Kinh Tế Mỹ Hết Suy Trầm
Đức Tâm RFI & Nguyễn Xuân Nghĩa
Nhưng phục hồi còn chậm...
Hôm Thứ Năm 29, Bộ Thương Mại Hoa Kỳ thông báo là trong quý ba, Tổng sản phẩm nội địa PIB của Mỹ đã đạt tốc độ tăng trưởng quy ra toàn năm là 3,5% so với quý trước. Sau bốn quý liền tăng trưởng ở số âm, tỷ lệ 3,5% này được coi là khả quan hơn dự báo của giới kinh tế và là chỉ dấu bán chính thức là kinh tế đã ra khỏi suy trầm. Nhưng, nền kinh tế hàng đầu của thế giới đã bắt đầu hồi phục chưa khi mà thất nghiệp vẫn ở mức quá cao là 9,8%" Đức Tâm nêu câu hỏi đó với chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa ở Hoa Kỳ....
Đức Tâm: Xin kính chào chuyêngia Nguyễn Xuân Nghĩa. Kinh tế Hoa Kỳ có thể đã ra khỏi một chu kỳ đình trệ lâu nhất kể từ cuộc Tổng khủng hoảng năm 1930 khi đạt mức tăng trưởng là 3,5% trong quý ba. Con số ấy do bộ Thương mại Hoa Kỳ công bố hôm Thứ Năm 29 đã gây ngạc nhiên sau khi kinh tế bị tăng trưởng âm trong bốn quý liền. Anh đánh giá sự phục hồi kinh tế này như thế nào"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ rằng kinh tế Hoa Kỳ đã đụng đáy trong quý ba, từ tháng Bảy đến tháng Chín, mà vẫn chưa thể nói đã phục hồi. Tốc độ tăng trưởng 3,5% quy ra toàn năm so với quý hai chỉ là một kết quả ảo và không bền. Cho nên, giới phân tích kinh tế cho rằng đây chỉ là thông báo bán chính thức rằng kinh tế Mỹ đã ra khỏi nạn suy trầm, người ta phải chờ số liệu khác trong thời gian tới để kiểm chứng và xác nhận.
Đức Tâm: Vì sao anh lại nói thống kê của bộ Thương mại Hoa Kỳ, tức là một cơ quan nhà nước, lại mới chỉ là một thông báo bán chính thức"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Thứ nhất, bộ Thương mại mới chỉ công bố số sơ khởi về sinh hoạt kinh tế từ tháng Bảy đến tháng Chín và còn phải điều chỉnh.
- Thứ hai, về định nghĩa thì cơ quan có thẩm quyền nói rằng kinh tế Mỹ bị suy trầm hay không lại là một tổ chức tư nhân, Văn phòng Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia, gọi tắt là NBER. Thứ ba kinh tế bị suy trầm, là récession, khi tăng trưởng thấp hơn trước trong hai quý liền, tức là họ chỉ có thể tuyên bố chính thức ít ra là sau ba tháng, thường thì lâu hơn. Xin được nhắc lại là tháng Tám vừa rồi, chính Văn phòng Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia ấy còn nói là họ phải đợi hơn một năm mới có thể xác nhận là hết suy trầm hay chưa.
- Nhân đây xin nói thêm là nếu sản xuất không chỉ tăng trưởng thấp hơn - là có tăng trưởng mà chậm hơn - mà còn suy sụp và kéo dài trong nhiều ngành sản xuất đồng loạt với số thất nghiệp cao thì người ta gọi là suy thoái, là dépression, tức là nặng hơn suy trầm. Kinh tế Mỹ bị suy trầm từ tháng 12 năm kia và trong 12 tháng qua thì coi như bị suy thoái, tính ra thì đã bị chu kỳ đình trệ kéo dài gần hai năm, là lâu nhất trong các trận suy trầm kể từ năm 1854 đến nay vì bình quân trong 155 năm vừa qua thì chỉ chừng 17 tháng là hết. Về mức độ suy sụp thì là nặng nhất kể từ vụ Tổng khủng hoảng năm 1930, còn nặng hơn vụ 1980.
Đức Tâm: Những yếu tố gì khiến Mỹ đạt mức tăng trưởng mà anh gọi là ảo" Tức là cao mà giả tạo hay sao"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Kinh tế Mỹ đã đụng đáy từ tháng Bảy và bắt đầu trồi lên, nhưng bật dậy với tỷ lệ là 3,5% là không bền. Chuyện này hơi rắc rối nên tôi xin giải thích.
