Vì vị hoa hậu tiền nhiệm của cô là nhà văn Linh Mục Nguyễn Trung Tây không thể rời nhiệm sở tại Úc, tác giả Nguyễn Trần Phương Dung nhận giải 2011 do nhà văn Nhã Ca trao tặng.
LTS: Về người viết bài này: Nguyễn Trần Phương Dung, sinh năm Nhâm Tý 1972, từng là một ‘thuyền nhân’ 10 tuổi khi cùng gia đình vượt biển năm 1982. Tại Hoa Kỳ, cô tốt nghiệp Management Information System và hiện đang cư ngụ và làm việc tại Thung Lũng Điện Tử San Jose. Với bài “Cám Ơn Em, Cám Ơn Peace Corps” Phương Dung nhận giải Vinh Danh Tác Phẩm Viết Về Nước Mỹ 2008. Ba năm sau, với bài “Thế Hệ Gạch Nối,” cô nhận thêm giải Chung Kết Viết Về Nước Mỹ, thường được gọi đùa là giải hoa hậu. Bài viết này đăng lần đầu tiên trên Báo Xuân Việt Báo Nhâm Thìn 2012. Trước thềm Giáp Thìn, Việt Báo trích đăng lại bài viết*, mong tác giả năm mới Giáp Thìn sẽ “ngoáy” bút trở lại để độc giả Việt Báo Viết Về Nước Mỹ được đọc thêm nhiều chuyện lý thú.
*
Là người mù tịt về khoa tử vi, người viết chỉ lơ mơ biết rằng có mười hai con giáp và mỗi con tượng trưng cho vận mệnh của người sinh vào năm đó. Điều tôi thắc mắc mãi là tại sao lại có rồng, một con vật không có thật trong đó? Nhớ thuở nhỏ nghe huyền thoại “Con Rồng Cháu Tiên” mà say mê sự oai dũng của Lạc Long Quân, lớn lên đọc “Ông Đồ” của Vũ Đình Liên tưởng tượng thêm ra cảnh “Rồng bay”, đành tạm kết luận rồng chắc phải là con vật… ghê gớm lắm!
Mỗi độ xuân về tôi cũng thường tò mò tìm đọc mục tử vi nhưng thú thật chỉ xem cho vui chứ chẳng mấy tin. Ngay cả khi trải qua những biến cố “trọng đại” như thành thân, tậu nhà, có con... cũng chẳng bao giờ nghĩ đến việc xem ngày, coi tuổi. Mãi đến khi ngấp nghé ở ngưỡng cửa “nhi bất hoặc” tôi mới giật mình nhận ra xung quanh mình toàn… rồng - từ chồng, con, con nuôi, bố nuôi đến những người bạn thâm giao. Xem lại tử vi, thấy nói “Thân-Tí-Thìn tam hạp.” Số Trời đã định, đành phải tìm hiểu thêm về con vật có nhiều duyên nợ với mình này.
Theo tử vi online và… kinh nghiệm (đau thương) bản thân, người tuổi Thìn thường nóng nảy, gấp gáp, cuồng nhiệt và luôn chứa đầy khát vọng cao xa. Họ khỏe mạnh, đầy năng lực và thích làm những việc lớn, quan trọng, và luôn coi mình là nhân vật trung tâm. Dù rất võ đoán và yêu cầu cao, họ vẫn có nhiều kẻ tôn sùng (như tôi chẳng hạn). Tuổi Thìn có thể trở thành những xướng ngôn viên, nghệ sĩ, tu sĩ, nhà ngoại giao hay nhà chính trị lỗi lạc. Đảo thêm một vòng trên mạng, thấy quả thật những nhân vật tuổi Thìn được nói nhiều đến phần đông là nghệ sĩ và các nhà chính trị.
Trước thềm năm con Rồng, người viết mạo muội viết về những nhân vật sinh trong thế kỷ 20 mang vận mệnh của con vật thần thoại duy nhất trong mười hai con giáp. Những nhân vật và trích dẫn trong bài hoàn toàn do sự lựa chọn chủ quan cá nhân. Người viết không dám lạm bàn về đề tài văn học hay chính trị, càng không cố ý nêu ra những vấn đề tế nhị có thể gây tranh cãi. Xin xem đây là một bài sưu tập vui về chuyện Rồng cho năm Thìn nhân dịp mừng xuân mới.
Trong mười nhân vật tuổi rồng trong bài, đặc biệt có ba thi sĩ Việt. Xin được bắt đầu với tác giả của bài thơ đã làm cho nhiều người thổn thức thương cảm (đương nhiên trong đó có tôi).
