Hôm nay,  

Bầu Cử Ở Miến Điện - Chừng Nào Việt Nam?

13/11/201500:00:00(Xem: 8155)

Tuy chưa có kết quả kiểm phiếu sau cùng, nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (National League for Democracy = NLD) do bà Ang San Suu Kyi lãnh đạo sẽ chiếm đa số trong quốc hội. Ông Htay Oo, quyền chủ tịch đảng cầm quyền là đảng Đoàn kết và thống nhất (USDP) đã tuyên bố thua trong cuộc bầu cử.

Chiến thắng ngoạn mục này, một lần nữa đã tái diễn lần thứ hai sau 25 năm đấu tranh cam go của lực lượng dân chủ Miến Điện kể từ cuộc bầu cử bị phe quân phiệt bức tử vào năm 1990. Diễn biến này hy vọng sẽ mở ra một vận hội mới cho dân tộc Miến trên con đường dân chủ hóa đất nước.

Nhìn vào diễn tiến bầu cử ở Miến Điện, nhiều người mong muốn được diễn ra tương tự ở Việt Nam. Nhưng từ ước muốn đến hiện thực sẽ phải trải qua nhiều nỗ lực tranh đấu mà chúng ta cần rút tỉa từ chặng đường đấu tranh 25 năm qua của đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ, như một bài học cần suy nghiệm.

Bầu cử 1990

Sau cuộc nổi dậy đẫm máu vào ngày 8/8/1988, Miến Điện một lần nữa rơi vào tay của nhóm quân phiệt mới. Nhưng chính biến cố này đã buộc các lực lượng dân chủ Miến Điện phải ngồi lại thành lập một liên minh chính trị thống nhất thì mới có thể đối đầu với chính quyền quân phiệt.

Ngày 27/9/1988, đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ đã ra đời và bà Aung San Suu Kyi được bầu làm người lãnh đạo.

Do những áp lực của quốc tế, chính quyền quân phiệt Miến đã phải đồng ý tổ chức cuộc tổng tuyển cử tự do ngày 27/5/1990 với 93 đảng phái chính trị tham gia mà đa số là những đảng phái do các nhóm sắc tộc thành lập để tranh đấu cho quyền lợi của họ.

Có tất cả 2.297 ứng viên ra tranh 492 ghế đại biểu. Điều bất ngờ là đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ chiếm 382/492 ghế (đạt tỷ lệ 80%) số phiếu bầu. Trong khi những đảng còn lại, kể cả đảng thân chính quyền chỉ chiếm từ 2 đến 10 ghế.

Phe quân phiệt đã choáng váng với kết quả này nên tuyên bố hủy kết quả bầu cử và bắt giữ tất cả những thành viên của đảng NLD.

Riêng bà Aung San Suu Kyi đã bị quản thúc tại gia ngay từ trước khi cuộc bầu cử diễn ra. Bà đã bị chính quyền quân phiệt Miến quản thúc trong suốt 21 năm và được thả ngay trước khi diễn ra cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 11/2010.

Tuy tập đoàn quân phiệt Miến đã dùng vũ lực khống chế các thành viên lãnh đạo của đảng NLD, nhưng nhờ hạ tầng vững chắc và nhất là sự yểm trợ mạnh mẽ của giới trí thức và sinh viên Miến ở nước ngoài, nên NLD vẫn duy trì sự hoạt động.

Bầu cử 2015

Đảng NDL của bà Ang San Suu Kyi tham dự và giành chiến thắng ngoạn mục một lần nữa trong cuộc tuyển cử năm 2015, đến từ ba yếu tố chính:

Thứ nhất là sự đấu tranh kiên trì của đảng NDL và bà Aung San Suu Kyi cương quyết không hợp tác với chế độ quân phiệt từ năm 1990 kéo dài đến năm 2011. Trong suốt thời gian này tuy nhóm quân phiệt sửa đổi hiến pháp (năm 2008) và tổ chức bầu cử quốc hội đa đảng (2010) nhưng chỉ có đảng Liên minh đoàn kết và phát triển (USDP) của tập đoàn quân phiệt độc diễn. Do đó mà ảnh hưởng của đảng NDL vẫn tiếp tục lan tỏa trong lòng nguời dân Miến như một sự kỳ vọng lớn cho khát vọng dân chủ.

