Công chúng biểu tình phản đối Tối Cao Pháp Viện ban cho cựu tổng thống Trump một phần quyền miễn tố một ngày trước khi phán quyết được công bố.
Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vừa ra phán quyết rằng các tổng thống được hưởng một số quyền miễn trừ truy tố hình sự. Đây là một chiến thắng lớn cho Donald Trump, có ảnh hưởng tới vụ án lật đổ cuộc bầu cử năm 2020 chống lại ông và làm mất cơ hội xét xử trước tháng 11.
Đa số bảo thủ của TCPV – mà Trump đã giúp tạo ra – với tỷ lệ 6 - 3 - phán quyết rằng các tổng thống được bảo vệ khỏi bị truy tố vì những hành động chính thức với danh nghĩa tổng thống, nhưng vẫn phải đối mặt với cáo buộc đối với những hành vi không chính thức.
Trump bị cáo buộc liên hệ đến một nỗ lực rộng lớn nhằm lật đổ năm 2020 cuộc bầu cử, bao gồm hai tội âm mưu cản trở việc chứng nhận kết quả bầu cử, âm mưu lừa gạt chính phủ và âm mưu tước quyền bầu cử của cử tri trong vụ án 6/1.
Các cáo buộc bao gồm Trump tung tin sai sự thật về gian lận bầu cử, âm mưu để tuyển dụng danh sách cử tri giả, gây áp lực buộc các quan chức Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ phải mở các cuộc điều tra giả mạo về gian lận bầu cử và gây áp lực cho Phó Tổng Thống Mike Pence tới cản trở việc Quốc Hội chứng nhận chiến thắng của Joe Biden.
TCPV trả lại vụ án cho tòa án quận để xác định xem liệu Trump việc cố lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 là hành vi chính thức của tổng thống hay không. Thẩm phán Tanya Chutkan sẽ là người phải xem xét lại cáo trạng.
Việc đánh giá sẽ được thực hiện theo một cuộc kiểm tra gồm ba phần: liệu hành vi cụ thể có thuộc chức năng cốt lõi của tổng thống và được có quyền miễn trừ tuyệt đối, hoặc nếu là một hành động không chính thức sẽ không được hưởng quyền miễn tố.
Ý kiến của TCPV quy định rằng để từ chối quyền miễn truy tố, TP Chutkan sẽ phải quyết định liệu việc buộc tội Trump có “gây ra bất kỳ nguy cơ ảnh hưởng đến quyền hạn và chức năng của cơ quan hành pháp”.
TCPV giao việc phân tích cho TP Chutkan. Nhưng Chánh Án John Roberts, người viết phán quyết của khối đa số, xác định trước rằng liên hệ của Trump với Bộ Tư Pháp là những hành động chính thức của người đứng đầu hành pháp.
Chánh Án Roberts đã nhận định rằng những lời tuyên bố của Trump vào ngày 6/1, cũng được bảo vệ, vì các bài phát biểu của Trump là một phần công việc của tổng thống. Nhưng ý kiến của TCPV cũng nói rằng trong trường hợp của Trump, những bài phát biểu có thể phân loại là của một ứng cử viên.
Đây một trong những phán quyết cuối cùng được tòa án tối cao đưa ra trong nhiệm kỳ này. Đợi đến phút chót, TCPV bảo thủ mới ban phán quyết đã giúp cho chiến lược trì hoãn các phiên tòa càng nhiều càng tốt của cựu Tổng Thống Donald Trump. Trong khi đa số cử tri đều muốn các vụ án của Trump cần được xét xử nhanh chóng trước ngày bầu cử.
Thẩm Phán TCPV Sonia Sotomayor đã chỉ trích một cách chính xác sự vô lý của phán quyết này:
"Quyết định ngày hôm nay trao quyền miễn trừ hình sự cho các cựu tổng thống đã thay đổi thể chế tổng thống của nước Mỹ. Nó chế nhạo nguyên tắc căn bản của Hiến Pháp và hệ thống chính phủ của chúng ta, rằng không ai được đứng trên luật pháp. Đa số TCPV ngày hôm nay tán thành mở rộng quyền miễn trừ truy tối của Tổng thống. Quyền miễn trừ này chưa bao giờ được những Người Sáng Lập, bất kỳ tổng thống đương nhiệm, cơ quan hành pháp hoặc thậm chí các luật sư của tổng thống Trump công nhận. Những hiểu biết về Hiến Pháp ít có tác dụng đối với đa số thẩm phán trong trường hợp này, và vì vậy họ đã bỏ qua."
