Du Lịch Ngoài Hoa Kỳ Với Tư Cách Là Thường Trú Nhân

Carlos Javier Lopez Benitez, 27 tuổi, người Paraguay, đến tòa di trú New York vào ngày 16 tháng 7 để tham dự phiên điều trần về đơn xin tị nạn — nhưng lại bị bắt ngay tại hành lang, trước mặt hai người chị. Một phóng viên chụp được cảnh anh giằng co với nhân viên liên bang, trong khi cô Lilian Lopez, chị anh, ôm chặt lấy cánh tay em, khóc nghẹn. Nhân viên phải gỡ tay cô ra.

Giữa mùa Hè, thành phố Los Angeles rúng động bởi những cuộc bố ráp quy mô lớn do Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) tiến hành. Chỉ trong vài tuần kể từ giữa tháng Sáu, hơn 1.600 người đã bị bắt tại miền Nam California. Trong số đó có cả những người sinh ra và lớn lên tại Hoa Kỳ, mang quốc tịch Mỹ hợp pháp, không dính líu đến bất kỳ hành vi vi phạm nào[1]. Andrea Velez, 32 tuổi, là một trong số đó. Vào buổi sáng ngày 24 tháng Sáu, cô đang trên đường đến chỗ làm thì bất ngờ bị hai người đàn ông đeo mặt nạ kéo vào một chiếc xe SUV không biển số. Họ mặc áo ghi chữ “Police” nhưng không xuất trình thẻ ngành, không tuyên đọc quyền Miranda, cũng không giải thích lý do khống chế. Velez hoảng loạn, tưởng mình bị bắt cóc giữa ban ngày, ngay trung tâm thành phố. Sau đó, cô bị truy tố tội “tấn công nhân viên liên bang”, một cáo buộc có thể dẫn đến 20 năm tù. Mười sáu ngày sau, công tố viện rút lại hồ sơ mà không đưa ra lý do cụ thể. Không một lời xin lỗi, không một xu bồi thường.

Trước giờ, cựu đảng viên Đảng Cộng Sản Việt Nam (Vietnam Communist Party- VCP) có nhiều cách để xin được miễn (làm đơn I-601). Một trong những cách là chứng minh họ có tư cách “không đáng kể” trong Đảng — tức là họ chỉ là đảng viên trên danh nghĩa, không tích cực ủng hộ tư tưởng của Đảng và hầu như chỉ tham gia họp định kỳ. Những người này không tin vào Chủ nghĩa Cộng sản, nhưng tham gia vào Đảng là do yêu cầu công việc hoặc để phát triển sự nghiệp. Trong trường hợp đó, Lãnh sự quán có thể sẽ yêu cầu nộp đơn xin miễn trừ I-601 — trừ khi có thể chứng minh rằng họ đã rời khỏi Đảng ít nhất 5 năm trước khi Lãnh sự quán nhận được đơn DS-260.

Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS) đang phải thụ lý khối lượng hồ sơ tồn đọng lớn chưa từng thấy - lên tới 11.3 triệu hồ sơ đang chờ duyệt xét. Do số lượng tồn đọng ngày càng tăng, những người nộp đơn phải chờ đợi lâu hơn, đôi khi kéo dài lên đến nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm so với dự kiến. Các luật sư di trú khuyên nên nộp đơn ngay từ bây giờ, trước khi tình hình trở nên tồi tệ hơn - và chắc chắn nó sẽ tồi tệ hơn.

Ngày 24 tháng 6 năm 2025 — Tòa án Tối cao Hoa Kỳ hiện đã cho phép chính quyền Trump trục xuất người di dân sang một “nước thứ ba”, tức là một quốc gia không phải là quê hương của họ. Tòa án Tối cao đã hủy bỏ phán quyết của một thẩm phán tòa án liên bang ở Boston. Phán quyết này cho rằng những người di dân được lên lịch bị trục xuất sang nước thứ ba cần được trao cho cơ hội giải thích với giới chức rằng họ có lý do chính đáng để tin rằng họ sẽ bị ngược đãi hoặc tra tấn ở quốc gia thứ ba đó.

Trong trái tim của biết bao người di dân, nước Mỹ luôn là một miền đất hứa, nơi mọi ước mơ có thể nảy mầm và được bảo vệ. Niềm tin ấy được xây dựng trên một trụ cột vững chắc: quyền công dân theo nơi sinh, một nguyên tắc được khắc sâu trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, khẳng định rằng bất cứ ai sinh ra trên đất Mỹ đều là công dân của quốc gia này.

Vào tháng 7 năm 1868, Tu chính án thứ Mười bốn đã được bổ túc vào Hiến pháp Hoa Kỳ. Tu chính án này bảo đảm quyền công dân Hoa kỳ cho tất cả trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Hoa Kỳ, kể cả những người từng là nô lệ. Ngoại lệ duy nhất là con của các nhà ngoại giao. Vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với những trẻ em sinh ra từ cha mẹ là người di dân bất hợp pháp hoặc người ở Hoa kỳ với chiếu khán du lịch. Ngay sau khi sắc lệnh được ban hành, đã có nhiều vụ kiện chống lại sắc lệnh này. Kết quả là một tòa án liên bang Quận phán quyết rằng quyền công dân theo nơi sinh không thể bị chấm dứt cho đến khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ quyết định cho vấn đề này.

Ông Trump và ông Miller nói rằng người di dân đang xâm lược California. Người dân sống ở California và chính quyền California nói rằng không có cuộc xâm lược nào cả. Chúng ta nên tin ai? Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh cho Lực lượng Vệ binh Quốc gia California đến Los Angeles. Ông cho biết quân đội cần phải "giải phóng" Los Angeles khỏi "cuộc xâm lăng của người di dân".