Hôm nay,  

Phú Quí Sanh Lễ Nghĩa

23/08/201400:00:00(Xem: 5826)
Ngày xưa, người Pháp tới Việt nam, sau một thời gian dài tiếp xúc với người Việt nam, có nhận xét về người Việt nam khá lý thú và cũng khá trung thực. Theo họ, người Việt nam thường cười nhưng không biết trong lòng có vui thật không vì có khi trước chuyện không thể vui được, người Việt nam cũng vẫn cười. Dường như cái cưới, đối với người Việt nam, là cách ứng xử với mọi tình huống.

Cũng với ngưòi Việt nam, tiếng "có ", " phải ", bày tỏ sự đồng ý, chấp thuận, tương đương với "oui / yes hay OK" của tiếng Pháp, tiếng anh, cũng hàm ý nhiều nghĩa khác nhau và dẩn đến nhiều cách ứng xử khác nhau mà không nhứt thiết phù hợp hoàn toàn với " có ", hay " chấp thuận ".

Người Pháp qua nhận xét những phản ứng của người Việt nam như trên đây kết luận cho rằng những cách phản ứng như vậy là những tật xấu phổ biến ở người Việt nam.

Nếu tật xấu của người Việt nam chỉ có như vậy thôi thì phải nói, cách đây cả trăm năm, người Việt nam quả thật không phải là một dân tộc có nhiều tật xấu, trái lại, phải nói đó là một dân tộc tuyệt vời !

Những thói xấu xã hội chủ nghia

Ngày nay, người ta nhận xét người Việt nam có nhiều tật xấu trầm trọng hơn, như " ăn cắp vặt, mê cờ bạc, háo sắc, không quen xếp hàng, giành giật, ghen tỵ, chửi bới, lớn tiếng nơi công cộng, khạc nhổ, xả rác ngoài đường phố, mê lễ bái, mê tín dị đoan, thích nói tục, thích nói đùa, gì cũng cười, thích khoe khoang, trọng bề ngoài, ham danh, thích nói xấu người khác, thích bài bác chế giễu những gì khác mình, nói dối, thiếu kiên nhẫn, nóng tánh, không tôn trọng giờ giấc, kém vệ sinh trong ăn uống, làm việc thiếu trách nhiệm, không đoàn kết, dễ bị kích động, quá khích, thích hùa theo đám đông, v.v...".

Một trường hợp thiếu lễ phép rất sơ đẳng làm tổn thương tới cả quốc thể. Lúc đám ma Võ văn Kiệt, nhiều Ủy viên Trung ương đảng, cả Ủy viên Chánh trị Bộ, lên máy bay vào Sài gòn, dành chổ của khách hàng đã giử chổ trước, mặc dầu có một khách hàng là Tổng trưởng Ngoại giao của Bỉ. Dân chúng không biêt xắp hàng thì lãnh đạo ngang nhiên dành chổ của người khác là bình thường.

blank
Trong gần đây, ở Hà nội, một tiểm ăn Shusi của Nhựt bổn mở cửa chào khách ăn miển phí trong một buổi thì lập tức có cả ngàn thanh niên hà nội nhào vô cùng lúc, chen lấn nhau, giành giựt, cào hốt lấy thức ăn, cả không ngại đánh nhau. Ngày Tết, người Nhựt đem anh đào qua chưng triển lãm chợ hoa ở Thủ đô Hà nội. Nhiều thanh niên tới xem hoa, bẻ cành mang về. Thấy có người bẻ, nhiều người khác nhào vào bẻ, giành giựt, phá hủy luôn khu triển lãm chỉ trong vòng vài giờ. Đó chỉ là những biểu hiện mất dạy của tuổi trẻ thời đại Hồ chí minh. Đây mới là trường hợp vi phạm pháp luật hình sự. Nhưng chánh quyền vẫn làm ngơ và tội phạm được tái diển nghiêm trọng hơn. Nhơn viên Hàng không Việt nam tới Nhựt, vào siêu thị ăn cắp hàng, đem về dùng cho cá nhơn, rồi ăn cắp có tổ chức đem hàng về Hà nội bán lại....