HỮU LOAN (1916-2010)
Người Nhuộm Tím Thi Đàn
Những ai yêu thơ chắc hẳn hơn một lần nghe hồn mình rung động khi đọc bài “Màu Tím Hoa Sim” của người thi sĩ tài hoa tuổi Bính Thìn. Bài thơ kể về chuyện tình có thật của tác giả với những tình tiết bi thương của một cuộc tình thời chiến. Ba phần tư thế kỷ đã trôi qua, cuộc chiến đã tàn, nhân vật và tác giả đã trở về với cát bụi, bài thơ vẫn được giới văn học nhắc đến như một tuyệt tác của thời đại.
Thi sĩ Hữu Loan vốn xuất thân từ một gia đình nghèo ở Thanh Hóa. Nhờ hiếu học, chàng trở thành thầy giáo tư cho một gia đình quyền qúy và được cô học trò nhỏ xinh đẹp say mê. Hai người có những buổi chiều thơ mộng dạo chơi bên những dãy đồi nở đầy hoa sim tím. Rồi chàng gia nhập kháng chiến và cưới nàng trong một lần về phép. Thật không may, nàng qua đời không bao lâu sau đó. Chàng hay tin từ đơn vị trở về, ngồi bên nấm mồ bồi hồi nhớ kỷ niệm xưa và sáng tác bài thơ khóc vợ.
Dù sau này thi sĩ đã tìm được hạnh phúc êm đềm bên cạnh người vợ sau và mười người con, khi nghĩ đến Hữu Loan, người yêu thơ không khỏi ngậm ngùi nhớ đến những lời thơ buồn man mác:
Tôi về không gặp nàng
Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới
thành bình hương
tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh
ngắn chưa đầy búi
Em ơi giây phút cuối
không được nghe nhau nói
không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím
áo nàng màu tím hoa sim.
. . .
Những tác phẩm tiêu biểu: Màu Tím Hoa Sim, Hoa Lúa, Đêm, Cũng Những Thằng Nịnh Hót
LÝ TIỂU LONG (1940-1973)
Con Rồng Dũng Mãnh
Là một tên tuổi gắn liền với phim võ thuật của màn bạc Hollywood và Hồng Kông, Lý Tiểu Long (Bruce Lee) có công rất lớn trong việc truyền bá võ thuật Á Châu đến với thế giới. Ông được tờ báo Time Magazine bình chọn vào danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20. Nhiều nơi trên thế giới khắc tên hoặc dựng tượng vinh danh ông như Hollywood Walk of Frame ở Mỹ, Đại Lộ Ngôi Sao ở Hồng Kông, Bảo tàng Maddam Tussaud ở Anh, công viên tưởng niệm ở huyện Shunde, Trung Hoa, trung tâm thành phố Bosnia, Tây Ban Nha...
Lý Tiểu Long sinh ra ở San Francisco nhưng sống ở Hồng Kông từ lúc 3 tháng tuổi cho đến năm 18. Thuở nhỏ cá tính “thở ra lửa” của rồng biểu hiện rất rõ rệt ở cậu bé tinh nghịch hay giao du với bọn trẻ bụi đời. Sau nhiều lần u dầu sứt trán vì gây lộn đánh nhau trên đường phố, cậu được học võ để phòng thân. Nhưng chứng nào tật đó, chuyện đánh nhau vẫn xẩy ra như cơm bữa và ngày càng nghiêm trọng hơn khiến thân phụ cậu buộc cậu phải rời Hồng Kông sang Mỹ để lánh nạn và đi học.
Tại Đại Học Washington, Lý Tiểu Long theo học Kịch nghệ và Triết học. Cùng thời gian đó, ông bắt đầu nghiên cứu và sáng tạo Triệt Quyền Đạo và mở võ đường nhận đệ tử. Sự nghiệp võ thuật của Lý Tiểu Long thật sự khởi sắc sau khi ông tham gia các cuộc biểu diễn và thi đấu võ thuật quốc tế và qua đó được khám phá bởi các đạo diễn Hollywood. Với khuôn mặt điển trai, thân hình mạnh mẽ cuồn cuộn thịt bắp do kỷ thuật ăn uống và tập luyện, ông làm mưa làm gió trên màn bạc trong vai những nhân vật nhỏ bé lương thiện chống lại thế lực độc ác tàn bạo. Ông có cú đá cao bí hiểm và cú đấm thần tốc tuyệt đẹp mà những ngôi sao võ thuật lớn thời nay như Lý Liên Kiệt hay Thành Long cũng không thể nào bì kịp.
