Mỹ-Hoa Mậu Chiến
Mai Vân RFI - Nguyễn Xuân Nghĩa
Từ Lũng Đoạn Ngoại Hối đến Chiến Tranh Mậu Dịch...
Liệu một trận chiến mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể bùng nổ không" Lý do là năm Nghị sĩ Mỹ vừa đệ nạp một dự luật được chín Nghị sĩ khác ủng hộ nhằm gây sức ép với Bắc Kinh về tỷ giá đồng Nhân dân tệ được họ coi là định giá quá thấp để cạnh tranh về mậu dịch. Dự luật được đưa ra Thượng viện hôm Thứ Ba 16 sau khi 130 Dân biểu Hạ viện gửi lá thư hôm Chủ Nhật 14 yêu cầu bộ Ngân khố điều tra nạn lũng đoạn ngoại hối và đòi bộ Thương mại áp dụng thuế biểu trả đũa nhằm bảo vệ doanh nghiệp chế biến Hoa Kỳ.Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa phân tích vấn đề nói trên với Mai Vân của đài RFI như sau:
Mai Vân: Xin kính chào anh Nguyễn Xuân Nghĩa. Thế là sau lá thư của 130 Dân biểu Hạ viện hôm 14, thì 14 Nghị sĩ Thượng viện Hoa Kỳ đã nêu vấn đề về đồng Nhân dân tệ của Bắc Kinh hôm 16. Nói chung là Quốc hội Mỹ có đạt được sự nhất trí hiếm hoi của cả hai đảng để đòi Hành pháp của Tổng thống Barack Obama phải điều tra và xác định xem Trung Quốc có thao túng chế độ ngoại hối nhằm ghìm giá đồng Nhân dân tệ thật thấp để dễ bán hàng qua Mỹ hay không. Anh theo dõi chuyện này thì thấy nội dung dự luật do năm Nghị sĩ cả Dân chủ và Cộng hoà cùng bảo trợ có thể tấn công Trung Quốc như thế nào"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Đây là chuyện "bên tung bên hứng" giữa Lập pháp và Hành pháp Mỹ để Quốc hội đòi Chính quyền phải có biện pháp mạnh với Trung Quốc.
- Nội dung dự luật của Thượng viện là đòi bộ Ngân khố, tức là bộ Tài chính Mỹ, phải xác định hiện tượng ngoại hối gọi là "có sự lệch lạc cơ bản" căn cứ trên nhiều tiêu chuẩn hẳn hoi. Nếu như có, Thượng viện đòi hỏi bộ Thương mại phải làm nốt phần vụ còn lại là đưa ra biện pháp trừng phạt, thí dụ như nâng thuế biểu nhập nội để trung hoà hay hoá giải việc cạnh tranh bất chính bằng tỷ giá ngoại hối quá thấp. Còn Hạ viện Mỹ thì chuẩn bị cuộc điều trần về hồ sơ này vào ngày 24 tới đây và chờ đợi Hành pháp phải có quyết định từ nay đến giữa tháng Tư. Dự luật Thượng viện thì không nêu đích danh xứ nào cho có vẻ khách quan, nhưng khi thông báo dự luật với báo chí, các Nghị sĩ bảo trợ đều gọi tên thủ phạm là Trung Quốc.
Mai Vân: Nhưng tại sao anh lại nói rằng đây là chuyện "bên tung bên hứng" giữa Lập pháp và Hành pháp Hoa Kỳ"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Vì Thứ Năm 11 vừa qua, khi tới dự hội nghị của một bộ phận khuếch trương xuất cảng là Ngân hàng Xuất Nhập cảng Hoa Kỳ hay Export-Import Bank tại thủ đô Hoa Kỳ, Tổng thống Obama thông báo kế hoạch gia tăng xuất khẩu. Dịp này chính ông đã kêu gọi Trung Quốc nên có một chính sách ngoại hối ông gọi là "gần với quy luật thị trường hơn". Tức là Hành pháp Mỹ cũng chuẩn bị gây sức ép với Bắc Kinh vì một lý do rất dễ hiểu của nước Mỹ. Cho nên đề nghị của Lập pháp dễ được thông qua để các chính khách tranh thủ lá phiếu cử tri vào tháng 11 này.
Mai Vân: Nhưng lý do đó là gì mà anh gọi là dễ hiểu"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Hoa Kỳ bị khiếm hụt mậu dịch, bị nhập siêu, tức là nhập cảng nhiều hơn xuất cảng, tới hơn 800 tỷ đô la và bị nặng nhất là với Trung Quốc. Hiện nay, Hoa Kỳ cũng bị thất nghiệp rất cao là 9,7%. Trong bài diễn văn về Tình hình Liên bang vào đầu năm nay, Tổng thống Obama thông báo sáng kiến xuất cảng với chỉ tiêu là tăng xuất cảng gấp đôi từ nay đến năm 2015, cụ thể là tăng 14% một năm trong năm năm tới, nghĩa là bán thêm hàng hóa dịch vụ được 15 tỷ đô la một năm, nhằm tạo thêm hai triệu việc làm cho dân Mỹ. Năm nay là năm Hoa Kỳ có bầu cử và các dân biểu nghị sĩ cũng phải chứng tỏ là mình quan tâm đến việc làm của dân và quyền lợi của doanh nghiệp. Cho nên, hai bên đều có cùng mục tiêu là nâng sức cạnh tranh của Mỹ và ngăn ngừa nạn cạnh tranh bất chính của Trung Quốc bằng hối suất giả tạo và quá thấp làm cho hàng Trung Quốc thành quá rẻ và dễ bán vào Mỹ.