Nếu quả thật người Việt nam có những tật xấu đó có lẽ vì được nuôi dưởng bằng thứ văn hóa và văn minh đặt sệt xã hội chủ nghĩa và “tư tưởng hồ chí minh”. Chẳng lẻ người việt nam học ở người Tàu? Ở nhiều nơi, người ta đả phải từ chối tiếp nhận người Tàu thuê Hotel hay vào tiệm ăn. Trước siêu thị ở Nhựt, có bảng niêm yết những điều luật về tội ăn cắp để cảnh cáo khách hàng bằng tiếng tàu và tìếng việt. Giám mục Ngô Quang Kiệt đã tuyên bố trả hộ chiếu vì mang hộ chiếu việt nam, ra nước ngoài, không khỏi xấu hổ.

Cách nay vài hôm, trên máy bay, có hành khách người Tàu cho con ỉa ngay chổ ngồi làm cho hành khách và nhơn viên phi hành ai cũng sợ hải vì không thể can thiệp được. Phải nói việc làm này, chỉ có người Tàu làm được mà thôi. Phải chi người Tàu xã hội chủ nghĩa không tự hào có bề dày mấy ngàn năm văn hiến chắc đã không làm được những việc vô giáo dục một cách thản nhiên như vậy !

Nhưng ngày nay, thử nhìn lại người Pháp văn minh, lịch sự - lịch sự có tiếng là “nịnh đầm” cả thế giới đều biết – có những cử chỉ, hành động mất dạy nơi công cộng hay không ? Và cái nguyên nhơn nào đã giết chết cái lịch sự, cái lễ độ truyền thống của Pháp ?

Những người mất dạy (Les mal élevés)

Theo kết quả thăm dò do Văn phòng Aléas (Pháp) phổ biến, 60% dân Pháp cho biết điều quan trọng hiện nay đang làm cho họ lo ngại và trở thành căng thẳng tinh thần, không phải do sự thiếu hụt tiền bạc, sự ồn ào của thành phố và thiếu thì giờ nghỉ ngơi, mà là sự thiếu lịch sự, thiếu lễ phép trong xã giao và nhứt là sự dễ gây chuyện xảy ra hằng ngày ở khắp nơi.

Một thứ thảm trạng ! Vô phép, hổn láo, không thấy khó chịu khi làm phiền kẻ khác,…trở thành qui luật xã hội. Ở thành phố, nhiều nhóm sống chung nhưng không có được sự quan hệ mật thiết với nhau. Người thấy điều này là tốt, kẻ khác cho là xấu. Những thiếu lịch sự của nhóm người này trở thành sự thoải mái của nhóm khác. Sống chung nhưng thiếu nội dung thân ái của một cộng đồng, họ không qui định được sự đồng thuận để chia sẻ không gian sống chung trong ý nghĩa «không là của riêng» của ai cả. Khác với xã thôn ngày xưa nơi đó mọi người đều quen biết nhau, đời sống tự quản do định chế đồng thuận của cộng đồng xã thôn.

Ở Paris, để lược kê những phiền nhiễu hằng ngày nơi công cộng, ký giả Clément Pétreault (Le Point, 7/2014, Parìs) ghi nhận có 85% trong dân chúng nói chuyện điện thoại lớn tiếng làm chói tai người ở gần. Thảm nạn này thường do người Tàu, người Phi châu đen và ít bà Việt nam Hà nội xã hội chủ nghĩa gây ra rất tự nhiên trong tiệm ăn, trong xe lửa, xe bus; 79% phóng lên xe bus, xe lửa, métro khi xe vừa mở của không kịp chờ người trên xe xuống; 74% lợi dụng có ngưòi qua cổng kiểm soát Métro đi sát theo để không mất một vé xe mà không cần có sự đồng ý của người này; 70% ăn trên Métro hay xe điện trong Paris, …

blank
Vẻ bậy, làm hư hại cố ý trên xe, nơi công cộng trong Paris mỗi năm làm cho Paris phải tốn 400 triệu euros sửa chửa, tu bổ.

Trong trường học, hằng năm, có 80 000 đơn của giáo viên thưa học sinh vô lễ, hổn láo, hành hung, có khi gây thương tích thầy cô. Ở nhà thương, ngân hàng, công sở, nhân viên làm việc quan hệ với dân chúng đều bị sỉ vả, mắng chửi thô tục. Tất cả đều do người dân thiếu giáo dục.

