Hôm nay,  

Lòng Mẹ

10/05/201400:00:00(Xem: 5319)
Nguyễn Ninh Thuận
(Trích tập Truyện Dài NƯỚC MẮT BUỒN VUI)

Tiết trời lành lạnh kéo dài gần một tháng nay…Mùa Đông rình rập đến với Nam Cali. Không như mọi ngày, hôm nay Thúy lười biếng thức dậy sớm. Nàng co rút người, cuốn tròn trong chiếc mền để trốn cái lạnh và trốn sự cô đơn. Trong góc phòng ngủ, chiếc máy sưởi nhỏ tỏa hơi nóng ấm áp khắp phòng… Cái ấm bên ngoài do máy sưởi tạo ra không đủ sưởi ấm tâm hồn cô đơn trống trải buốt giá; nó đang nặng trĩu trong lòng một thiếu phụ sống lẻ loi. Không chồng, không con, không bóng người thân bên cạnh, lòng Thúy đầy ấp bao nỗi buồn phiền lo âu…

Bên tai Thúy, chiếc máy thu thanh vẫn phát sóng đều đặn…Nàng cố tình để âm thanh nhỏ suốt đêm như để lừa dối chính mình…Nàng muốn tránh cái không khí vắng lặng trong căn nhà của đêm tịch mịch. Thúy muốn lúc nào cũng có tiếng nói, tiếng cười, giọng hát, giọng hò rỉ rả bên tai…để khi trở mình thức giấc trong giấc ngủ chập chờn, hay giấc ngủ lười biếng đến, nàng vẫn nghe được tiếng người, nhằm an ủi mình trong đêm dài vắng lặng cô liêu…

Thúy vén cửa sổ lên nhìn…bên ngoài một màu xám đục, trông thật ảm đạm, khiến cho tầm nhìn của nàng bị giới hạn. Một lớp sương mù dày đặc bao phủ khắp vạn vật. Hai hàng cây bên vệ đường trước nhà chỉ thấy lờ mờ không rõ lắm! Chúng đứng im phăng phắc như đầu hàng trước cái lạnh đang ôm cứng chúng. Nàng gió hôm nay có lẽ cũng lười biếng thức dậy, hay nàng đang trốn chạy cái lạnh nên không chịu tung tăng bay nhảy như mọi ngày? Chẳng một chiếc lá nào được nàng gió mơn trớn đùa giỡn tung lay. Con đường thật vắng lặng, buồn tẻ; nó đang ao ước đón nhận những bánh xe ngấu nghiến chạy dài trên thân hình chúng. Ông mặt trời như còn say sưa trong giấc ngủ hay mãi co ro vì thời tiết lạnh đang bao phủ? Những tia nắng vàng như ẩn núp đâu đây, không thấy xuất hiện nhảy múa nô đùa cùng nhau…Một sự vắng lặng vô cùng đáng sợ đang vây kín quanh Thúy…Vạn vật buồn tẻ đang mong mỏi đón chào một bình minh rộn rã đầy tiếng chim hót vui tươi. Thúy lầm thầm cầu mong hôm nay sẽ được nắng ấm thật đẹp, sau một đêm dài đầy sương mù bao phủ…Thủy vội vàng đóng ập cửa sổ lại để tránh cái buồn bã bên ngoaì làm ảnh hưởng đến nội tâm của một người cô đơn. Để trốn chạy nỗi buồn như đang rượt đuổi, Thúy vùng dậy thật nhanh vào phòng tắm lo làm vệ sinh cá nhân & bắt tay vào việc lau chùi, dọn dẹp nhà cửa cho sạch sẽ, ngăn nắp hơn. Đang mãi mê làm việc, Thúy giật mình khi nghe tiếng điện thoại ở phòng khách reo vang lúc hãy còn quá sớm. Nàng nhanh nhẹn bước đến nhấc ống nghe lên và lẹ làng cất tiếng…

- A lô! Xin lỗi ai ở đầu dây gọi đó!?

- Con gái của mẹ đây nè! Hôm nay mẹ có đi làm hay đi học không hở mẹ? Tiếng Mỹ Hạnh con gái Thúy nhỏ nhẹ cất lên…

- Hôm nay mẹ không đi làm cũng chẳng đi học! À, có chuyện gì mà con gọi mẹ sớm vậy? Thúy lo âu hỏi con gái dồn dập…

- Mẹ không bận bịu việc gì, thì con nhờ mẹ chịu khó đến nhà giúp con trông chừng hai cháu nhé mẹ! Hôm nay cả hai đứa nhỏ đều bệnh hết, nên chúng không đi học! Phần con công việc nhiều, nên không nghỉ ở nhà được! Mỹ Hạnh mừng rỡ nói, như trút được lo âu…

- Vậy con muốn mẹ đến lúc mấy giờ nè! Với giọng âu yếm Thúy nhỏ nhẹ hỏi con.