Mai Vân: Nhưng thật ra, Trung Quốc có chủ trương lũng đoạn ngoại hối như vậy không"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Tất nhiên là có, vì đó là chuyện sinh tử của lãnh đạo Bắc Kinh. Trung Quốc cần thắt lưng buộc bụng người dân để xuất cảng bằng mọi giá rất rẻ hầu tạo ra việc làm và nhà nước thu ngoại tệ về làm dự trữ tới 2.500 tỷ đô la để tung hoành.
- Dưới thời Tổng thống Bush, Quốc hội Mỹ từng đả kích chính sách ngoại hối của Bắc Kinh và đòi nâng thuế suất thêm 27,5% trên hàng hoá Trung Quốc. Vì vậy, từ tháng Bảy năm 2005 đến đầu năm 2008 Bắc Kinh tiệm tiến nâng tỷ giá hay hối suất đồng Nguyên của họ lên được 20% so với tiền Mỹ. Thế rồi tiền Mỹ lại mất giá và vụ tổng suy trầm xảy ra năm 2008 nên Bắc Kinh lại giàng giá đồng Nguyên vào tiền Mỹ với tỷ giá thật thấp để dùng xuất cảng làm đầu máy tăng trưởng và nay thì gây vấn đề cho một nước Mỹ đang cần xuất cảng và hạn chế nhập cảng.
Mai Vân: Thế thì một cuộc chiến mậu dịch có thể bùng nổ giữa hai nước hay không"
Nguyễn Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ rằng nhiều phần là có.
- Về phía Mỹ, đảng Dân Chủ vốn dĩ chủ trương bảo hộ mậu dịch do sức ép của các nghiệp đoàn, lại trong một năm có bầu cử mà đảng này đang thất thế. Vì vậy tranh chấp về mậu dịch đã xảy ra với Bắc Kinh vì vỏ bánh xe hơi Trung Quốc. Thứ hai, sáng kiến khuếch trương xuất cảng do ông Obama công bố hôm 11 dẫn tới một cơ chế tập trung đẩy mạnh xuất cảng với sức yểm trợ của chính quyền. Tức là từ nay xuất cảng sẽ trở thành mục tiêu của ngoại giao và chính trị. Thứ ba, trong chuyến công du Á châu tuần tới, ông Obama sẽ đẩy mạnh việc thành hình khu vực tự do mậu dịch Thái bình dương giữa Hoa Kỳ với các đối tác như Úc, Tân Tây Lan, Peru, Chile, Singapore, Brunei và Việt Nam để trung hoà thỏa ước tự do mậu dịch mà Trung Quốc đã ký với 10 nước Đông Nam Á trong Hiệp hội ASEAN.
- Phần mình, Bắc Kinh cũng e sợ động loạn nội bộ nếu xuất khẩu không tăng. Và vốn dĩ mắc bệnh tự kỷ ám thị, họ càng sợ là nhân lúc này Hoa Kỳ nêu lý cớ xuất cảng để mở ra chiến lược bao vây với hàng loạt quyết định mà họ cho là có ác ý như khi Mỹ tranh thủ khối Đông Nam Á, bốn nước trong lưu vực sông Mekong, hoặc bán võ khí cho Đài Loan, v.v.... Ngay sau khi Quốc hội kết thúc phiên họp kỳ ba của khoá 11 vào ngày 14 vừa qua, Thủ tướng Ôn Gia Bảo đã nói tới ý chí sắt thép của Trung Quốc về các vấn đề Tây Tạng, Đài Loan và cho rằng chính Hoa Kỳ mới cần bày tỏ thiện chí thay vì gây mâu thuẫn về mậu dịch hay tỷ giá đồng Nguyên.
- Kết luận là cả hai nước đều bị động lực nội bộ đẩy tới chỗ đối đầu. Và có lẽ trong trận này, Âu châu sẽ sát cánh với Mỹ vì cũng cần xuất cảng để ra khỏi suy trầm, lại bị thiệt hại về hối suất quá thấp của đồng Nhân dân tệ và về chủ trương bảo hộ mậu dịch của Bắc Kinh, như Ngoại trưởng Anh đã phát biểu hôm Thứ Hai 15 ngay tại Thượng Hải.
Mai Vân: Xin cám ơn anh Nguyễn Xuân Nghĩa.
Gửi ý kiến của bạn