Còn các Ông Tổng thống ? Ông Sarkozy trong suốt trong nhiệm kỳ 5 năm vừa qua đã vi phạm nhiều nguyên tắc nghi lễ, có khi vi phạm những điều rất sơ đẳng trong phép xã giao thông thường. Có lẽ một phần do gốc ông vốn là một cậu bé nghịch ngợm ?

Đang lúc tiếp kiến Giáo hoàng Benoit XVI, ông thản nhiên trả lời một SMS. Những lần đầu gặp Bà Merkel, Thủ tướng Đức, ông nhào tới ôm hun làm bà ngượng vì bà muốn chỉ bắt tay mà thôi. Tây có phép lịch sự hun bày tay phụ nữ nhưng cách hun không phải đơn giản. Cả một nghệ thuật. Cuối người xuống, đưa tay nâng nhẹ bàn tay phụ nữ lên và làm như đặt môi hung mà môi phải không được chạm tới làn da bàn tay. Nếu người phụ nữ mang bao tay, môi cũng vẫn không đước chạm vào bao tay. Cựu Tổng thống Chirac là người hun tay phụ nữ đúng điệu nghệ !

Một lần khác, gặp Bà Merkel và cả Ông Joachim Sauer, bạn (bồ) của bà, Ông Sarkozy lại giới thiệu với mọi người «Đây là Ông Merkel».

Ngoài ra, người ta thường bắt gặp Ông Sarkozy nheo mắt lúc nhìn hoặc sắp nói chuyện với ký giả. Tuy nhiên ông vẫn biết tỏ ra «nịnh đầm» khá kỷ khi Bà Hillary Clinton, sau khi hội kiến với ông ra về, vừa bước xuống thềm Điện Elysée, bị trợt chân, rớt chiếc giày, ông vội khom xuống lượm chiếc giày, diều bà vào phòng y phục để mang giày lại cho bà.

Ông Fillon, cựu Thủ tướng của Ông Sarkozy, trách Ông Sarkozy bước qua cửa, không biết nhường bước cho bà vợ của ông.

Còn Ông Hollande, đương kim Tổng thống, khi thôi bà bồ, đưa ra một bản văn cho cơ quan báo chí AFP như một thông tư hành chánh hay một tờ hủy hợp đồng thương mại.

Tiên học lễ

Giáo sư Frédéric Rouvillois dạy Công pháp ở Đại học Paris V đồng ý nhận xét cho rằng xã hội Pháp ngày nay kém lễ phép, lịch sự hơn trước đây rất nhiều. Lễ phép là môt giá trị văn hóa mà nguời Pháp đặc biệt quan tâm gìn giử.

Đất nưóc khi bị khủng hoảng thì mọi phép tắc, lễ nghi, kỷ cương xã hội đều bị ảnh hưởng. Lễ nghĩa ở Pháp bắt đầu xuống cấp từ sau Đệ II Thế chiến. Trong «Ba mươi Năm Chói lọi» (Trente Glorieuses), lễ nghĩa bị chế diễu là lổi thời. Biến cố tả phái (socialo-communiste) tháng 5/68 đào huyệt mai táng luôn những giá trị truyền thống dân tộc. Trong thập niên 70, chỉ còn lối 30 % dân Pháp cho rằng lễ nghĩa là những giá trị nên gìn giử và lưu truyền.

Ở Việt nam, có câu «Phú quí sanh lễ nghĩa, bần cùng sanh đạo tặc» nhưng trên thực tế, không đúng. Theo Gs Frédéric Rouvillois, ở Pháp, chính lớp quí tộc, tăng lữ công giáo thời trước Cách mạng mới là lớp người thiếu lễ nghĩa vì họ có đầy quyền lực nên không cần giử lịch sự với ai cả. Trái lại, những người dân bình thường, khi tới trước họ, phải khúm núm, phủ phục nếu không sẽ bị quở phạt. Có khi còn bị mất đầu.

Ở Việt nam, những kiến nghị với đảng cộng sản về những điều để cải thiện đời sống nhân dân thường không được đảng lắng nghe, tuy đúng, lãnh đạo cũng thừa nhận, nhưng cách nói không phải phép đối với cấp trên.