- Mười giờ con mới đến sở làm, Mẹ đến sớm giùm con nhé mẹ!

- Con yên tâm, mẹ sẽ đến sớm với mấy đứa cháu ngoại cưng yêu của mẹ ngay bây giờ.

Thúy nhanh tay thu xếp công việc nhà và vội vã lái xe đến nhà con gái. Bước xuống xe, Thúy hết sức ngạc nhiên trước quang cảnh trước nhà con gái, nàng lẩm bẩm một mình…“Lạ chưa! Cảnh sân trước nhà Mỹ Hạnh hôm nay sao lại thế này?! Lâu nay, cây cỏ vườn hoa lúc nào cũng xanh tươi đầy màu sắc rộn rịp…Mà bây giờ sao nó tiêu điều ảm đạm quá như vậy, cây cỏ héo úa, nhìn nó xác xơ như không còn sức sống!? ”

Thúy nhớ lại mọi năm…trên bãi cỏ xanh thẫm này, còn ba tuần nữa mới tới lễ Noel là vợ chồng Mỹ Hạnh đã chưng bày một đàn nai lớn nai nhỏ, con đứng con nằm chen chúc với hoa lá cây cỏ trông rất nhộn nhịp. Rồi những chuỗi đèn đủ giăng ngang, giăng dọc. Tối đến cắm điện vào, đèn đủ màu tự động chớp tắt trông rất đẹp mắt…Nhưng nay chỉ còn không đầy một tuần lễ nữa Noel đến rồi, sao không thấy chúng chưng dọn gì hết!? Trông thật thảm sầu…

Noel nay quá u sầu,
Cửa nhà vằng lặng vì đâu hỡi người?
Hai hàng nước mắt mẹ rơi,
Nhớ xưa đâu có buông xuôi hoang tàn.
Trong ngoài đèn đuốc sáng choang,
Bao nhiêu nai trắng nai vàng chớp lia…

Thúy mở cửa bước vào nhà…một khung cảnh bề bộn bày ra trước mắt…Nàng ngao ngán lắc đầu thở dài & bắt tay vào dọn dẹp đồ chơi của cháu ngoại vung vãi khắp nơi, từ phòng khách cho đến phòng ăn cho gọn gàng. Thúy nhanh tay lùa tất cả đồ chơi vào phòng chơi của cháu. Nàng lại thu xếp mấy cái gối, mển nhỏ vứt bừa bãi trên bộ xa lông ở phòng khách & phòng sinh hoạt gia đình cho có thứ tự. Xong xuôi Thúy mới xếp đồ chơi các cháu vào tủ đồ chơi và hộp đựng cho ngăn nắp…Suốt hơn một giờ vật lộn với những chú mèo, chú chó nhồi bông, búp bê và súng ống xe tăng đủ kiểu đâu ra đó, Thúy mệt đừ. Thở một hơi dài, Thúy tự hỏi lấy mình “ Sao vợ chồng Mỹ Hạnh lại bỏ phế nhà cửa như thế này? Chắc vợ chồng nó đã buồn giận nhau điều gì đây mà mình không biết ?! Ví dầu chúng có buồn giận nhau cỡ nào thì cũng để mắt vào nhà cửa chứ? Có đâu để con cái vứt đồ chơi bừa bãi đầy nhà, trông thật hoang tàn như nhà không có chủ vậy?!”

Tiếng cửa phòng ngủ Mỹ Hạnh sịch mở, Mỹ Hạnh đi trước, hai cháu nhỏ lúc thúc theo sau. Thúy chạy vội đến ôm hai cháu ngoại vào lòng và đưa tay rờ lên trán hai cháu nhỏ một hồi rồi lên tiếng:

- Bé Ly Ly khá âm ấm. Alen thấy mát hơn, nhưng ho nhiều đó!

Xây qua con gái, nàng tiếp lời “ Con hãy viết rõ ràng trên giấy thứ thuốc nào uống trước sau, cách nhau bao lâu cho mỗi cháu để mẹ theo đó cho chúng uống thuốc cho đúng liều lượng con nhé! Con dặn miệng, sợ mẹ quên đi!

