Hôm nay,  

Kỷ Niệm

12/05/201612:09:00(Xem: 8972)

Kỷ Niệm

Để tiếc thương Cao Thị Minh Nghĩa, người em gái duy nhất của tôi.

 
blank

Cao Đắc Vinh

 

Tôi sinh ra trong một gia đình đông con, theo thứ tự là người con thứ tư trong số bảy anh chị em. Sau tôi ba năm là cô em gái nên chúng tôi lớn lên cùng thời... Năm tháng cũ bên nhau, hai đứa sống chung nhiều kỷ niệm đáng nhớ trong đời.
.

Vì ở giữa hai thanh nữ, trên có chị, dưới có em do đó đời sống tình cảm của tôi rất phong phú từ thời niên thiếu đến tuổi trưởng thành. Mẹ tôi cứ ba năm hạ sanh một đứa vì thế bà chị hơn tôi ba tuổi, cô em cũng lại kém từng đó năm. Ảnh hưởng của chị lớn đối với em trai thường khiêm nhường hơn em gái nên tuổi tác sai biệt của em và tôi là động lực môi giới lý tưởng cho những mối tình chớm nở từ hai phía.
.

Thời gian tôi vào Trung học Nguyễn Trãi, Chu Văn An thì em là nữ sinh Trưng Vương vì vậy ở tuổi dậy thì, mối tình lãng mạn giữa tôi với một người bạn của em nảy nở như bông hoa tím học trò ép giữa trang sách. Trưởng thành lên Đại học là lúc tôi phải xa nhà, xa em và xa cả chuyện tình ngây thơ trong sáng ấy. Tuy xa nhau nửa vòng trái đất nhưng thư tình và thư em đến từ Saigon đã như nắng mùa đông Paris sưởi ấm lòng hoài hương... chờ đợi một ngày về! Dạo đó, hôm nào người đưa thư dừng trước nhà, nếu may mắn có thư “người ấy” hay thư em là tâm hồn tôi vui như mở hội nên dù bận rộn thi cử, tôi cũng gấp sách lại để mở lá thư xanh có mùi hương xưa, hoa lạ ấp ủ từ quê nhà.
.

Thư em viết chân tình giống như trò chuyện... chữ nghĩa bình dị kể lể đời sống gia đình, tin tức bạn bè ở trường rồi sinh hoạt của các cô cùng lối xóm thật vui nhộn đã là món quà tinh thần quý hiếm cho kẻ xa nhà. Biết anh trai thích nghe chuyện em gái nên mỗi dòng tâm sự của em đều đầy đủ tình tiết dí dỏm. Tôi say mê đọc đi đọc lại nhiều lần, có khi bật cười hay bật khóc bởi tin vui hoặc tin buồn em thông báo. Tuy thư viết có lúc ngắn lúc dài nhưng mười lần như một, khi đọc đến dòng cuối: “xin phép anh ngừng bút và hẹn ông anh yêu quý của em thư sau”, tôi lại thấy hụt hẫng, bàng hoàng trách em sao không viết dài hơn thế nữa!
.

Em chào đời sau thế chiến thứ II, khởi đi từ chinh chiến mùa thu, Việt Minh liên kết mọi thành phần chính trị để dành độc lập từ thực dân Pháp. Bố mẹ đắc chí đặt ngay hoài bão ấy vào tên em như muốn chuyển lời hiệu triệu của phong trào Việt Minh lên cao. Phải chăng là điềm gở vì phận gái giữa thời loạn, lại trót mang cái danh nghĩa chính trị bề ngoài lý tưởng mà bề trong giả dối nhằm thủ tiêu, giết hại thành phần Quốc gia chân chính nên đời em cũng thăng trầm như vận nước nổi trôi?
.

Sinh nhật em mùng 5 tháng 1, ngày cưới thứ bảy 1 tháng 5, 1976 và lạ lùng thay chủ nhật ngày 1 tháng 5, 2016 cũng là ngày em về nước Chúa... Ba thời điểm quan trọng của đời người bị đảo ngược vì trùng hợp! Lẽ ra tôi nên gọi là Chúa nhật cho linh thiêng tỷ như em đã hẹn về đúng “ngày của Chúa”! Em vừa nằm xuống sau hơn sáu thập niên đã đến cõi trần... tiếng khóc o eo chào đời hòa cùng tiếng súng Việt Minh khởi nghĩa lúc vận nước đang hồi ngả nghiêng. Giã từ “cõi tạm”, đời em tuy đã yên nghỉ nhưng vận nước vẫn còn đó nỗi buồn! Chết “linh” xin em hãy phù hộ nước Việt mình sống “hiển”, qua cơn bỉ cực một lần giống như em là điều 90 triệu đồng bào đang mong chờ.
.