Còn cướp đất, cướp tài sản của nhơn dân lại không phải «Bần cùng sanh đạo tặc», mà chính giới phú quí đảng viên làm đạo tặc.

Ở Pháp, « Phú quí sanh đạo tặc » trước Cách mạng là giới Quí tộc và Tăng lữ. Ở Viêt nam sau cách mạng mùa thu, đảng cộng sản là hiện thân của Quí tộc và Tăng lữ ở Pháp. Họ ra sức khủng bố, đàn áp dân lành, vơ vét của cải của nhân dân tới cộng rau muống cuối cùng.

Ngày này, nếu dân chúng biết ý thức tình trạng suy thoái lễ nghĩa thì đó sẽ là cơ may để những giá trị củ có thể phục hoạt sớm.

Nguyễn thị Cỏ May

Ý kiến bạn đọc
23/08/201415:27:18
Khách
Thêm một tính xấu nữa là "làm không tới nơi , học không tới chốn" . Viết tiếng Việt sai lỗi chính tả tùm lum . Thí dụ như bài viết này có cả trăm lỗi chính tả
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cuối năm là lúc con người nhìn lại về giá trị cuộc sống. Một bài viết trên trang mạng The Conversation nêu vấn đề về những vực thẳm chính trị, các cuộc chiến tranh, áp bức… và con người vì thế cảm thấy vô vọng và bất lực khi chứng kiến những thế lực đen tối diễn ra khắp nơi trên thế giới. Liệu chúng ta có thể làm được điều gì đem lại thay đổi trước những bi hoại này hay không?
Danh hiệu “Nhân Vật Của Năm” do TIME bắt đầu từ năm 1927 – theo truyền thống được trao cho những người có ảnh hưởng đáng kể trong các sự kiện toàn cầu, từ chính trị đến văn hóa, môi trường, nghệ thuật. Những người được chọn đóng vai trò như một “thước đo phong vũ” về sức lan tỏa trong xã hội đương đại. Ảnh hưởng đó, theo tiêu chuẩn do chính TIME đề ra, có thể là “for better or for worse – làm cho thế giới tốt đẹp hơn hoặc tệ hại hơn.”
Tiễn 2024, thế giới sẽ chào đón một năm mới 2025 mang theo cả bóng tối lẫn ánh sáng. Các cuộc xung đột, sự phân cực chính trị và những rủi ro khôn lường là lời nhắc nhở về sự bất ổn của thời đại. Nhưng đồng thời, khả năng phục hồi kinh tế, sự phát triển công nghệ, tinh thần hợp tác quốc tế, hơi thở và sự sống còn bất khuất của từng người mẹ, từng đứa trẻ vực dậy và vươn lên từ những đống gạch vụn đổ nát ở Ukraine, ở Gaza, ở Syria… cũng là cảm hứng và hy vọng cho tương lai nhân loại. Nhà văn Albert Camus đã viết: “Giữa mùa đông lạnh giá nhất, tôi tìm thấy, trong mình, một mùa hè bất khả chiến bại.”* Thế giới năm 2025, với tất cả những hỗn loạn, vẫn mang đến cơ hội để con người vượt qua và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp, tử tế hơn. Đó cũng là lời chúc chân thành cuối năm của toàn ban biên tập Việt Báo gửi đến quý độc giả: một năm 2025 tràn trề cơ hội và hy vọng.
Trong ba năm học gần đây, PEN America đã ghi nhận hàng loạt trường hợp cấm sách xảy ra trên toàn nước Mỹ, đặc biệt trong các trường công lập. Những nỗ lực xóa bỏ một số câu chuyện và bản sắc khỏi thư viện trường học không chỉ gia tăng mà còn trở thành dấu hiệu của một sự chuyển đổi lớn hơn, đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của giáo dục công lập. Việc kiểm duyệt này phản ánh một xu hướng đáng lo ngại: sự tập trung vào việc kiểm soát nội dung văn hóa và giáo dục, thay vì khuyến khích học sinh tiếp cận kiến thức đa chiều.