Mỹ Hạnh vâng lời Thúy lấy giấy ra viết với lời dặn thêm…

- Mẹ nhớ cho các cháu uống nước cam & nhiều nước lọc. Cứ cách 2 giờ, mẹ cặp thủy đo độ nóng sốt để cho các cháu uống thuốc như trong giấy con đã ghi rõ ràng. Cả đêm rồi con không ngủ được với hai đứa nhỏ vì chúng nóng sốt nhiều…Hiện con mệt lắm, nhưng con phải cố gượng đi làm.

- Chồng con không có ở nhà hay sao mà không phụ giúp con săn sóc mấy đứa nhỏ lúc đau ốm vậy?! Thúy tỏ vẻ ngạc nhiên hỏi con gái vì biết Dũng chồng Mỹ Hạnh rất thương vợ và quan tâm đến con trẻ…

- Anh Dũng vẫn ở nhà. Anh ta không có đi đâu cả! Nhưng mấy tháng nay anh ấy ngủ riêng phòng, nên con không muốn làm phiền anh ta nữa…Con muốn tự tay con chăm sóc hai đứa nhỏ mà thôi! Lâu ngày chày tháng riết rồi cũng quen thôi mẹ à!

- Như vậy là lâu nay vợ chồng con đã giận hờn nhau phải không! Sao con không cho mẹ biết?

- Chúng con không còn nói chuyện với nhau nữa, thì có gì để mà giận hờn nhau nữa hả mẹ! Trên pháp lý, tụi con đã thật sự ly dị gần cả năm nay rồi mẹ à! Tạm thời, anh ấy vẫn còn chung sống trong nhà. Nhưng từ nay, không ai đếm xỉa tới ai cả!

Chúng con đã đồng ý chuyện ai nấy lo. Không ai được quyền xen vào đời tư của ai hết!

Thúy biến sắc, nàng hốt hoảng và há hốc mồm ngơ ngác nhìn đứa con gái cưng yêu của mình trân trân. Mặt mày Thúy choáng váng, tay chân run lên đứng không muốn vững. Trước mắt Thúy đất trời như quay cuồng, đảo lộn…Nàng tự nghĩ “ sự giận hờn như thế nào mà lại đưa đến nông nổi như thế này!? ” Nàng quýnh quáng vồn vã hỏi con:

- Vợ chồng con giận hờn chuyện gì lớn lao lắm sao mà đưa đến chuyện ly dị như thế hả con? Con hãy giải bày tâm sự cho mẹ nghe đi! Sao lâu nay con không nói cho mẹ biết sớm, để mẹ tìm cách lựa lời dàn xếp hòa giải cho hai con vui vẻ hòa thuận lại với nhau!

Mỹ Hạnh không muốn tâm sự với mẹ về chuyện vợ chồng nàng hục hặc với nhau, hay thật sự nàng sợ trễ giờ đi làm nên lên tiếng với Thúy:

- Thôi tới giờ con đi làm rồi, con phải thay quần áo và trang điểm sơ để đi làm ngay kẻo trễ giờ. Nhờ mẹ trông hộ mấy đứa nhỏ giùm con. Chuyện riêng tư của con, mẹ đừng hỏi tới làm gì! Mẹ cũng đừng can thiệp vào chuyện của vợ chồng con nữa. Chồng con muốn có vợ khác cứ để mặc anh ta hoàn toàn tự do, con không thể ở đời với người chồng như vậy được nữa…

Vừa nói, Mỹ Hạnh vừa bước vội vào phòng riêng. Thúy buồn bã nhìn theo con gái. Nước mắt nàng lăn dài trên đôi má. Có lẽ nước mắt đó là nước mắt thương con, mà cũng là nước mắt tủi phận mình?!

Thúy lẳng lặng sắp xếp cho hai đứa cháu nằm nghỉ ờ xa lông, nàng lên tiếng nghiêm khắc với các cháu…“ Đồ chơi của hai cháu bà đã sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp đâu ra đó rồi! Từ nay các cháu thích chơi món nào chỉ lấy món đó ra thôi, chơi xong để vào chỗ cũ. Các cháu không được lôi hết ra một lúc bày ngổn ngang khắp nhà nhé! Bà dẹp muốn hụt hơi luôn. Nếu cháu nào không vâng lời bà sẽ đánh đòn đau lắm đó! Nhất là không được vất gối mền tùm lum bừa bãi khắp nhà cho quen tính quen nết xấu đó…Dù còn nhỏ, nhưng các cháu phải tập tính kỷ lưỡng gọn gàng và ngăn nắp bà mới thương, các cháu nhớ nhé!

