Hôm nay,  

Cụ Võ Như Nguyện, Cựu Giám Đốc Viện Hán Học Huế, Một vị Thầy thương yêu học sinh như con ruột, Mới qua đời tại Pháp, hưởng đại thọ 103 tuổi (1916-2018)

04/09/201814:11:00(Xem: 12721)

Bài của Nguyễn Lý-Tưởng

Cựu sinh viên khóa I Viện Hán học Huế (1959-1964)

Viết về một vị Thầy nhân được tin cụ mới qua đời tại Pháp ngày 3 tháng 9 năm 2018

Hưởng đại thọ 103 tuổi (1916-2018)

Chúng tôi vừa nhận được tin buồn: cụ Võ Như Nguyện, Cựu Giám Đốc Viện Hán Học Huế, vừa qua đời tại Pháp lúc 9 giờ sang ngày 3 tháng 9 năm 2018 nhằm ngày 24 tháng 7 năm Mậu Tuất, hưởng đại thọ 103 tuổi. Trước tin buồn này, toàn thể anh chị em cựu sinh viên Viện Hán học Huế tại Việt Nam cũng như Hải ngoại, vô cùng xúc động, thương tiếc một vị Thầy thương yêu học trò như con ruột…xin gửi đến con cháu cùng đại tang quyến lời THÀNH KÍNH PHÂN ƯU, tưởng nhớ một vị Thầy đã có công xây dựng Viện Hán Học Huế từ khi mới thành lập 1959 dưới thời Tổng Thống Ngô Đình Diệm.

Cụ Võ Như Nguyện sinh ngày 13 tháng 4 năm 1916 (11 tháng 3 Bính Thìn) trên giấy khai sinh ghi sinh ngày 15-51915…trong một gia đình Nho học, khoa bảng, cách mạng…Thân sinh là cụ Võ Bá Hạp và thân mẫu là cụ bà Lê Thị Từ Châu. Nguyên ông nội là cụ Vũ Văn Giáp, người làng Phong Lâm, huyện Gia Lộc, phủ Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương (Bắc Việt) thời Tự Đức được triều đình mời vào Huế phụ trách công việc thuộc da và làm hia hài phục vụ cho hoàng gia và các quan chức của triều đình vì cụ Giáp là người giỏi về nghề này. Cụ Võ Bá Hạp sinh năm Bính Tý (1876) khi vào Huế phải xin nhập làng Dương Xuân, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên để có đủ điều kiện về lý lịch nộp đơn ứng thí. Từ đó, tên của cụ theo giọng Huế đọc là Võ Bá Hạp (thay vì Vũ Bá Hợp đọc theo giọng Bắc). Võ Bá Hạp đậu cử nhân khoa Canh Tý (1900) niên hiệu Thành Thái thứ 12, khi mới 24 tuổi. Khoa thi này có Phan Bội Châu đỗ đầu trường Nghệ An và Huỳnh Thúc Kháng đỗ đầu tại Huế (sau đó, cụ Huỳnh đỗ đầu Tiến Sĩ tại Huế).


Ba vị tân khoa: Phan Bội Châu, Huỳnh Thúc Kháng, Võ Bá Hạp cùng kết nghĩa anh em đồng chí, chủ trương không ra làm quan và dành trọn cuộc đời dấn thân làm cách mạng, giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ thực dân Pháp. Trong ba người thì Võ Bá Hạp và Huỳnh Thúc Kháng cùng tuổi, riêng Phan Bội Châu lớn hơn hai bạn đến mười tuổi. Cụ Phan đã từng vào Huế, ở tại nhà cụ Vũ Văn Giáp, mở trường dạy học chờ khoa thi. Do đó, tình thân giữa Phan Bội Châu và  Võ Bá Hạp như anh em ruột. Sau khi thành lập Duy Tân Hội vào năm 1904, Phan Bội Châu theo Tăng Bạt Hổ qua Tàu, qua Nhật…Huỳnh Thúc Kháng và Võ Bá Hạp ở lại hoạt động trong nước, Võ Bá Hạp bị Pháp bắt và đày lên Lao Bảo 10 năm. Huỳnh Thúc Kháng cũng bị bắt đày ra Côn Đảo nhân vụ kháng thuế ở Miền Trung. Mãn hạn tù, Võ Bá Hạp trở về Huế, làm nghề đông y để sinh sống. Năm 1925, Phan Bội Châu bị Pháp bắt tại Trung Hoa, đưa về Hà Nội, bị án tử hình…Nhờ toàn dân từ Nam chí Bắc biểu tình xin giảm án và nhờ Nguyễn Hữu Bài, Thượng Thư Bộ Lại, ngầm giúp vận động với Pháp nên Phan Bội Châu được thoát khỏi án tử hình và được đưa về an trí tại Bến Ngự Huế. Sau khi ra tù, cụ Võ Bá Hạp tiếp tục làm nghề đông y, có tiệm thuốc bắc tại Bao Vinh, hai vợ chồng  Võ Bá Hạp-Nguyễn Thị Cân sinh được cậu con trai đầu lòng đặt tên là Võ Như Nguyện (1916)…Khoảng 10 tuổi thì cậu Võ Như Nguyện được cụ Phan Bội Châu nhận làm học trò, học chữ Hán và hầu trà nước cho cụ Phan.