Đã nhiều chục năm qua kể từ ngày Lý Tiểu Long đột ngột từ trần nhưng tên tuổi của ông vẫn vang dội. Cuộc đời và sự nghiệp của ông vẫn tốn nhiều thời gian bút mực cho giới báo chí và phim tài liệu. Khán giả hâm mộ tiếp tục hỗ trợ cho tổ chức bất vụ lợi Bruce Lee Foundation để bảo tồn di sản võ thuật, triết lý và gương sống của ông.
Những phim tiêu biểu: The Green Hornet, Tinh Võ Môn (Fist of Fury), Mãnh Long Quá Giang (The Return Of The Dragon), Long Tranh Hổ Đấu (Enter the Dragon), Trò Chơi Tử Vong (Game of Death)
JOHN LENNON (1940-1980)
Tình Yêu và Hòa Bình
John Lennon là một nhạc sĩ và ca sĩ nhạc rock người Anh và là một trong những người sáng lập ra The Beatles, một trong những ban nhạc thành công và được tôn thờ nhất của lịch sử âm nhạc thịnh hành.
Sinh ra giữa thời điểm máy bay Đức oanh tạc nước Anh vào Thế Chiến thứ hai với bố là một thủy thủ thường xuyên xa nhà, cậu bé John Lennon từ nhỏ có ác cảm với chiến tranh. Sau khi trưởng thành và nổi tiếng, ông đã dùng uy thế của mình cho những hoạt động chính trị cổ võ cho hòa bình. Cùng với vợ là Ono Yoko, John Lennon vận động phản chiến với các nhà hoạt động chính trị và tạo được sự thu hút quan tâm của giới truyền thông và dân chúng.
Bản nhạc “Give Peace a Chance” được viết vào thời chiến tranh Việt Nam với mục đích gieo ý tưởng hòa bình thế giới. Bản nhạc nhanh chóng trở thành một “phản chiến hành khúc” mà nhiều người cho rằng vào thời điểm ấy nổi tiếng hơn cả bài quốc ca.
Two, one two three four
Ev'rybody's talking about
Bagism, Shagism, Dragism, Madism,
Ragism, Tagism
This-ism, that-ism, is-m, is-m, is-m.
All we are saying is give peace a chance.
All we are saying is give peace a chance!
Tại Washington, D.C. vào năm 1969, một phần tư triệu người biểu tình đã cùng cất cao lời ca trên. Ảnh hưởng phản chiến của John Lennon sâu rộng đến nổi chính quyền Nixon vì sợ mất ghế tổng thống trong cuộc tái bầu cử sắp đến, đã tốn bốn năm toan tính bất thành cho việc trục xuất ông ra khỏi nước Mỹ.
Năm 1971, John Lennon viết thêm “Imagine” để tiếp tục cổ động cho hòa bình. Bản nhạc ngay lập tức được xếp hạng số ba trên bảng Billboard Hot 100 tại Mỹ, hạng số một của tờ báo RPM chuyên đề cao âm nhạc tại Canada, và là bản nhạc bán chạy nhất của ông tại Úc. Cùng với “Give Peace a Chance” và “Instant Karma!”, “Imagine” được Rock and Roll Hall of Frame cho vào danh sách 500 bản nhạc có tầm ảnh hưởng lớn nhất và tạo dạng cho loại nhạc Rock and Roll. Rolling Stone, tờ báo nổi tiếng dành cho âm nhạc, chính trị tự do và văn hóa thịnh hành, cũng xếp “Imagine” hạng thứ ba trong 500 nhạc phẩm vĩ đại nhất mọi thời đại.
Cuối năm 1980, John Lennon bị ám sát chết bằng năm phát súng bởi một người bệnh tâm thần mà trước đó mấy giờ đã xin ông chữ ký, một kết cuộc hung bạo cho một người suốt đời cổ động cho hòa bình.
Mấy mươi năm sau, John Lennon tiếp tục được thương tiếc bởi khán giả ái mộ khắp năm châu. Tượng đài tưởng niệm ông được dựng lên ở nhiều nơi trên thế giới. Điệp khúc ca ngợi tình yêu và hòa bình của ông vẫn được hát vang:
Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace..
Những album tiêu biểu: Imagine, Give Peace a Chance, Rain, A Day in the Life, Revolution, Come Together, Instant Karma, Power to the People, Working Class Hero
XUÂN DIỆU (1916-1985)
Ông Hoàng Thơ Tình
Xuân Diệu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới vào thập niên 30. Ông sáng tác khoảng 450 bài thơ. Những bài được yêu chuộng nhất của ông là thơ tình và vì thế, ông được giới thi ca mệnh danh là “ông Hoàng của thơ tình.” Ông được đưa vào cuốn Thi Nhân Việt Nam, cuốn sách vừa là hợp tuyển vừa là nghiên cứu, phê bình về phong trào thơ mới Việt Nam, ghi nhận lại những tên tuổi nhà thơ và những bài thơ giá trị trong khoảng 1932-1941.
