Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences trong tuần này, khoảng 20% lõi Sao Hỏa được tạo thành từ các nguyên tố nhẹ hơn sắt – hầu hết là lưu huỳnh, ngoài ra còn có oxy, carbon và một chút hydro. (Nguồn: pixabay.com)
WASHINGTON – Trong thái dương hệ, Trái Đất và Sao Hỏa là ‘hàng xóm’ với nhau. Tính từ Mặt Trời thì Trái Đất là hành tinh thứ ba, rồi tới hành tinh thứ tư là Sao Hỏa. Dù ở ‘sát vách’ là vậy, nhưng hai ‘nhà’ lại là hai thế giới khác biệt đến tận cốt lõi, theo đúng nghĩa đen, theo tin từ Reuters.
Một nghiên cứu mới dựa trên dữ liệu địa chấn thu được từ tàu robot đổ bộ InSight của NASA đã mang đến cái nhìn đầy đủ hơn về phần sâu thẳm bên trong của Sao Hỏa, và những chi tiết mới về sự khác biệt giữa Trái Đất và Sao Hỏa.
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences trong tuần này. Thông qua đợt sóng địa chấn đầu tiên truyền qua lõi của một hành tinh khác Trái Đất, nghiên cứu phát hiện ra lớp trong cùng của Sao Hỏa nhỏ hơn và đặc hơn một chút so với những gì từng biết trước đây. Tính đến nay, đây là nghiên cứu được đánh giá tốt nhất về thành phần cấu tạo của lõi Sao Hỏa.
Trái Đất và Sao Hỏa đều có phần lõi cấu tạo chủ yếu là sắt lỏng. Nhưng theo nghiên cứu mới, khoảng 20% lõi Sao Hỏa được tạo thành từ các nguyên tố nhẹ hơn sắt – hầu hết là lưu huỳnh, ngoài ra còn có oxy, carbon và một chút hydro. Còn trong lõi Trái Đất, thì tỷ lệ những nguyên tố này ít hơn khoảng một nửa, nghĩa là độ đặc trong lõi Sao Hỏa kém hơn đáng kể so với lõi Trái Đất.
Tác giả của nghiên cứu, nhà địa chấn học Jessica Irving thuộc Trường Bristol ở Anh cho biết: “Các vùng sâu nhất của Trái Đất và Sao Hỏa có các thành phần khác nhau – có thể là kết quả của cả điều kiện và quá trình hoạt động khi các hành tinh hình thành và những vật liệu tạo ra chúng.”
Nghiên cứu cũng chỉnh lại một chút kích thước phần lõi của Sao Hỏa, phát hiện mới cho thấy nó có đường kính khoảng 2,212 – 2,249 dặm (3,560 – 3,620 km), nhỏ hơn khoảng 12-31 dặm (20-50 km) so với ước tính trước đây. So với lõi Trái Đất, thì lõi Sao Hỏa chiếm tỷ lệ nhỏ hơn một chút trong đường kính của hành tinh.
Bản chất của phần lõi có thể đóng vai trò quyết định liệu một mặt trăng hay hành tinh đất đá có thể chứa sự sống hay không. Thí dụ, với Trái Đất thì phần lõi là công cụ tạo ra từ trường để che chắn hành tinh khỏi bức xạ hạt có hại từ Mặt Trời và trong vũ trụ.
Irving cho biết: “Trên các hành tinh và mặt trăng như Trái đất, bên ngoài có các lớp silicat – đất đá – còn phần lõi kim loại chủ yếu là sắt. Một trong những cách quan trọng nhất mà phần lõi của một hành tinh có thể tác động đến khả năng có sự sống trên hành tinh, đó là tạo ra một máy phát điện hành tinh. Phần lõi Trái Đất làm được điều này nhưng lõi của Sao Hỏa thì không – dù nó cũng đã từng làm được, từ hàng tỷ năm trước. Phấn lõi của Sao Hỏa có thể không còn chuyển động đủ hỗn loạn và mạnh mẽ để tạo ra một trường như vậy.”
Sao Hỏa có đường kính khoảng 4,212 dặm (6,779 km), so với đường kính của Trái Đất khoảng 7,918 dặm (12,742 km), và Trái Đất lớn hơn gần bảy lần về tổng thể tích.
Mức độ sóng địa chấn truyền qua một hành tinh có thể tiết lộ chi tiết về cấu trúc bên trong của nó. Các phát hiện mới bắt nguồn từ hai sự kiện địa chấn xảy ra ở phía đối diện của Sao Hỏa tính từ nơi tàu InSight đổ bộ, cụ thể là thiết bị đo địa chấn của tàu đặt trên bề mặt hành tinh.
Sự kiện đầu tiên là trận động đất tháng 8 năm 2021 có tâm gần Valles Marineris, hẻm núi lớn nhất trong hệ Mặt Trời. Sự kiện thứ hai là vụ va chạm thiên thạch vào tháng 9 năm 2021, để lại một miệng núi lửa có đường kính khoảng 425 foot (130 mét).
NASA chính thức cho InSight ‘về hưu’ vào tháng 12 năm ngoái, sau bốn năm hoạt động, do bụi tích tụ dày đặc khiến cho các pin năng lượng Mặt Trời của tàu không thể sạc lại.
Nhà địa vật lý và đồng tác giả nghiên cứu Vedran Lekic của Trường Maryland cho biết: “Sứ mệnh InSight đã thành công rực rỡ trong việc giúp giải mã cấu trúc và điều kiện bên trong hành tinh. Việc triển khai một mạng lưới máy đo địa chấn trên Sao Hỏa sẽ dẫn đến nhiều khám phá mới mẻ và giúp chúng ta hiểu rõ hành tinh này. Đây là điều mà chúng ta không thể làm được nếu chỉ quan sát bề mặt của nó từ quỹ đạo.”
Gửi ý kiến của bạn
