vài ngày; hồ sơ bệnh viện Phoenix cho thấy trung bình họ phải chờ 24 ngày; ủy ban điều tra cho thấy họ phải chờ trung bình 115 ngày, 24 ngày trên giấy tờ chỉ là kết quả của cạo sửa, giả mạo. Chính cựu giám đốc bệnh viện Phoenix, bác sĩ Samuel Foote, cho biết thực tế họ phải chờ có khi tới nửa năm;
- việc cạo sửa hồ sơ là cần thiết để giúp các giám đốc bệnh viện lãnh tiền thưởng cuối năm;
- tình trạng chờ đợi là hậu quả của chuyện bệnh viện thiếu bác sĩ một cách trầm trọng.
Nhìn vào những khó khăn của bệnh viện Phoenix, ta thấy có nhiều triệu chứng đó chính là tương lai của Obamacare. Nói như dân Mỹ: Welcome to Obamacare!
Và câu chuyện dường như càng khui xâu thì càng lòi ra nhiều cái nhức răng. Các vị dân cử phe cấp tiến lo cho cuộc bầu cử sắp tới, trong những ngày lễ Memorial Day vừa qua đã nhao nhao lên tiếng yêu cầu Bộ Trưởng Shinseki từ chức. Đòi ông này từ chức không có nghiã là chấn chỉnh được ngay chuyện luộm thuộm của Bộ Cựu Chiến Binh, nhưng ít ra giúp cho các vị dân cử giải thích và phân bua với cử tri dễ hơn trong năm bầu cử này, giúp họ chứng minh không dính líu gì tới xì-căng-đan này, đã lo lắng rất nhiều cho các cựu quân nhân và đã đòi có biện pháp để chăm sóc họ chu đáo hơn. Ít ra là 5 nghị sĩ Dân Chủ đã lên tiếng kêu gọi ông Shinseki từ chức.
Và rồi Bộ Trưởng Shinseki đã phải từ chức. Ông ra một loạt biện pháp chấn chỉnh Bộ Cựu Chiến Binh, công khai xin lỗi, rồi vào gặp TT Obama để báo cáo. Chưa tới một tiếng đồng hồ sau, TT Obama công bố tin ông Shinseki từ chức và TT Obama đã chấp nhận. Có vẻ như ông Shinseki đến báo cáo rồi bất ngờ nhận được hung tin từ TT Obama. Trước đó, ông Shinseki đã tuyên bố sẽ chỉ từ chức khi được TT Obama yêu cầu. Ít ra thì ông Shinseki cũng đã nhận được tin một cách mau lẹ, không phải chờ đợi tháng này qua năm nọ như các cựu quân nhân bệnh nhân của bệnh viện Phoenix.
Câu chuyện đang được bàn lu bu thì lại lòi ra một xì-căng-đan mới. Tên tuổi ông xếp CIA tại Afghanistan được Tòa Bạch Ốc công khai hóa cho cả thế giới biết. Nhân viên Toà Bạch Ốc tháp tùng TT Obama trong chuyến viếng thăm bất ngờ mới đây tại Afghanistan đã công bố danh sách những người đến để phúc trình tình hình tại đây cho TT Obama. Trong danh sách có tên ông xếp CIA, có ghi rõ là “CIA Station Chief”. Danh sách được đưa cho một nhà báo, đại diện cho cả nhóm truyền thông tháp tùng tổng thống. Anh nhà báo lấy làm lạ sao danh sách phổ biến cho truyền thông lại có tên ông trùm xịa, đưa lại cho nhân viên Toà Bạch Ốc để hỏi lại, và được xác nhận không sao cả. Anh nhà báo phổ biến danh sách cho hơn 6.000 đồng nghiệp nhà báo! Rồi một nhân viên khác của Toà Bạch Ốc nhìn thấy, hoảng hồn, thu hồi danh sách, xóa tên ông xịa đi. Nhưng dĩ nhiên, bí mật đã bật mí rồi, thu hồi gì nữa.
TT Obama đúng theo mô thức Obama, chẳng biết gì, hết sức ngạc nhiên, bực mình, ra lệnh điều tra. Các viên chức và truyền thông dòng chính tìm cách hạ hỏa, cho rằng đây chỉ là một tai nạn nhỏ, không cố ý nên không có tội.
Làm người ta nhớ lại dưới thời TT Bush, một viên chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao vô ý xì ra tên bà Valerie Plame là nhân viên CIA. Truyền thông làm rùm beng, TT Bush phải ra lệnh điều tra. Chẳng kiếm ra ai hết, đành truy tố ông Chánh Văn Phòng của PTT Cheney làm con thiêu thân, đưa ra toà vì tội bất hợp tác, nói láo quanh, phạt 30 tháng tù. Nên ghi nhận ông này không bị kết tội là xì tên bà Plame, mà chỉ là tội nói láo quanh để không tiết lộ tên người đã xì tên bà nhân viên xịa, ngăn cản việc thi hành pháp luật (lie under oath and obstruction of justice). Đây chính là những tội của TT Clinton khi bị đàn hạch và được Thượng Viện phe ta tha bổng.