Tuy là tác giả của những bài thơ tình lãng mạng ướt át, Xuân Diệu lại sống độc thân gần như cả đời, không hiểu có phải vì người yêu lý tưởng nhất của thi sĩ vẫn là nàng thơ?
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ gió hiu hiu.
Những tác phẩm tiêu biểu: Tuyển tập Thơ Thơ, Gửi Hương Cho Gió, Phấn Thông Vàng
SIGMUND FREUD (1856-1939)
Nhà Phân Tâm Học
Là người sinh ra ở thế kỷ thứ 19 ở Áo và trở thành nhà tư tưởng có ảnh hưởng lớn trong thế kỷ 20. Sigmund Freud nguyên là một bác sĩ về thần kinh và tâm lý. Ông được công nhận là người đặt nền móng và phát triển lĩnh vực nghiên cứu về phân tâm học để tìm hiểu về những mối quan hệ vô thức của con người qua tiến trình liên tưởng. Lý thuyết về phân tâm học chia bản năng con người ra làm ba phần: cái ấy (es), cái tôi (ich) và cái siêu tôi (überich) và cho rằng con nguời luôn bị chi phối bởi bản năng tính dục và mọi hoạt động của con người đều nhằm thỏa mãn hoặc ức chế nhu cầu đó. Ông được trao Giải Goethe năm 1930 cho những nghiên cứu của mình.
Cho đến ngày nay, lý thuyết về phân tâm học của ông còn gây nhiều tranh cãi. Người ta vẫn còn đang so sánh hiệu quả của các phương pháp phân tâm học của ông với các phương pháp điều trị khác. Nhưng không ai có thể phủ nhận những đóng góp của ông về việc tìm hiểu sâu hơn về nhận thức về văn hóa và văn minh nhân loại.
Những nghiên cứu tiêu biểu: Studies of Hysteria, The Interpretation of Dreams, Three Essays on the Theory of Sexualigy, Introduction of Psychoanalysis, Beyond the Pleasure Principle, The Ego and the Id, The Future of an Illusion, Civilization and Its Discontents
SHIRLEY TEMPLE (1928)
Siêu Sao Tí Hon
Đầu thập niên 30, làng phim ảnh Mỹ xuất hiện một cô diễn viên nhí bốn tuổi với mái tóc vàng xoăn xoăn và khuôn mặt phúng phíng với đôi mắt tròn như hai hòn bi và chiếc miệng cười lộ hai đồng tiền khóe xinh xắn. Cô bé chiếm ngay trái tim của nước Mỹ và đoạt tượng vàng Oscar đặc biệt cho vai diễn xuất sắc trong hai phim Little Miss Parker và Bright Eyes. Cô bé là thiếu nhi đầu tiên được nhận giải thưởng cao quí này. Sau đó cô bé thủ vai chính trong một loạt phim gia đình và trở thành một trong những ngôi sao danh tiếng nhất nước Mỹ trong suốt thời kỳ Đại Khủng Hoảng. Hàng hóa đăng ký dưới tên cô bé như búp bê, quần áo, đĩa tách bán chạy như tôm tươi và cô trở thành một tên tuổi thông thường trong gia đình người Mỹ.
Khi bước vào tuổi thiếu niên, Shirley Temple tạm rời màn bạc để đi học Trung Học. Trong những năm kế cô chỉ xuất hiện trong vài phim có giá trị và rút lui khỏi phim trường vào tuổi 22. Sự nghiệp phim ảnh của cô tuy ngắn ngủi nhưng cô đứng đầu bảng box-office bốn năm liền (1935-38) và được nhiều giải thưởng cao quí như Academy Award, Kennedy Center Honors và Screen Actors Guild Life Achievement Award. Viện phim Mỹ cũng xếp cô vị trí 18 trong số những huyền thoại màn bạc vĩ đại nhất mọi thời đại.
Sau sự nghiệp điện ảnh, Shelley Temple nhẩy vào chính trường. Tuy thất bại trong cuộc đua giành ghế dân biểu tiểu bang California năm 1967, bà trở thành một nhà ngoại giao có tiếng và là người phụ nữ đầu tiên đảm nhận vai trò lễ tân - Chief of Protocol of the United States (1976-1977) và là người đứng đầu tổ chức lễ và tiệc nhậm chức của tổng thống Jimmy Carter. Bà cũng được tổng thống George H. W. Bush bổ nhiệm làm đại sứ Mỹ tại Ghana (1974-76) bởi tổng thống Gerald R. Ford và tại Czechoslovakia (1989-92).