Lúc bấy giờ hai anh em Ngô Đình Khôi, Ngô Đình Diệm thường lui tới nhà cụ Phan Bội Châu nên biết rõ cậu học trò của cụ Phan…Từ đó, Võ Như Nguyện trở thành người tin cậy của ông Ngô Đình Khôi (Tổng đốc Quảng Nam hưu trí)…Võ Như Nguyện được ông Ngô Đình Khôi cho vô Saigon liên lạc với các nhà yêu nước trong Nam…và đã bị Pháp bắt giam tại Quảng Ngãi…Do tình hình chính trị, Pháp yếu thế trước sự hiện diện của Nhật tại Đông Dương (thế chiến thứ II từ 1939-1945) nên Pháp cho Võ Như Nguyện ra khỏi tù, trở về làm việc như cũ. Năm 1945, Nhật đảo chính Pháp tại Đông Dương, Chính phủ Trần Trọng Kim ra đời, BS Trần Đình Nam ở Đà Nẵng được mời tham gia tân nội các, giữ chức vụ Tổng Trưởng Bộ Nội Vụ. BS Nam đưa Võ Như Nguyện vào làm Chánh Văn Phòng Bộ Nội Vụ. Sau ngày Việt Minh cướp chính quyền tại Hà Nội, Võ Như Nguyện đang ngồi ăn cơm với ông Ngô Đỉnh Khôi thì Việt Minh cho người đến mời ông Khôi đi họp…Ngồ Đình Huân chạy theo cha nên cả hai cha con đều bị bắt đi thủ tiêu cùng một ngày với ông Pham Quỳnh (Cựu Thượng Thư Bộ Lại). Võ Như Nguyện trở về nhà thì hôm sau bị Việt Minh bắt giam tại Hương Trà. Nhà cửa của cụ Võ Bá Hạp bị niêm phòng.

Tình cờ Nguyễn Sinh Khiêm, anh của Nguyễn Sinh Cung (tức Tất Thành, Nguyễn Ai Quốc, Hồ Chí Minh) đến thăm, biết chuyện Võ Như Nguyện bị bắt liền đi tìm Trần Hữu Dực (Chủ Tịch Trung bộ của Việt Minh) lúc đó đang ở Huế để can thiệp cho Võ Như Nguyện…Nguyên sau khi Phó Bảng Nguyễn Sinh Sắc (Nguyễn Sinh Huy) là cha của Khiêm và Thành, bị tội, mất chức Tri huyện rồi vợ chết…Mấy anh  em Khiêm, Thành, Kim Liên (Nguyễn Thị Thanh) cùng đường, đã đến nhà cụ Vũ Văn Giáp (ông nội của Võ Như Nguyện) xin giúp đỡ…Ba anh em họ Nguyễn có mang ơn nhà họ Võ…chính vì vậy Nguyễn Sinh Khiêm mới tìm cách cứu Võ Như Nguyện…

Kháng chiến chống Pháp bùng nổ vào cuối năm 1946, Võ Như Nguyện bị bắt buộc phải tham gia Kháng chiến, làm phóng viên cho Việt Minh tại chiến khu Nam Đông (Thừa Thiên)…Nghe tin quân Pháp đến Huế và cụ Trần Văn Lý được mời ra làm Chủ Tịch Hội Đồng Chấp Chánh Lâm Thời Trung Kỳ…Võ Như Nguyện trốn về Huế và dạy học tại trường Quốc Học mấy năm.  Thủ Hiến Phan Văn Giáo bắt buộc Võ Như Nguyện phải ra hợp tác, với chức vụ Giám Đốc Công An Trung Việt của chính quyền Quốc gia…Năm 1954, ông Ngô Đình Diệm về nước làm Thủ Tướng, Võ Như Nguyện được bổ nhiệm làm Tỉnh trưởng Bình Định, nhưng bất đồng với chính sách của ông Ngô Đình Cẩn tại Miền Trung, nên Võ Như Nguyện đã từ chức và ra ứng cử Dân Biểu tại Hương Trà, Thừa Thiên. Tại Quốc Hội, ông Võ Như Nguyện là Chủ Tịch Ủy Ban Nội Vụ và thường xuyên được TT Ngô Đình Diệm mời vào Dinh Độc Lập tham khảo ý kiến.