Syria đang sống trong một bước ngoặt lịch sử sau khi chế độ độc tài sụp đổ nhanh chóng và Bashar al-Assad trốn sang Nga để tị nạn. Các nhóm nổi dậy chiến thắng đang cố gắng duy trì trật tự công cộng và thảo luận về các kịch bản cho tương lai. Lòng dân hân hoan về một khởi đầu mới đầy hứa hẹn pha trộn với những lo âu vì tương lai đất nước còn đầy bất trắc. Trong 54 năm qua, chế độ Assad đã cai trị đất nước như một tài sản riêng của gia đình và bảo vệ cho chế độ trường tồn là khẩu hiệu chung của giới thân cận.
Các số liệu gần đây cho thấy những thách thức mà nhà lãnh đạo Trung Quốc phải đối mặt để phục hồi kinh tế cho năm 2025, khi quan hệ thương mại với thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc có thể xấu đi cùng lúc mức tiêu thụ trong nước vẫn sụt giảm. Và thật sự thì nền kinh tế Trung Quốc tệ đến mức nào? Việc đặt câu hỏi này ngày càng trở nên hợp lý khi Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng sản xuất trì trễ và tiền tệ mất giá kéo dài trong những năm gần đây. Đặc biệt, chính quyền Bắc Kinh dường như không muốn công khai toàn bộ thực trạng.
Chiều ngày Thứ Ba 17/12, tòa án New York kết án Luigi Mangione 11 tội danh, bao gồm tội giết người cấp độ 1, hai tội giết người cấp độ 2 cùng các tội danh khác về vũ khí và làm giả danh tính. Theo bản cáo trạng, một bồi thẩm đoàn ở Manhattan đã truy tố Mangione về tội giết người cấp độ hai là tội khủng bố. Tòa đã kết tội hành động của Luigi Mangione – một hành động nổi loạn khó có thể bào chữa dù đó là tiếng kêu cuối cùng của tuyệt vọng.
Ngay từ thời điểm này, cho dù chưa chính thức bước vào Tòa Bạch Ốc, tổng thống đắc cử Donald Trump đã hứa hẹn một chiến dịch bài trừ di dân lớn nhất lịch sử Mỹ. Những cuộc kiểm soát, bắt bớ, trục xuất di dân dự kiến sẽ diễn ra với qui mô lớn trong vài năm tới. Nhiều sắc dân nhập cư ở Mỹ sẽ phải lo lắng, nhưng cộng đồng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ là cộng đồng di dân gốc Mỹ Latin. Lời hứa này đang làm hài lòng những người Mỹ xem dân nhập cư là kẻ cướp đi việc làm và quyền lợi của mình. Rất đông trong số này thuộc các cộng đồng di dân, trong đó có cộng đồng gốc Việt. Tuy nhiên, có bao nhiêu người thấy được toàn cảnh ảnh hưởng của những chính sách bài trừ di dân đến nền kinh tế và xã hội Hoa Kỳ?
Trong tài liệu của Thư Viện Quốc Hội ghi rằng, nguồn gốc của quyền ân xá trong Hiến Pháp Hoa Kỳ đến từ lịch sử Anh quốc. Quyền ân xá xuất hiện lần đầu tiên dưới thời trị vì của Vua Ine xứ Wessex vào thế kỷ thứ bảy. Mặc dù tình trạng lạm dụng quyền ân xá ngày càng tăng theo thời gian, dẫn đến những hạn chế sau đó, nhưng quyền ân xá vẫn tồn tại trong suốt thời kỳ thuộc địa của Mỹ.
Tôi cộng tác với tuần báo Trẻ (tờ báo có nhiều ấn bản nhất tại Hoa Kỳ) gần hai chục năm qua. Sự gắn bó lâu dài này không chỉ vì tấm lòng yêu nghề (và thái độ thân thiện cởi mở) của ban biên tập mà còn vì chút tình riêng. Mỗi tuần Trẻ đều dành hẳn một trang báo, để trân trọng giới thiệu đến độc giả hai ba vị thương phế binh (Việt Nam Cộng Hòa) đang sống trong cảnh rất ngặt nghèo ở quê nhà. Nhìn hình ảnh đồng đội của mình đang ngồi trên xe lăn, hay nằm thoi thóp trong một gian nhà tồi tàn nào đó – lắm lúc – tôi không khỏi băn khoăn tự hỏi: “Liệu có còn ai nhớ đến những kẻ đã từng vì đời mà đi không vậy?
DB Derek Trần: Tôi làm tất cả để bảo vệ cộng đồng mình trong vấn đề di trú

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.