Trong thương trường, Shelley Temple là thành viên Ban Giám Đốc của những công ty và tổ chức lớn như The Walt Disney Company, Del Monte, Bank of America, Bank of California, BANCAL Tri-State, Fireman’s Fund Insurance, the United States Commission for UNESCO, the United Nations Association, the National Wildlife Federation.
Dù thành quả trong chính trường và thương trường của bà không nhỏ, khi nhắc đến Shelley Temples, người ta vẫn nghĩ ngay đến cô bé tóc xoăn với đôi mắt tròn như hòn bi và nụ cười tươi như hoa, vừa hát vừa nhảy múa trên màn ảnh truyền hình trắng đen. Cho đến bây giờ, vào dịp cuối năm, các đài truyền hình vẫn quảng bá và chiếu lại những phim cũ của cô siêu sao tí hon như một món quà tinh thần cho gia đình trong mùa lễ hội.
Những phim tiêu biểu: Little Ms. Parker, Bright Eyes, Curly Top, Heidi, The Little Princess, Susannah of the Mounties, Stand Up and Cheer!
SALVADOR DALÍ (1904-1989)
Hoạ Sĩ Lập Dị
Với một sự nghiệp trải dài bằng ba phần tư thế kỷ với hơn 1500 tác phẩm, từ lúc cầm cọ vẽ bức Landscape Near Figueras đầu tiên năm 6 tuổi cho đến khi hoàn tất bức The Swallow’s Tail cuối cùng năm 79 tuổi, thật không có gì đáng ngạc nhiên khi người nghệ sĩ sinh ra từ xứ Tây Ban Nha được xem là một trong những hoạ sĩ có ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỷ 20. Bên cạnh hội hoạ, ông còn được biết đến như một nhà điêu khắc, thiết kế trang phục và dàn dựng sân khấu, nhiếp ảnh, sản xuất phim. Ông từng đoạt giải Oscar dành cho phim hoạt hình ngắn với bộ phim hợp tác cùng Walt Disney mang tên “Destino”. Những người ái mộ tài của Delí gồm cả vua Franco của Tây Ban Nha, người đã phong cho ông tước hiệu qúy tộc Marqués de Dalí de Púbol.
Delí là người theo chủ nghĩa siêu thực “Surrealism,” một trào lưu văn học nghệ thuật ở thế kỷ 20. Chủ nghĩa siêu thực cố gắng diễn tả tiềm thức bằng cách trình bày các vật thể và sự việc như được thấy trong những giấc mơ. Delí tạo nhiều sửng sốt khích động với các tác phẩm mang hình ảnh kỳ dị ấn tượng. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là bức “The Persistence of Memory”, vẽ những chiếc đồng hồ tay mềm nhũn đang chảy tan bên cạnh hình người trừu tượng. Người ta cho rằng đồng hồ tượng trưng cho sự tương đối của không gian và thời gian, một thuyết học của Albert Einstein và hình dáng trừu tượng ám chỉ người đang trong giấc mơ. Bức ảnh đã dùng cách tính chính xác của kỷ thuật hội họa thực tế (“the exactitude of realist painting techniques") để diễn đạt hình ảnh có lẽ chỉ tìm thấy lúc đang mơ thay vì khi tỉnh thức.
Một trong những tác phẩm gây xôn xao dư luận ở Mỹ là bức “Shirley Temple, The Youngest, Most Sacred Monster of the Cinema in Her Time,” miêu tả cái đầu của siêu sao tí hon Shirley Temple, lấy từ một tấm hình trên báo, trên mình của một con sư tử cái màu đỏ với cặp vú lộ liễu và móng dài màu trắng. Trên đầu Shirley đậu một con dơi qủy và xung quanh cô là những khúc xương và cái sọ đầu trắng phếu. Bức tranh được hiểu như sự châm biếm về việc định giới tính các diễn viên nhí (“sexualization of child stars”) của Hollywood.
Bộ dạng bên ngoài của họa sĩ Delí cũng đầy màu sắc và ấn tượng như những tác phẩm của ông. Delí thường xuất hiện trong chiếc áo choàng dài và cây gậy, khuôn mặt hất lên kiêu hãnh với hai con mắt trợn trắng và bộ ria mép bằng sáp ong cong ngược lên tới mũi. Ông còn nổi tiếng với câu nói ngạo mạn, “Mỗi buổi sáng khi thức dậy ta đều trải qua sự khoái trá tột cùng, vì được làm Salvador Delí.” Thái độ và bộ dạng nổi tiếng lập dị và phô trương của Delí lắm khi lôi cuốn sự chú ý của giới truyền thông và công chúng nhiều hơn cả chính những tác phẩm nghệ thuật của ông, làm cho những kẻ tôn sùng ông mất tinh thần và những nhà phê bình hội họa phát cáu.