Hai đứa cháu ngoại tiu nghỉu chỉ chỏ đổ lỗi cho nhau…Bé Ly Ly liến thoắng lên tiếng trước:

- Anh Alen vứt gối đó bà!

- Em Ly Ly ném đồ chơi bừa bãi đó bà, không phải con đâu! Không chịu thua đứa em lanh lợi, thằng Alen cải lại…

Thay áo quần, trang điểm xong, Mỹ Hạnh bước ra ngoài nói với mẹ không được tế nhị… “ Mẹ phải nhỏ nhẹ khi nói với chúng. Mẹ lớn tiếng nạt nộ, la mắn làm chúng sợ và không muốn gần gũi với mẹ nữa đâu!”

Mỹ hạnh vừa nói, vừa bước nhanh ra xe rồ máy lái đi. Thúy sa sầm nét mặt, nàng cố nén lòng lắm mới không bật ra tiếng khóc và thầm nghĩ…

…Mẹ dám tự hào rằng không có mấy người mẹ thương con, thương cháu hơn mẹ đâu! Tình thương của mẹ dành cho các con thật bao la không bờ bến. Lòng mẹ thương con, thương cháu không bút mực nào diễn tả được! Mẹ thường cầu nguyện với ơn trên cho mẹ đánh đổi cuộc sống hàng ngày và ngay cả sinh mạng của mẹ để cho gia đình con cháu mẹ được hạnh phúc. Nếu có một phép lạ nào đó đánh đổi tính mạng mẹ ngay bây giờ cho gia đình con được êm ấm trong ngoài, hai cháu ngoại mẹ của mẹ được kề cận cả cha lẫn mẹ chúng, mẹ sẽ vui vẻ làm ngay, không một chút do dự hay ngần ngại gì cả! Nhìn các cháu còn quá ngây thơ, mẹ đứt từng khúc ruột. Chúng chạy nhảy vô tư chơi đùa, rồi không biết tương lai sẽ ra sao một khi chúng bị mất vòng tay âu yếm, nâng niu, bao bọc và che chở cả ngày lẫn đêm của cha mẹ chúng…

…Ngọc kia phải giũa phải mài
Vợ chồng mà nỡ giận hoài sao con?
Dầu gì cũng nghĩ đến con,
Theo cha mất mẹ vuông tròn được sao?
Theo mẹ, lòng trẻ dàu dàu,
Nhớ cha khôn xiết nghẹn ngào lệ rơi!
Thương con mẹ có mấy lời,
Muốn được hạnh phúc, bớt lời đắng cay…
Vì con, hãy nghĩ tương lai,
Cho con được sống chuỗi ngày ấm êm…
Bên cha bên mẹ êm đềm,
Cho con hạnh phúc triền miên với đời…

Mẹ rất thương các con, nhưng mẹ có cái lỗi là hơi nghiêm khắc với con cháu trong việc giáo dục. Có lẽ một phần do mẹ chịu ảnh hưởng của nền giáo dục mô phạm cổ điển, một phần do tánh mẹ quá nhút nhát lo sợ mà ra, nên không cho các con ra ngoài đi chơi sợ bị tai nạn xẩy ra……

Hồng Hoa, đứa con đầu lòng của Thúy ra trường với mảnh bằng Dược Sĩ. Hồng Hoa đã lập gia đình và có hai con, gia đình thật hạnh phúc êm ấm hay thỏ thẻ cùng mẹ; “ Nhờ mẹ răn dạy khó khăn, nên con mới có được như ngày hôm nay, con cám ơn và mang ơn mẹ rất nhiều…”

Thúy thầm hãnh diện với đứa con gái đầu lòng của mình. Hồng Hoa rất ít nói, tánh tình thật đoan trang, ngoan ngoãn, hiền lành và hết sức dễ thương. Không bao giờ Hồng Hoa trả treo hoặc cãi lời mẹ bất cứ điều gì, luôn luôn làm vui lòng mẹ dạy bảo, khuyên răn!