Thứ hai là Tổng thống Thein Sein, chủ tịch đảng USDP sau khi nhậm chức Tổng thống vào tháng 3/2011 đã tiến hành một số biện pháp cải cách chính trị. Cụ thể là ông Thein Sein đã cho người đối thoại với đảng NLD và dàn xếp cuộc gặp bà Aung San Suu Kyi vào ngày 15/8/2011 để kêu gọi bà và đảng NDL hợp tác phát triển Miến Điện. Thay vào đó, chính quyền Miến công nhận sự hoạt động hợp pháp của đảng NDL. Ông Thein Sein còn tiến hành việc trả tự do hàng loạt các tù nhân lương tâm và từng bước tháo gỡ các cấm đoán về tự do báo chí, tự do lập hội, tự do thành lập công đoàn v, v…

Thứ ba là đảng NDL đã tham dự cuộc bầu cử bổ khuyết 2012 nhằm bổ sung 45 ghế còn trống (gồm 37 ghế Hạ viện và 6 ghế Thượng viện và 2 ghế tại các cơ quan lập pháp cấp khu vực và tiểu bang). Qua cuộc bầu cử này, bà Ang Suu Kyi và đảng NDL đã giành được 44 ghế trong số 45 ghế ở nơi các cuộc bầu cử được tổ chức. Mặc dù chỉ chiếm một thiểu số nhỏ trong Quốc hội gồm 664 ghế, nhưng đảng NDL có tiếng nói đáng kể, đặc biệt là sự hiện diện của bà Aung San Suu Kyi đã thu hút sự chú ý của người dân và cộng đồng quốc tế.

Từ những thuận lợi trong tiến trình đấu tranh nói trên, đảng NDL đã bắt đầu phục hồi và đặt trọng tâm xây dựng hạ tầng cơ sở trong quần chúng trong hai năm 2013 và 2014, nhằm chuẩn bị cuộc bầu cử 2015.

Với kết quả kiểm phiếu sơ khởi hiện nay, đảng NDL có nhiều xác xuất nắm quyền điều hành chính phủ gồm có 30 bộ. Miến Điện không có Thủ tướng; Tổng thống điều hành trực tiếp chính phủ và đại diện quốc gia.

Tuy nhiên chức vụ Tổng thống theo hiến pháp phải do quốc hội chọn lựa từ 3 ứng viên do Hạ viện, Thượng viện và khối đại biểu quân đội đề cử. Sau đó, toàn thể quốc hội sẽ bỏ phiếu kín và ứng viên được cao phiếu nhất sẽ là Tổng thống, hai người còn lại làm phó tổng thống.

Tân quốc hội sẽ nhóm họp đầu tiên vào cuối tháng 1/2016 đến tháng 2 sẽ bầu Tổng thống và đến tháng 3/2016 người được quốc hội chọn sẽ nhậm chức Tổng thống.

Có ba nhân sự có nhiều tiềm năng trở thành Tổng thống Miến sau tháng 3/2016 là ông Thein Sein (đương kim Tổng Thống), Tướng Min Aung Hlaing (Tổng tư lệnh quân đội); ông Tin Myo Win (nhân vật thứ 2 trong đảng NDL sau bà Ang San Suu Kyi).

Bà Aung San Suu Kyi không thể trở thành Tổng thống trong nhiệm kỳ này vì một điều khoản trong hiến pháp 2008, nhóm quân phiệt đã cấm những cá nhân kết hôn với người nước ngoài hoặc có con cái không mang quốc tịch Miến không được phép ứng cử tổng thống. Bà Aung San Suu Kyi kết hôn với người chồng quốc tịch Anh và hai con trai của bà mang quốc tịch Anh.

Tương lai Miến Điện

Nếu đảng NLD của bà Aung San Suu Kyi chiếm 75% ghế quốc hội, thì đảng này chắc chắn sẽ sửa hai điều quan trọng trong hiến pháp 2010 (hiến pháp hiện hành quy định là phải có 75% phiếu dân biểu tán đồng mới được tu chính), đang cản trở rất lớn các nỗ lực dân chủ hóa Miến Điện.

