
Khi Kris Lin, chủ một nhà máy sản xuất đèn ở Trung Quốc, nhận được đơn đặt hàng đầu tiên trong năm nay từ một khách hàng thân thiết ở nước ngoài, ông phải đối mặt với sự lựa chọn đau đớn: chấp nhận với mức lỗ hoặc cho công nhân nghỉ việc cho tới qua Tết Ta (Tết Nguyên Đán), theo Reuters.
“Tôi không thể để vuột mất đơn hàng này,” Lin nói, dự định tái khởi động nhà máy ở thành phố Taizhou với khoảng một nửa công suất sau kỳ nghỉ Tết từ ngày 10 đến ngày 17 tháng 2. Ông cho biết thêm: “Khách hàng có thể sẽ quay lưng và không bao giờ quay lại. Sinh kế của rất nhiều người đang bị đe dọa. Nếu trì hoãn không tái khởi động nhà máy, người ta có thể bắt đầu nghi ngờ hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Và nếu tin đồn tiêu cực lan truyền, các đối tác kinh doanh có thể mất lòng tin và quyết định không hợp tác với chúng tôi nữa.”
Giá cả giảm liên tục trong thời gian dài đang đe dọa các doanh nghiệp xuất cảng nhỏ của Trung Quốc. Họ đang bị kẹt trong cuộc chiến giá cả không có hồi kết, phải cạnh tranh khốc liệt về giá và giảm giá liên tục để giữ chân khách hàng trong tình hình thị trường suy yếu, do tác động tiêu cực từ lãi suất tăng và sự gia tăng của chính sách bảo hộ thương mại.
Sự giảm giá liên tục trong 15 tháng liên tiếp, làm giảm mạnh lợi nhuận đến mức gây nguy hại cho sản xuất công nghiệp và việc làm, khiến cho những khó khăn kinh tế của Trung Quốc thêm phần trầm trọng khi kết hợp với những vấn đề khác như khủng hoảng bất động sản và khủng hoảng nợ nần.
Theo dữ liệu của Bộ Thương Mại năm 2022, khoảng 180 triệu người làm việc trong các ngành liên quan đến xuất cảng.
Raymond Yeung, trưởng kinh tế gia tại ANZ, cho biết việc khắc phục tình hình suy giảm giá cả cần được ưu tiên cao hơn so với việc đạt được mục tiêu tăng trưởng dự kiến khoảng 5% trong năm nay.
Lợi nhuận tại các công ty công nghiệp của Trung Quốc đã giảm 2.3% trong năm ngoái, góp thêm vào mức giảm 4% trong năm 2022 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Một cuộc khảo sát trong tháng 1 cho thấy hoạt động sản xuất giảm sút tháng thứ tư liên tiếp, còn các đơn đặt hàng xuất cảng đã giảm liên tục suốt 10 tháng.
Trong trường hợp của ông Lin, đơn hàng trị giá 1.5 triệu MK mà khách hàng đã đặt thấp hơn 25% so với đơn hàng tương tự năm ngoái, và thấp hơn 10% so với chi phí sản xuất.
Các chuyên gia phân tích cho biết để giải quyết vấn đề xuất cảng trì trệ, các quyết sách gia cần sử dụng nhiều đòn bẩy khác nhau để đạt được mục tiêu tăng trưởng, tăng cường kích thích tiêu dùng hộ gia đình.
Cuộc đua vô tận
Trung Quốc đang tập trung các nguồn tài chánh vào lĩnh vực sản xuất thay vì tiêu dùng, làm trầm trọng thêm mối lo ngại về tình trạng thặng dư sản xuất và sụt giảm giá cả, ngay cả trong các lĩnh vực cao cấp đang bùng nổ như xe điện.
Một giám đốc nhà máy sản xuất khung xe ở phía đông tỉnh Chiết Giang dự kiến sản lượng và xuất cảng của công ty sẽ tăng, nhưng lợi nhuận lại giảm, mô tả sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt và không ngừng, tựa như một “cuộc đua vô tận.”
Khi Ngân hàng trung ương Trung Quốc ‘rót’ thêm nguồn lưu lượng tiền vào hệ thống tài chánh để kích thích tăng trưởng, các ngân hàng đua nhau cùng cấp ưu đãi cho vay lãi suất thấp. Nhưng bị chèn ép bởi các đối thủ lớn hơn, các công ty nhỏ lẻ không muốn vay vốn để đầu tư cho hoạt động kinh doanh mới với quá nhiều nguy cơ và thách thức. Theo các kinh tế gia, đây là một mắt xích bị đứt trong chính sách tiền tệ của Trung Quốc, khiến cho nó kém hiệu quả.
Lần này sẽ khác
Trung Quốc cũng trải qua nỗi lo sụt giảm giá cả vào năm 2015, khi đối mặt với tình trạng thặng dư sản xuất trong các ngành công nghiệp như thép, vốn do các doanh nghiệp nhà nước thống trị. Các nhà chức trách đã thu hẹp quy mô của các công ty này để giảm nguồn cung và đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng và bất động sản để kích thích nhu cầu.
Kinh tế gia Nie Wen của Hwabao Trust cho biết: “Lần này chủ yếu là thặng dư ở khu vực tư nhân.” Các công ty này tuyển dụng số lượng lớn người lao động, một điểm nhạy cảm đối với các quyết sách gia của Trung Quốc. Nie nói thêm: “Do đó, rất khó để thu hẹp nguồn cung cấp, nên cần phải nỗ lực nhiều hơn về phía nhu cầu trong năm nay.”
Các chủ nhà máy cho biết áp lực cắt giảm việc làm rất lớn, dù họ không hề muốn như vậy.
Yang Bingben, chủ công ty sản xuất van công nghiệp ở thành phố Ôn Châu, cho biết ông từng nghĩ đến việc đóng cửa nhà máy, nhưng rồi vẫn ráng giữ nó hoạt động vì cảm thấy có trách nhiệm với công nhân của mình, hầu hết họ đều đã gần đến tuổi nghỉ hưu. Nhưng ông cũng chẳng biết có thể kéo thêm được bao lâu nữa.