Còn Mỹ Hạnh là đứa con gái mà Thúy thương nhất trong bốn chị em chúng. Sở dĩ Thúy quan tâm đến Mỹ Hạnh nhiều nhất vì từ nhỏ đi chấm tử vi nhiều ông thầy bảo cung tình duyên, cung bệnh tật nó không tốt! Thúy rất lo lắng và ngày đêm van vái cầu xin Trời Phật độ mạng cho con gái yêu được vuông tròn hạnh phúc, gia đình êm ấm, sức khỏe dồi dào…Những năm trước đây thấy gia đình con hạnh phúc, Thúy mừng thầm và nghĩ những lá số kia chấm sai! Ai đời nay ra cớ sự này, rồi cuộc đời con gái sẽ ra sao? Có một dạo Thúy nghe phong phanh hạnh phúc gia đình Mỹ Hạnh lung lay, nàng lo sợ quýnh quáng, đợi các con đi làm hết rước thầy phong thủy về sắp đặt kê giường tủ cho đúng cung mạng chúng để hóa giải, bao nhiêu tiền bạc Thúy không tiếc, chỉ mong con được hạnh phúc thôi. Thúy lại tin dị đoan mấy ông thầy bói phán…

- Tuổi cô cậu này rất xung khắc, phải khéo léo lắm mới không tan vỡ. Một khi vợ chồng này xa nhau sẽ kéo theo sự hư đốn đứa cháu trai bà luôn. Thằng cháu ngoại bà lớn lên rất ngỗ nhịch, may ra có đủ cha mẹ dạy dỗ mới nên người được! Còn phần tuổi bà và cô Mỹ Hạnh cũng không mấy tốt đâu! Rất xung khắc, bà ráng nhẫn nhục, dịu ngọt để mẹ con được hòa thuận, nếu không tình mẹ con sẽ bị sức mẻ…

Thúy vẫn chìu con, nhịn nhục, đêm ngày nàng vẫn van vái cho mẹ con thương yêu nhau, tránh hiểu lầm…Nhưng có lẽ vì số mạng xung khắc mà sao Mỹ Hạnh luôn nói châm chọc không dịu ngọt với mẹ…“ Mẹ là người chi li tính toán với gia đình bên bố nên các cô không thích mẹ…”

Trước những lời suồng sã, thiếu suy nghĩ của con như buộc tội mình, Thúy buồn ra nước mắt trong suy nghĩ: “ mình là người banh da xẻ thịt sanh ra con, cực nhọc nuôi con ăn học thành tài, dựng vợ gã chồng rồi dõi mắt theo lo lắng hạnh phúc cho con cả cuộc đời, thế mà con nỡ thế sao Mỹ Hạnh…Nhưng thôi dồn tất cả cho con, tương lai các con là trên hết…và Thúy lao vào làm việc và làm việc bằng tay chân gần mấy chục năm khi đến Mỹ. Nàng bỏ bảng đen, phấn trắng, ánh mắt ngây thơ của học trò ở lại Việt Nam, để lo tương lai cho các con nên người tại xứ Mỹ lắm khổ nhọc với hành trang là con số không to lớn trong mồ hôi nước mắt chảy dài…

Quá tủi lòng, không kềm chế được, Thúy bật khóc thành tiếng. Hai đứa cháu ngoại ngơ ngác, lấm lét nhìn bà ngoại đang khóc…Một hồi lâu, bé Ly Ly dạn dĩ ôm Thúy hỏi:

- Sao bà ngoại khóc vậy hả bà ngoại? Bà có bị bệnh không?

- Bà bị bệnh, đau lắm nên chảy nước mắt thôi! Thúy ôm Ly Ly vào lòng cố nuốt nước mắt và gượng cười với cháu…

Từ nảy giờ đứng ngơ ngác nhìn bà ngoại khóc, nay thấy em Ly Ly được bà ôm vào lòng hôn hít nói chuyện, Alen vội chạy đến bên bà cầm tay hôn bà thỏ thẻ…

- Cháu mới được cô giáo tiếng Việt dạy cho câu ca dao hay lắm, cháu đọc cho bà nghe nhé! Không đợi Thúy trả lời nó đọc một mạch sợ cô em lanh lợi giành mất phần…

“Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ Mẹ kính Cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con ”

Cùng lúc tiếng hát Thanh Thúy cất lên thanh thót bài “Lòng Mẹ” qua chiếc Radio nghe êm đềm… Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình…. Tình mẹ thương con…

Thúy ôm hai cháu ngoại vào lòng hôn lấy hôn để, như quên bao lo lắng buồn phiền mới manh nha…Hơi thở thơm tho của hai cháu và những câu nũng nịu của chúng như nguồn an ủi len lỏi vào lòng sưởi ấm trái tim Thúy…

Nguyễn Ninh Thuận

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.