Nói cho cùng thì hình ảnh Delí ngoài đời và hình ảnh ông phát họa trong tranh là một. Tất cả đều “siêu thực” như trào lưu ông cả đời theo đuổi.
Những Tác Phẩm Tiêu Biểu: The Persistence of Memory, Lobster Telephone, Mae West Lips Sofa, Ballerina in a Death’s Head, The Temptation of St. Anthony, Galatea of Crucifixion
RONALDO (1976)
Hiện Tượng Bóng Đá
Trong làng bóng đá thế giới, mọi người quen thuộc với cái tên “Ronaldo.” Chàng tiền vệ tài ba của Brazil với biệt danh “Phenomenon” này là một hiện tượng hiếm có. Sự nghiệp và thành quả của anh là ước mơ của tất cả những cầu thủ nghiệp dư và cả chuyên nghiệp.
Ronaldo sinh ra trong một gia đình khá nghèo ở Brazil. Như các trẻ em thuộc hoàn cảnh tương tự ở các nước đang phát triển, Renald chơi bóng đá trên đường phố thay vì sân cỏ. Với lòng đam mê và sự cố gắng, anh phát triển nhanh chóng khả năng trời cho. Năm 14 tuổi, anh bắt đầu chơi ở các câu lạc bộ nơi tài năng của anh được phát hiện, mở đầu cho sự nghiệp bóng đá chuyên nghiệp sau này.
Ở vị trí tiền đạo với khả năng dẫn bóng đi lắc léo với tốc độc cao, Ronaldo ghi nhiều bàn thắng ấn tượng được chiếu đi chiếu lại nhiều lần trên các đài truyền hình thế giới. Anh có được nhiều thành công trên đấu trường quốc tế và đã cùng đội tuyển Brazil dành chức vô địch giải túc cầu thế giới World Cup 1994 và 2002. Trong giải túc cầu thế giới FIFA World Cup 2006, anh chiếm kỷ lục ghi bàn với 15 bàn thắng. Anh cũng là một trong hai cầu thủ duy nhất ba lần thắng giải cầu thủ trong năm - FIFA Players of the Year (cầu thủ kia là Zidine Zidane của Pháp).
Giới túc cầu đã không tiếc lời ca ngợi tài năng và thành quả của anh. Năm 1999, tạp chí World Soccer xếp anh đứng hạng 9 trong danh sách 100 cầu thủ hay nhất thế kỷ 20. Năm 2007, tạp chí France Football bầu anh vào đội hình 11 cầu thủ giỏi nhất mọi thời đại. “Vua bóng đá” Pelé cũng xếp anh vào danh sách 100 cầu thủ xuất sắc nhất. Castrol football, trang web chuyên xếp hạng cầu thủ bóng đá, cho anh điểm cao nhất trong đội hình 11 cầu thủ xuất sắc của các kỳ World Cup. Năm 2010, trong cuộc thăm dò ý kiến của Goal.com, anh được dân cư trên mạng bầu là “Cầu thủ của thập niên” với 44% số phiếu.
Năm 2011, do vì bị chấn thương đầu gối quá nhiều lần, Renaldo giải nghệ nghiệp bóng đá trong sự luyến tiếc của các khán giả hâm mộ khắp nơi trên thế giới.
Các giải thưởng cá nhân tiêu biểu: Cầu thủ xuất sắc nhất năm của FIFA (1996, 1997, 2002), Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới (1996, 1997, 2002), Quả Bóng Vàng Châu Âu (1997, 2002), Chiếc Giày Vàng Châu Âu (1997), Cầu thủ trong năm (2002), Chiếc Giày Vàng (2006). Ronaldo được Liên đoàn bóng đá Bồ Đào Nha vinh danh là cầu thủ Bồ Đào Nha xuất sắc nhất mọi thời đại. Năm sau, anh dẫn dắt Bồ Đào Nha đến chức vô địch giải đấu lớn đầu tiên tại Euro 2016 và nhận Chiếc giày bạc với tư cách là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng thứ hai của giải đấu. Thành tích này giúp anh nhận được Quả bóng vàng thứ tư. Anh cũng đã dẫn dắt họ giành chức vô địch UEFA Nations League khai mạc năm 2019, nhận giải Vua phá lưới ở các trận chung kết, và sau đó nhận Chiếc giày vàng với tư cách Vua phá lưới Euro 2020.