Thứ nhất là bãi bỏ điều 56 (f) trong hiến pháp Miến Điện, là điều khoản cấm không cho bà Aung San Suu Kyi ra tranh cử tổng thống. Điều khoản này qui định rằng người hôn phối hoặc con cái của ứng cử viên tổng thống, hoặc người hôn phối của con cái không được mang quốc tịch nước ngoài.

Thứ hai là bãi bỏ quy chế dành riêng 25% ghế trong quốc hội cho giới quân đội. Hiện nay, đại biểu quân đội có 56 ghế/224 ghế ở Thượng viện và 110 ghế/440 ghế ở Hạ viện. Tổng cộng chiếm 166 ghế/664 ghế bao gồm Thượng và Hạ viện.

Sự thắng thế của đảng NLD sẽ tạo ra một nền chính trị “cộng sinh” giữa dân chủ và quân phiệt trong 5 năm tới. Phe quân đội sẽ liên kết với đảng USDP để tìm cách ngăn cản những đề nghị cải sửa hiến pháp; nhưng nếu NLD khôn khéo tạo cho tập thể quân đội sự an tâm, để họ trở về đúng chức năng “bảo vệ” đất nước sẽ giúp cho Miến Điện tiến những bước rất lớn trên con đường cải cách.

Nỗ lực này nằm trên vai trách nhiệm của bà Ang San Suu Kyi. Vì thế bà đã quyết định không vận động để ra làm Tổng thống mà muốn đóng vai trò của người hòa giải.

Mục tiêu của bà Ang San Suu Kyi là muốn sớm chấm dứt giai đoạn “cộng sinh” giữa dân chủ và quân phiệt để bước sang thể chế dân chủ. Nếu bà Ang San Suu Kyi thực hiện được trong 5 năm tới, bà sẽ tiếp nối thân phụ trở thành anh hùng của người dân Miến ở Thế Kỷ 21.

Việt Nam chừng nào?

Tháng 4/2010, Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng CSVN đã viếng thăm Miến Điện, một tuần trước khi CSVN đứng ra tổ chức Hội nghị thượng đỉnh khối ASEAN tại Hà Nội.

Trong chuyến viếng thăm này, khi trao đổi với ông Thein Sein, lúc đó đang là Thủ tướng Miến Điện, Nguyễn Tấn Dũng đã kêu gọi Miến Điện nên mở rộng dân chủ và tổ chức bầu cử đa đảng sớm.

Miến Điện đã tổ chức bầu cử tháng 11/2010 và ông Thein Sein từ Thủ tướng được bầu lên làm Tổng thống, trở thành một nhà cải cách, tạo một bước tiến rất lớn trên con đường dân chủ hóa Miến Điện.

Trong khi đó, người đưa ra lời khuyên thì lại tiếp tục cố thủ trong lô cốt độc tài với quyết tâm không chấp nhận dân chủ đa đảng.

Nhưng với sự xuất hiện đa dạng của các tổ chức xã hội dân sự và nhất là sự mở rộng mạng thông tin lề phải trong những năm gần đây, phong trào dân chủ tại Việt Nam đang có những bước tiến khởi sắc.

Tuy nhiên, để tạo những bước đột phá cần thiết, đã đến lúc phong trào dân chủ cần có hai nỗ lực:

Thứ nhất là xây dựng một liên minh chính trị như các lực lượng đối lập Miến Điện đã ngồi lại thành lập Liên minh quốc gia vì dân chủ vào năm 1988 để tạo những áp lực lên tập đoàn quân phiệt, đưa đến cuộc tổng tuyển cử 1990. Đương nhiên diễn trình đấu tranh ở mỗi quốc gia khác nhau nhưng xây dựng sức mạnh chung trong một liên minh chính trị là nhu cầu cần thiết giống nhau.

Thứ hai là tổ chức một hạ tầng quần chúng để có thể tạo thế liên kết đấu tranh giữa các địa phương và nhất là giải tỏa những áp lực của công an đè nặng lên một địa phương, giúp cho sức phản kháng có thể lan tỏa trên toàn quốc. Đây là nền tảng của đấu tranh bất bạo động và đảng NLD đã áp dụng nhuần nhuyễn trong những năm 2012 đến 2014 để phát triển hạ tầng, dành thắng lợi cho cuộc bầu cử 2015 vừa qua.