Về sau, chính ông Thứ Trưởng Ngoại Giao Richard Armitage công khai nhìn nhận là lỗi tại ông đã lỡ nói ra tên bà Plame trong khi nói chuyện với một nhà báo. Anh nhà báo này mau mắn tung tin ra ngay, chứ không “thân thiện” kiểm tra lại như trong vụ Afghanistan mới đây.
Khi đó, bà Plame là nhân viên văn phòng CIA tại Hoa Thịnh Đốn chứ không phải là điệp viên nằm trong đất địch. Tính mạng chẳng bị ai đe dọa hết.
Bây giờ thì ông trùm điệp viên đang thi hành công tác bí mật trong vùng xôi đậu thì bị Tòa Bạch Ốc công khai xì tên. Truyền thông tìm cách xí xoá, cho là chuyện tai nạn nhỏ, mặc dù ai cũng biết là sinh mạng của ông và cả gia đình đang bị đe dọa trực tiếp bởi khủng bố Al Qaeda tại Afghanistan, và tương lai làm điệp viên của ông này coi như cũng cáo chung vĩnh viễn. Không mất mạng thì cũng tàn đời.
Nhìn vào câu chuyện, ta thấy có hai điều đáng bàn.
Thứ nhất là thái độ phe phái công khai của truyền thông. Cả hai chuyện đều là “tai nạn”, sơ ý, không ai cố tình. Nhưng một bên thì anh nhà báo mau mắn tung tin ra ngay, một bên thì anh nhà báo ưu ái kiểm tra lại. Một bên là một viên chức CIA ngồi văn phòng Hoa Thịnh Đốn, mà truyền thông cho lộ tên ra là đại tội, đe dọa đến tính mạng, làm rùm beng; một bên là trưởng phòng CIA đang hoạt động bí mật giữa lòng địch mà truyền thông cho là tai nạn nhỏ, giúp khoả lấp. Bởi vậy mới nói truyền thông dòng chính đã chui vào ngủ cùng giường với chính quyền Obama từ lâu rồi.
Vấn đề thứ hai là mặc dù anh nhà báo thân thiện đã kiểm tra lại nhưng vẫn được phổ biến. Chứng tỏ khả năng của nhân viên Tòa Bạch Ốc thật đáng xét lại. Một sai lầm to lớn như vậy mà khi được yêu cầu kiểm tra lại cũng vẫn không thấy?
TT Obama dĩ nhiên lại bực mình vì cấp dưới quá tệ. Luôn luôn chỉ là cấp dưới thôi, còn Đấng Tiên Tri thì làm sao có sai lầm được?
Nhìn kỹ những xì-căng-đan và khủng hoảng liên tục, thiên hạ hiển nhiên là phải thắc mắc, tại sao vậy? Không lẽ TT Obama quá tệ như vậy sao? Sao mấy năm đầu không sao, mà mấy năm sau này, từ nhiệm kỳ hai bắt đầu đến giờ, mọi chuyện lại cứ như tương bần vậy?
Câu trả lời có thể vì trong những năm đầu, những xì-căng-đan âm ỉ hay những thất bại chưa đủ thời giờ lộ ra ánh sáng. Như vụ Bộ Cựu Chiến Binh, hiển nhiên phải vài năm mới lòi ra được.
Lý do thứ nhì có vẻ vững vàng không kém là trong nhiệm kỳ hai, các tổng thống đều không còn nhu cầu lấy điểm để ra tranh cử lại nữa, nên bắt đầu làm việc cẩu thả, lơ là trong việc bổ nhiệm hay theo dõi nhân viên thuộc cấp. Cả nội các có lẽ cũng mắc lây chứng bệnh cẩu thả luôn.
Ông tổng thống trong nhiệm kỳ hai cũng là người lo nghĩ đến việc bảo vệ thành tích cho lịch sử ghi nhận. Câu chuyện Obamacare là điển hình. Ai cũng thấy là Obamacare khi được tung ra hồi tháng Mười năm ngoái, chưa sẵn sàng, do đó gặp trục trặc quy mô. Bà Bộ Trường Y Tế Kathleen Sebelius, sau khi từ chức đã công khai lên tiếng là bà đã bị áp lực thật lớn của Tòa Bạch Ốc phải tung Obamacare ra đúng thời hạn, tháng Mười, mặc dù bà biết rõ là hệ thống điện toán khi đó chưa làm xong. TT Obama đã cứng rắn trong vấn đề này đối với bà Sebelius vì muốn bảo đảm thành tích để đời của ông phải ra mắt đúng kỳ hạn, một cách thật huy hoàng.