- Khi kinh tế bị suy trầm từ cuối năm kia và vụ khủng hoảng tài chính tháng Chín năm ngoái đẩy kinh tế từ suy trầm xuống suy thoái thì ngân hàng trung ương Mỹ đã hạ lãi suất tới số không và còn in tiền bơm vào kinh tế tới gần hai ngàn tỷ đô la. Biện pháp tiền tệ ấy khiến kinh tế đụng đáy sau 18 tháng suy trầm. Bây giờ mới bắt đầu phục hồi mà rất yếu ớt.
- Kế hoạch kích thích kinh tế trị giá 158 tỷ đô la hồi tháng Hai năm ngoái chưa kịp công hiệu thì Mỹ bị khủng hoảng tài chính. Rồi kế hoạch kích cầu 787 tỷ hồi tháng Hai năm nay cũng chưa kịp công hiệu và chỉ góp có 0,6% vào số 3,5% đó vì giải ngân quá chậm và xài không đúng chỗ. Yếu tố chính đẩy đà tăng trưởng lên tới 3,50% là kế hoạch bơm tiền cho dân đổi xe cũ mua xe mới, do Mỹ học được từ Pháp và Đức, khiến số xe bán tăng vọt trong tháng Tám và góp đà tăng trưởng chừng 1% trong số 3,5% vừa có, nếu không thì chỉ có 2,5% thôi.
- Nhưng đây chỉ là biện pháp khuyến khích dân chúng mua xe sớm hơn dự tính và sau khi mua rồi thì thôi nên số xe bán ra đã tăng 11,6% trong tháng Tám rồi chỉ tăng 1,5% trong tháng Chín khi chương trình bơm tiền này hết hiệu lực.
Đức Tâm: Như vậy thì triển vọng kinh tế Mỹ trong quý bốn và quy ra toàn năm nay thì vẫn chưa khá"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Có lẽ tốc độ tăng trưởng trong ba tháng cuối năm sẽ thấp hơn số 3,5% bất thường vừa rồi, ở khoảng 2,5% là mừng.
- Tình hình đã bớt đen tối nhưng chưa thật sáng sủa và tùy thuộc nhiều vào tâm lý người dân. Họ chưa mấy lạc quan thì chưa dám tiêu xài mà tiêu thụ lại đóng góp tới 70% vào tổng sản lượng của Mỹ. Yếu tố bất an đó còn được thấy trong lĩnh vực tín dụng khi người ta chưa dám đi vay và ngân hàng cũng chưa dám mạnh tay cho vay dù đã dư dôi thanh khoản hơn trước. Nhiều ngân hàng loại nhỏ ở địa phương sẽ còn vỡ nợ và tin tức đó càng gây ưu lo cho dân chúng. Sau cùng, vì chưa tin tưởng, doanh nghiệp chậm tuyển người và tỳ lệ thất nghiệp quá cao lại càng làm thiên hạ dè dặt tiêu xài nên càng làm chậm nhịp phục hồi.
Đức Tâm: Nói về tỷ lệ thất nghiệp quá cao thì triển vọng về công ăn việc làm sắp tới sẽ như thế nào"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Nhiều phần sẽ còn sa sút hơn và đa số các kinh tế gia bên Mỹ dự báo là thất nghiệp sẽ vượt 10% vào đầu năm 2010 này. Cho đến giữa năm tới thì mới có hy vọng. Tức là Mỹ có nạn phục hồi trong thất nghiệp là trường hợp xảy ra sau vụ suy trầm rất ngắn năm 2001.
- Dù sao, thống kê về nhân dụng, tức là thất nghiệp cao hay thấp, là loại thống kê hậu kiểm, vuốt đuôi, chứ không là loại tiên báo. Tình hình sản xuất có khả quan rồi thì thất nghiệp sau đó mới thấy giảm. Mà khả quan hay không thì có lẽ phải nhìn vào số liệu khác.
- Vào tuần tới, khi Ủy ban Tiền tệ FOMC của hệ thống Ngân hàng Trung ương Mỹ nhóm họp trong hai ngày Thứ Ba và Thứ Tư, để quyết định về chính sách tiền tệ, có thể là sẽ duy trì lãi suất hiện tại này khá lâu nữa. Khi ấy, người ta cần theo dõi lời tuyên bố của Ủy ban để xem giới chức tiền tệ dự báo thế nào về tương lai. Điều ấy cũng ảnh hưởng đến tâm lý thị trường nếu người ta dự đoán là qua quý ba của năm tới lãi suất Mỹ sẽ được tăng lên khỏi số không. Tức là tình hình đang trở lại bình thường.
Gửi ý kiến của bạn