*

Nhìn kết quả bầu cử tại Miến Điện, nhiều người Việt Nam đã tự hỏi rằng dân ta chừng nào mới có thể cầm lá phiếu trong tay để được tự do chọn lựa người mà mình tin tưởng?

Cuộc chiến đấu của người dân Miến đã kéo dài 25 năm để dành lại thắng lợi mà họ đã bị cướp đoạt từ năm 1990. Dân ta đã tốn hơn nửa thế kỷ tranh đấu nhưng chưa cầm được lá phiếu tự do.

Nếu không tích cực góp phần giải quyết hai nỗ lực nói trên, chúng ta khó theo kịp dân tộc Miến - không chỉ trên con đường dân chủ hóa mà cả nỗ lực canh tân trong thập niên tới. Nên nhớ Miến Điện từng là quốc gia có mức phát triển tương đương với miền Nam Việt Nam vào thập 1960. Nay họ đang từng bước thoát ách quân phiệt, sẽ vươn lên thành một quốc gia nhất nhì Đông Nam Á.

Lý Thái Hùng

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.
Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,
Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.
Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.
Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.
Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”
Tổng thống Donald Trump đã cố gắng áp đặt Hoa Kỳ lên thế giới và tách đất nước ra khỏi thế giới. Ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai bằng cách vung vũ lực cứng của Mỹ, đe dọa Đan Mạch về quyền kiểm soát Greenland, và đề nghị sẽ giành lại kênh đào Panama. Ông đã sử dụng thành công các mối đe dọa về thuế quan trừng phạt để ép buộc Canada, Colombia và Mexico về các vấn đề nhập cư. Ông đã rút khỏi các hiệp định khí hậu Paris và Tổ chức Y tế Thế giới. Vào tháng 4, ông đã khiến thị trường toàn cầu rơi vào hỗn loạn bằng cách công bố thuế quan sâu rộng đối với các quốc gia trên toàn thế giới. Không lâu sau đó, ông đã thay đổi chiến thuật bằng cách rút lại hầu hết các mức thuế bổ sung, mặc dù vẫn tiếp tục gây sức ép cho một cuộc thương chiến với Trung Quốc – mặt trận chủ yếu trong cuộc tấn công hiện nay để chống lại đối thủ chính của Washington...
Tài liệu ghi chép lịch sử Tòa Bạch Ốc cho biết, khi nhân viên dưới thời chính quyền của Woodrow Wilson chuẩn bị dời vị trí của Vườn Hồng, họ nhìn thấy hồn ma của cố Đệ Nhất Phu Nhân Dolley Madison, phu nhân của cố Tổng thống đời thứ tư của Mỹ James Madison. Thế là, để “xoa dịu” bà Madison, họ quyết định không di dời nữa và Vườn Hồng ở nơi đó cho đến tận bây giờ. Ông Jeremiah Jerry Smith làm việc trong Toà Bạch Ốc dưới thời của chính quyền Tổng Thống Ulysses S. Grant vào cuối những năm 1860. Trong suốt 35 năm, ông là một người hầu, quản gia, đầu bếp, gác cửa, dọn dẹp văn phòng. Smith là người được các ký giả, người viết sách tìm đến khi họ muốn biết về tin tức hoặc chuyện hậu cung. Theo tài liệu lịch sử của White House, ông Smith nói từng nhìn thấy hồn ma của Lincoln, Grant, McKinley và một số đệ nhất phu nhân từ năm 1901 đến 1904.
Trong nhóm bạn bè khá thân, chúng tôi có một cặp bạn - anh chồng là người tốt bụng, dễ mến; anh yêu vợ, nhưng lại có tình ý với một người khác. Khi bạn bè nhắc, anh luôn trả lời chắc nịch: “Vợ tôi đơn giản lắm, bả ấy chẳng để ý, cũng chẳng hay biết gì đâu.”Cô vợ cũng là bạn tôi, một người hiền lành, tử tế. Khi nghe tiếng gần tiếng xa, bạn chỉ cười nhẹ nhàng: “Mình chẳng muốn biết, biết chi cho mệt, cứ nhắm mắt, rồi mọi chuyện cũng qua thôi.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.