Năm 1959, TT Ngô Đình Diệm ban hành Nghị Định thành lập Viện Hán Học Huế, lúc đó ông Võ Như Nguyện là đương kim Dân Biểu Quốc Hội được kiệm nhiệm Chủ sự Hành Chánh tại Viện Hán Học…Tháng 8/1963, ông đã ký tên vào kháng thư gửi TT Ngô Đình Diệm, phản đối vụ đàn áp, lục xét chùa chiền…Ông bị bắt giam một thời gian. Sau ngày 1 tháng 11/1963, Tổng thống Ngô Đình Diệm bị lật đổ. Võ Như Nguyện được ra khỏi tù, trở lại làm Giám Đốc Viện Hán Học…Đại Tá Đỗ Mậu mới được lên Thiếu Tướng cùng với Trung Tướng Tôn Thất Đình mời ông Võ Như Nguyện vô Saigon đề nghị hợp tác với chính quyền mới…Nhưng ông từ chối…Từ đó, ông không còn giữ chức vụ gì trong chế độ đệ II Việt Nam Cộng Hòa cho đến sau ngày 30/4/1975, ông vượt biên qua Pháp…Ông qua đời lúc 9 giờ sang ngày 3 tháng 9 năm 2018 hưởng đại thọ 103 tuổi

(Xin mời tham khảo tài liệu sau đây của tác giả Nguyễn Lý-Tưởng: Viện Hán Học sinh sau đẻ muộn…viết nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Đại Học Huế 1957-2017)

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.

Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).

Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,

Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.

Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.

Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.

Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”

Tổng thống Donald Trump đã cố gắng áp đặt Hoa Kỳ lên thế giới và tách đất nước ra khỏi thế giới. Ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai bằng cách vung vũ lực cứng của Mỹ, đe dọa Đan Mạch về quyền kiểm soát Greenland, và đề nghị sẽ giành lại kênh đào Panama. Ông đã sử dụng thành công các mối đe dọa về thuế quan trừng phạt để ép buộc Canada, Colombia và Mexico về các vấn đề nhập cư. Ông đã rút khỏi các hiệp định khí hậu Paris và Tổ chức Y tế Thế giới. Vào tháng 4, ông đã khiến thị trường toàn cầu rơi vào hỗn loạn bằng cách công bố thuế quan sâu rộng đối với các quốc gia trên toàn thế giới. Không lâu sau đó, ông đã thay đổi chiến thuật bằng cách rút lại hầu hết các mức thuế bổ sung, mặc dù vẫn tiếp tục gây sức ép cho một cuộc thương chiến với Trung Quốc – mặt trận chủ yếu trong cuộc tấn công hiện nay để chống lại đối thủ chính của Washington...

Tài liệu ghi chép lịch sử Tòa Bạch Ốc cho biết, khi nhân viên dưới thời chính quyền của Woodrow Wilson chuẩn bị dời vị trí của Vườn Hồng, họ nhìn thấy hồn ma của cố Đệ Nhất Phu Nhân Dolley Madison, phu nhân của cố Tổng thống đời thứ tư của Mỹ James Madison. Thế là, để “xoa dịu” bà Madison, họ quyết định không di dời nữa và Vườn Hồng ở nơi đó cho đến tận bây giờ. Ông Jeremiah Jerry Smith làm việc trong Toà Bạch Ốc dưới thời của chính quyền Tổng Thống Ulysses S. Grant vào cuối những năm 1860. Trong suốt 35 năm, ông là một người hầu, quản gia, đầu bếp, gác cửa, dọn dẹp văn phòng. Smith là người được các ký giả, người viết sách tìm đến khi họ muốn biết về tin tức hoặc chuyện hậu cung. Theo tài liệu lịch sử của White House, ông Smith nói từng nhìn thấy hồn ma của Lincoln, Grant, McKinley và một số đệ nhất phu nhân từ năm 1901 đến 1904.

Trong nhóm bạn bè khá thân, chúng tôi có một cặp bạn - anh chồng là người tốt bụng, dễ mến; anh yêu vợ, nhưng lại có tình ý với một người khác. Khi bạn bè nhắc, anh luôn trả lời chắc nịch: “Vợ tôi đơn giản lắm, bả ấy chẳng để ý, cũng chẳng hay biết gì đâu.”Cô vợ cũng là bạn tôi, một người hiền lành, tử tế. Khi nghe tiếng gần tiếng xa, bạn chỉ cười nhẹ nhàng: “Mình chẳng muốn biết, biết chi cho mệt, cứ nhắm mắt, rồi mọi chuyện cũng qua thôi.”
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.