Là một trong những vận động viên nổi tiếng và có thị trường nhất thế giới, Ronaldo được Forbes xếp hạng là vận động viên được trả lương cao nhất thế giới vào các năm 2016, 2017 và 2023, đồng thời là vận động viên nổi tiếng nhất thế giới bởi ESPN từ năm 2016 đến năm 2019. Thời gian đã đưa anh vào danh sách những vận động viên nổi tiếng nhất thế giới. 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2014. Anh là cầu thủ bóng đá đầu tiên và là vận động viên thể thao thứ ba kiếm được 1 tỷ USD trong sự nghiệp.
AL PACINO (1940)
Siêu Sao Kỳ Cựu
Al Pacino là một tên tuổi nổi tiếng của sân khấu và điện ảnh Hoa Kỳ.
Với một sự nghiệp kéo dài mấy chục năm trên màn bạc, Al Pacino từng đóng nhiều vai diễn đa dạng. Tuy rất thuyết phục trong những vai “phe ta” như cảnh sát, luật sư hay thám tử , ông nổi tiếng nhất trong các vai “phe địch” như vai nhân vật máu lạnh Michael Corleone trong trong bộ phim nổi tiếng Bố già, hay tên tội phạm giết người như ngóe Tony Montana trong phim Scarface. Sau 7 lần được đề cử giải tượng vàng Oscar, ông giành được giải thưởng Academy Award cho Diễn Viên Xuất Sắc trong vai cựu sĩ quan quân đội thất chí Frank Slade trong phim Scent of a Woman.
Ngoài sự nghiệp điện ảnh, Al Pacino còn thành công trên sân khấu và màn ảnh nhỏ. Ông được giải Tony Awards, Emmy Awards, Golden Globe Awards, và Screen Actor Guild Awards. Ngoài ra ông còn được nhiều giải Lifetime Achievement Awards, luôn cả từ Viện Phim Mỹ - American Film Institute.
Ngoài tài diễn xuất, Al Pacino còn là một đạo diễn, nhà viết kịch bản phim, nhà sản xuất phim có tiếng. Ông từng nhận được giải thưởng Directors Guild Award cho phim Looking for Richard do ông đạo diễn.
Những phim tiêu biểu: The Godfather, Serpico, Dog Day Afternoon, Bobby Deerfield, And Justice for All, Scarface, Sea of Love, Dick Tracy, Scent of a Woman, Looking for Richard, Once Upon a Time in Hollywood, House of Gucci.
TRẦN DẠ TỪ (1940)
Nụ Cười Trăm Năm
Trần Dạ Từ sinh năm Canh Thìn tại Hải Dương, Bắc Việt. Ông di cư vào Nam năm 1954 và được biết đến như một thi sĩ, nhà báo chuyên nghiệp dưới thời Việt Nam Cộng Hòa. Do nghiệp viết lách, ông bị cầm tù bởi chính phủ Ngô Đình Diệm năm 1963. Năm Bính Thìn 1976, trong đợt truy lùng bắt những nhà báo và nghệ sĩ miền Nam, ông lại bị cộng sản bắt cùng với vợ là nữ sĩ Nhã Ca. Riêng ông bị giam cầm hơn mười hai năm. Năm Mậu Thìn 1988, ông và gia đình được Văn Bút Quôc Tế can thiệp và Thủ tướng Thụy Điển bảo lãnh sang Thụy Điển. Sau này ông bà tái định cư tại quận Cam, Hoa Kỳ và cùng bạn hữu xuất bản Việt Báo vào năm 1992.
Tôi bắt đầu ái mộ thi sĩ của “Thủa Làm Thơ Yêu Em,” nhớ bài thơ về Tháng Giêng, trong đó có câu “Khi yêu em (ai) tay cũng mở như lòng” từ thủa bắt đầu tập tễnh làm thơ thời trung học. Thật không ngờ sau này qua Giải Thưởng Viết Về Nước Mỹ, tôi có cơ duyên làm quen với ông. Những lần gặp gỡ tuy ngắn ngủi nhưng ông luôn cho tôi cảm giác ấm áp, thân tình.
Năm 2011 thi sĩ cho xuất bản tập ca khúc và CD Nụ Cười Trăm Năm, gồm những bài hát do chính ông đặt lời và phổ nhạc từ thơ, với sự trình bày của nữ danh ca Khánh Ly.