"Phán quyết hôm nay của TCPV còn làm trì hoãn các vụ kiện pháp lý quan trọng qua ngày bầu cử quan trọng, tạo nền tảng cho việc lạm dụng quyền lực tổng thống và củng cố thêm chế độ chuyên chế."
"Nếu tổng thống có thể đưa ra lý do nào đó để bao che hành động phạm tội của ông ta bằng cách biện minh theo đuổi một số nhiệm vụ chính thức của tổng thống, TCPV hiện tại cho rằng Tổng thống được quyền miễn trừ tuyệt đối. Điều này thật vô lý. "
Tổng thống Biden vào tối thứ Hai đã tấn công gay gắt vào TCPV Hoa Kỳ vì quyết định cho Donald Trump được miễn truy tố về những hành vi chính thức ông đã thực hiện trong nhiệm kỳ tổng thống. Ông tuyên bố nguyên văn như sau:
“Quốc gia này được thành lập dựa trên nguyên tắc không có Vua ở Mỹ. Mỗi chúng ta đều bình đẳng trước pháp luật. Không ai đứng trên luật pháp, kể cả tổng thống Hoa Kỳ. Quyết định của TCPV hôm nay về quyền miễn trừ của tổng thống về cơ bản đã thay đổi đối với mọi mục đích thực tế. Quyết định hôm nay gần như chắc chắn có nghĩa là hầu như không có giới hạn nào đối với những gì một tổng thống có thể làm.”
“Đây là nguyên tắc mới về cơ bản và là tiền lệ nguy hiểm vì quyền lực của cơ quan này sẽ không còn bị hạn chế bởi luật pháp, trong đó có TCPV Hoa Kỳ. Những giới hạn duy nhất sẽ do tổng thống tự đặt ra.”
“Quyết định ngày hôm nay tiếp tục cuộc tấn công của TCPV trong những năm gần đây vào một loạt các nguyên tắc pháp lý lâu đời ở đất nước chúng ta, từ việc cắt bỏ quyền bầu cử và dân quyền đến tước bỏ quyền lựa chọn của phụ nữ. Quyết định hôm nay làm suy yếu nền pháp quyền của quốc gia này.”
"Người dân Mỹ phải quyết định xem liệu cuộc tấn công của Donald Trump vào nền dân chủ của chúng ta vào ngày 6/1 có khiến ông ấy không phù hợp với chức vụ cao nhất đất nước không.”
Ngoài việc cho tổng thống đặc quyền miễn tố, TCPV bảo thủ còn có những phán quyết vô tiền khoáng hậu như hợp pháp hóa tham nhũng, đặc biệt là vấn đề hối lộ qua vụ án Snyder v. United States vào 2019, biến những người vô gia cư thành tội phạm trong vụ án Martin v. Boise vào 2024.
Hai năm trước, TCPV đã lật ngược tiền lệ nửa thế kỷ vụ án Roe v. Wade. Kết quả thật tàn khốc. Các bà mẹ ở các tiểu bang cấm phá thai hiện nay có nguy cơ tử vong cao gấp ba lần so với trước khi Roe bị lật ngược. Tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh đã tăng gần 13% ở các tiểu bang cấm phá thai.
Các phán quyết của TCPV trong nhiệm kỳ này thể hiện một sự thay đổi đáng kể theo hướng độc tài, làm xói mòn các nguyên tắc dân chủ và gia tăng quyền lực của đại công ty cũng như giới thượng lưu giàu có.
Nguyễn Quốc Khải
THAM KHẢO
(1) Hugo Lowell, "US supreme court rules Trump has 'absolute immunity' for official acts," The Guardian, July 1, 2024.
(2) Qasim Rashid, "SCOTUS Hurtles The USA Towards Dictatorship," July 1, 2024.
(3) Adam Liptak, "Supreme Court Says Trump Has Some Immunity in Election Case," New York Times, July 1, 2024.
(4) Ann E. Marimow and Devlin Barrett, "Justices give presidents immunity for official acts, further delaying Trump's trial," Washington Post, July 1, 2024.
(5) Adam Serwer, “e Supreme Court Puts Trump Above the Law,” The Atlantic, July 1, 2024.
Gửi ý kiến của bạn