Những xì-căng-đan, khủng hoảng, thất bại liên tục đã hoàn toàn bó tay TT Obama. Chẳng những các dân biểu và nghị sĩ đối lập không nghe ông, mà ngay cả những vị dân cử cùng đảng cũng bắt đầu tránh xa nếu không công khai phản đối. Ngay cả Chủ Tịch khối đa số Dân Chủ tại Thượng Viện, Harry Reid, mới đây cũng đã dám công khai bác bỏ một thẩm phán do TT Obama bổ nhiệm, một chuyện không thể xẩy ra được chỉ trước đây vài tháng. Thăm dò dư luận cho thấy hậu thuẫn của quần chúng cũng vẫn lẹt đẹt ở mức thấp nhất, chưa tới 45%, ngang ngửa với … TT Bush thôi.
Với uy tín và hậu thuẫn như vậy, TT Obama đã bị gọi là lame duck, tức là “vịt què”. Đây là danh từ trong ngôn ngữ chính trị Mỹ để chỉ một vị dân cử gần hết nhiệm kỳ, không còn làm được gì, chỉ ngồi ngáp ngáp chờ ngày mãn nhiệm, hay đúng hơn là khập khễng lết tới cuối đường như … vịt bị què. TT Obama còn hai năm nữa mới hết nhiệm kỳ, nhưng trong hai năm qua, hay đúng hơn trong bốn năm qua, kể từ ngày dân Mỹ bầu cho Cộng Hòa nắm đa số tại Hạ Viện năm 2010 để thắng bớt chính sách cấp tiến của TT Obama, ông đã chẳng còn làm được trò trống gì ngoài chuyện chống đỡ khủng hoảng và xì-căng-đan.
Mới đây, trong một bài diễn văn đọc tại trường võ bị West Point, TT Obama định nghiã lại chính sách đối ngoại của ông. Đại khái ông cho biết ông sẽ không can thiệp vào chuyện thế giới ngoại trừ khi nước Mỹ và quyền lợi của Mỹ bị “trực tiếp đe dọa” (nguyên văn: direct threat). Truyền thông làm rùm beng về “chủ thuyết Obama” (Obama doctrine). Hơn 5 năm sau khi tuyên thệ nhậm chức, TT Obama mới đưa ra được một “chủ thuyết” chỉ đạo trong chính sách đối ngoại!
Thật ra, cái “chủ thuyết” đó xưa hơn trái đất. Đối với nước Mỹ, nó đã có từ ngày lập quốc. Nước Mỹ trong quá khứ đã can thiệp vào rất nhiều chuyện tại rất nhiều nơi trên thế giới. Kể ra không hết. Tất cả các chính quyền Mỹ, từ ông bồ câu Carter cho đến ông cao bồi Bush, can thiệp vào chuyện thiên hạ đều là vì an ninh và quyền lợi của nước Mỹ.
Vấn đề là định nghiã quyền lợi Mỹ như thế nào. Định nghiã một cách thật rộng rãi để có lý do can thiệp vào mọi chuyện? Hay định nghiã một cách thật hạn hẹp để đóng cửa cố thủ chỉ hành động khi Hạ Uy Di bị oan kích hay Nữu Ước bị đặt bom?
“Chủ thuyết” này, từ một người có giải Nobel Hoà Bình, trong bối cảnh Mỹ khoanh tay nhìn Putin chiếm Crimea và gây nội chiến Ukraine, cũng như nhìn Tập Cận Bình đặt dàn khoa dầu trong lãnh hải Việt Nam và làm phi đạo trên đảo của Phi Luật Tân, chỉ có thể được hiểu dưới hai khiá cạnh. Một là phân bua, bào chữa cho sự thụ động và yếu ớt trong chính sách đối ngoại của Mỹ, một chính sách đối ngoại không có được một thành tích nào để khoe trong cả bài diễn văn. Hai là gửi thông điệp cho Nga và Trung Cộng là chính quyền Obama sẽ không can thiệp việc làm của họ nếu họ không bắn chìm tàu Mỹ hay giết dân Mỹ.
Không ai đòi hỏi TT Obama bất cứ chuyện gì cũng phải tung thủy quân lục chiến Mỹ vào. Nhưng với tư cách đại cường số một về kinh tế tài chánh, TT Obama có thể tạo những áp lực kinh tế hay thương mại rất nặng nề lên mấy nước Nga và Trung Cộng. Những biện pháp gọi là “trừng phạt” Putin kiểu cấm một vài anh tài phiệt và viên chức cao cấp Nga không được đi du lịch Mỹ, chỉ làm trò cười cho Putin.