Lần đầu được nghe cô Khánh Ly hát “Nụ Cười Trăm Năm” trong buổi họp mặt Viết Về Nước Mỹ năm 2009, tôi đã mê cả người hát lẫn bài hát, và thuộc lòng luôn bài thơ “Nụ Cười Trăm Năm” được phổ thành nhạc:
Trang thư xưa cúc hoa vàng
Thổi ra trận gió thu ngang mái đầu
Nhắc ai vàng đá có nhau
Có xưa khờ khạo có sau dạn dầy
Có ta dạt đó trôi đây
Gọi nhau nghe trái đất quay nửa vòng
Hồn ma bóng quỉ chập chùng
Chẳng hề chi vẫn mênh mông biển trời
Cùng ta hai tuổi năm mươi
Cộng chung thành một nụ cười trăm năm
Năm vừa rồi, khi có tập nhạc và CD, nghe và nghiền ngẫm thêm những bài hát mà phần lớn được thi sĩ làm trong các trại tù cộng sản, tôi càng cảm phục và yêu mến ông nhiều hơn.
Những tác phẩm tiêu biểu: Nụ Cười Trăm Năm, Thủa Làm Thơ Yêu Em, Tỏ Tình Trong Đêm, Lời Ru Mới, Tặng Vật Tỏ Tình, Hòn Đá Làm Ra Lửa (được dịch sang tiếng Anh và đọc ở Quốc Hội Hoa Kỳ)
Và Nhân Vật Năm Rồng của tôi
VIẾT VỀ NƯỚC MỸ (2000)
Trong buổi họp mặt Viết Về Nước Mỹ năm 2007, khi tiếp nhận thư chúc mừng của Thượng Nghị Sĩ Jim Webb, nữ tài tử Kiều Chinh có nhắc lại một kỷ niệm vui, là Việt Báo được khởi sự bằng số vốn chỉ có 200 đô la. Cô kể, “Tôi lo cho bạn, hỏi thì anh Từ luôn nói ‘Không có sao.’ Một người bạn chung có mặt thời ấy là nhà văn Jim Webb nghe vậy, đã gọi anh Từ là “Ông Không Có Sao”. Cô Kiều Chinh là người đã chụp hình tượng nữ thần Tự Do làm bìa sách Viết Về Nước Mỹ.
Việt Báo ra mắt năm 1992. Tôi mở cuốn lịch, biết đó là năm Nhâm Thân. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ khởi sự ngày 30 tháng Tư năm 2000. Cuốn lịch nhắc tôi đó là năm Canh Thìn. Vậy là năm Nhâm Thìn 2012, Việt Báo hai mươi tuổi, Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thì đúng 12 năm, tròn một giáp tuổi rồng. (Đến năm nay Giáp Thìn, VVNM tròn hai giáp rồng, 24 tuổi),
Bộ sách “Viết Về Nước Mỹ” nay đã 25 cuốn, mỗi cuốn 640 trang. Cầm trên tay cuốn Viết Về Nước Mỹ năm 2000, rồi cuốn sách anh ngữ “Writing on America” năm 2010, tôi thấy... bâng khuâng. Giải thưởng phát hàng năm, mỗi năm chỉ riêng ngân khoản phát giải đã là 35,000 mỹ kim. Mấy năm nay, kinh tế Mỹ suy thoái, công việc mọi ngành nghề đều thấy rung rinh, vậy mà Việt Báo Viết Về Nước Mỹ vẫn “không có sao” và tiếp tục mạnh mẽ, giải thưởng mỗi ngày mỗi lớn mạnh, hai năm gần đây lễ phát giải luôn được “livestream” cho độc giả khắp thế giới kể cả độc giả từ Việt Nam có thể theo dõi.
Nếu mỗi người tự chọn cho mình một nhân vật tiêu biểu trong năm --theo kiểu báo Time vừa chọn nhân vật năm 2011 là “Người Biểu Tình” -- nhân vật năm rồng 2012 (và 2024) của tôi chắc chắn là “Người Viết Về Nước Mỹ.” Những người viết thuộc đủ loại tuổi nhưng Viết Về Nước Mỹ là giải thưởng tuổi rồng. Mọi người viết, cho đến nay, đều sinh trong thế kỷ 20, nhưng Viết Về Nước Mỹ là con rồng Canh Thìn thuộc thế kỷ 21. Vậy thì người viết về nước Mỹ là rồng, là thế kỷ 21.
Nhân năm mới Giáp Thìn 2024*, tôi trân trọng chúc mừng Việt Báo và giải thưởng Viết Về Nước Mỹ, và xin được gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến các bạn đọc, bạn viết và đặc biệt những người mang tuổi rồng.
Riêng với rồng ông, rồng cha, rồng con… yêu quí của tôi, tạ ơn Trời cho chuột có rồng trong đời. Tạ ơn Trời cho cả trâu con, mèo con và ngựa con nữa. Dù tuổi khắc hay hạp, chúng ta là một đàn và không có xung khắc nào mà tình thương không hóa giải được.
Nguyễn Trần Phương Dung
* Hiệu đính thông tin và cập nhật bài viết theo thời gian.
Gửi ý kiến của bạn