Ngay cả đối với cuộc chiến sinh tử chống khủng bố Hồi Giáo quá khích, TT Obama cũng công bố chính sách rút về nhà cố thủ, vung tiền ra cho các “đồng minh” làm dùm, hứa sẽ chi ra 5 tỷ cho họ. Một cách đánh nhau của ông nhà giàu, nhưng là nhà giàu xài tiền thuế của chúng ta đóng. Đầu này vài tỷ, đầu kia vài tỷ. Thâm thủng ngân sách và nợ ngập đầu là chuyện của các thế hệ sau lo.
TT Obama quên rằng từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, khi Mỹ và các đồng minh thành lập quốc gia Do Thái, cả khối Hồi Giáo đã chống Mỹ. Từ đó cho đến 50 năm sau, Mỹ đã viện trợ quân sự và kinh tế cả trăm tỷ cho các nước Hồi Giáo Trung Đông như Ả Rập Saud, Ai Cập, Jordania, Iran, Iraq, Pakistan,... để mua chuộc cảm tình khối Hồi giáo. Nhưng kết quả vẫn là vụ 9/11. Bây giờ bán cái chuyện chống khủng bố, cho mấy ông đồng minh đó thêm 5 tỷ thì có kết quả gì ngoài chuyện các trương mục tại Thụy Sỹ của các lãnh tụ Ả Rập và Hồi Giáo lại có thêm ít tiền.
Câu hỏi đặt ra là TT Obama đã bất lực, bị khủng hoảng và xì-căng-đan bó tay, hay ông đã bất tài, để xẩy ra những khủng hoảng và xì-căng-đan đó?
Năm 2008, khi TNS Obama ra tranh cử tổng thống, nhiều người thắc mắc về khả năng lãnh đạo guồng máy hành chánh của một đại cường quá lớn như Mỹ, khi ông chưa từng quản lý bất cứ một công ty hay một văn phòng hay thậm chí một nhân viên nào. Ứng viên Obama khi đó đã biện minh là “tôi đang quản lý bộ máy vận động tranh cử, với một ngân sách tới 100 triệu, với cả ngàn nhân viên vận động tranh cử giúp tôi”.
Càng ngày người ta càng thấy quản lý cái guồng máy 100 triệu đó với vài ngàn anh sinh viên tình nguyện khác rất xa quản lý cả nước Mỹ với một ngân sách 4.000 tỷ, và hàng chục triệu công chức. Chưa nói tới cả ngàn vấn đề chính trị với hậu quả trọng đại trên cả tỷ người trên thế giới.
Tính thiếu kinh nghiệm đó khiến ông luôn luôn đắn đo cân nhắc, không có quyết định dứt khoát và mau chóng. Điển hình là trong vụ đôn quân tại Afghanistan. Trong khi lính Mỹ chết mỗi ngày, ông đã “suy nghĩ” hơn ba tháng trời về yêu cầu đôn quân của tư lệnh chiến trường trước khi quyết định kiểu “ba phải” nhất: chấp nhận tăng quân bằng một nửa yêu cầu của chiến trường.
Quan trọng hơn nữa, vì thiếu kinh nghiệm nên phạm phải nhiều sai lầm trong việc lựa chọn những phụ tá hay cố vấn. Bộ trưởng Shinseki là một ví dụ mới nhất. Trước đó là bà Bộ trưởng Y Tế, nhân vật quan trọng nhất vì chịu trách nhiệm kiệt tác để đời của TT Obama là Obamacare. Thành quả tung Obamacare của bà Sebelius là một bối rối lớn nhất cho chính quyền Obama.
Nước Mỹ muốn thử lửa với một anh tổ chức cộng đồng kiêm phụ giảng đại học, không một chút kinh nghiệm quản lý hay chính trị. Những khủng hoảng, xì-căng-đan, thất bại liên tục của hai năm qua là kết quả tất yếu của sự lựa chọn của dân Mỹ. Chỉ những người cuồng tín nhất mới cảm thấy ngạc nhiên trước những khủng hoảng của hai năm qua.
Cái oái ăm vô lý tận cùng là trước thành quả này, truyền thông phe ta đã chuẩn bị kế hoạch công kênh Đấng Tiên Tri lên ngôi Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc! Không dễ gì vì thông thường, đây là ghế dành cho mấy ông da màu của các nước chậm tiến. Nhưng ông Obama là dân da màu và đang biến nước Mỹ thành một nước chậm tiến, thành ra cũng có hy vọng. (01-06-14)
Vũ Linh
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.
chon Tong thong theo kieu My cua USA.