Sáng nay nhìn trời đổ mưa, lòng tôi chùng xuống vì nhớ em nên muốn viết lại quãng đời “lịch sử” ví như duyên kiếp mà chính tôi là nhịp cầu đã dắt em qua... Kỷ niệm thuở ban đầu bao giờ cũng đẹp, sau tình yêu còn có tình anh em cùng chung bọc mẹ sinh ra... một thời gặp gỡ, yêu thương, giận hờn rồi vĩnh biệt.
.

Trong “Chuyện Kể Đôi Mắt Người Sơn Tây” viết tặng em, tôi đã trình bày cuộc đời hai đứa với nỗi nhọc nhằn ở quê Sơn Tây lúc còn tấm bé trong vòng tay che chở của mẹ khi lính Lê Dương về làng hãm hiếp: Tín lập gia đình với Cam, người cùng phố Hậu An và có được 5 người con. Đứa con gái út vừa ra đời vào dịp Tết Kỷ Sửu cách đây vài tháng, vợ chồng đặt tên là Minh Nghĩa để kỷ niệm ngày Việt Minh khởi nghĩa. Hôm nay, Cam cũng ngồi thổi cơm giúp mọi người mặc dù không ra đồng canh tác vì thể lực còn yếu sau khi sanh nở. Một tay ẵm đứa bé gái ghì sát vào ngực, một tay dắt thằng con trai tên Vinh vừa tròn ba tuổi, Cam đưa mắt nhìn chồng e ngại, cứ nhìn lên rồi lại cúi xuống xem chừng hai con nhỏ như đoán trước hiểm nguy sắp ập đến với gia đình mà tấm thân nhỏ bé của nàng đành an phận buông xuôi và cam chịu như tên gọi của mình..”

http://binhtrung.org/author/post/3752/1/cao-dac-vinh-vietbao-com
.

Năm 54, hiệp định Genève ký kết, gia đình di cư, tuổi thơ cùng lớn lên ở miền Nam. Em ngây thơ xinh đẹp nên mấy đứa bạn tôi hay lui tới nhà, có khi chỉ đậu xe trước cửa trò chuyện dăm ba câu rồi lại đi! Mục đích là thăm tôi nhưng thật ra cũng để nhìn trộm và tìm cơ hội quen em. Ngây ngô tôi chẳng để ý khi bạn mình hay đảo mắt nhìn vào phía trong nơi có em qua lại... Thế rồi mọi điều vỡ lẽ khi tôi đi du học vì em thấy các anh ấy vẫn thường trở lại, lấy cớ muốn biết tin tôi ở xa nhưng thực tâm là để thăm em ở gần. Về lâu về dài chẳng còn úp mở, thỉnh thoảng tôi nhận thư họ tâm sự... muốn yêu thương, chăm sóc em trong lúc tôi vắng nhà như một cô em gái “nuôi” dễ mến. Tuổi thiếu nữ trăng tròn mà mấy anh trai vồn vã tình nguyện dạy em học, dắt đi phố vào những dịp Saigon nhộn nhịp lễ Tết hẳn cũng làm em vui cho dù tình yêu thuở đó vẫn còn trừu tượng chưa định nghĩa.
.

Ai biết trước được dòng đời sẽ trôi về đâu? Vài năm sau, em lên đường sang Mỹ du học nên đành bỏ lại tất cả tình xưa nghĩa cũ. Từ Paris tôi sang New York gặp em năm 72, ngẫu nhiên được tham dự Đại hội Hè do sinh viên Việt Nam tổ chức vì em là một thành viên. Em bấy giờ khôn lớn, xinh tươi như đóa hoa xuân vừa nở nụ, tỏa hương thơm ngát làm đàn ong, cánh bướm dập dìu xung quanh không biết mỏi! Tôi hoa mắt, hãnh diện về cô em gái bao nhiêu thì yêu thương em bấy nhiêu...
.

Năm em ra trường, tôi nhận được lời nhắn: “Trước khi xin việc đi làm, anh cho em thăm nước Pháp rồi sau này chết cũng hả lòng! Từ lâu, em mơ đến Paris mà chỉ biết qua âm nhạc và sách vở... Tháp Eiffel, sông Seine với những cuộc tình em từng nghe nhưng chưa bao giờ thấy...”. Không chờ đợi, tôi mua ngay vé khứ hồi New York - Paris qua hãng Air France để em đi Pháp. Thời gian đó, tôi đang làm việc ở tỉnh nên đến Paris đón em tại phi trường Charles De Gaulle. Tôi nhớ mãi hôm ấy là 11 giờ sáng thứ bảy, ngồi uống cà phê tại một quán nhỏ có hai hàng ghế xếp dọc trên hè phố St Michel gần vườn Luxembourg để đợi giờ máy bay hạ cánh vào lúc xế trưa.
.

Người Paris có cái thú tiêu khiển là ngồi vỉa hè, uống tách cà phê expresso... để hồn bâng quơ nhìn khách bộ hành. Tôi lấy một bàn, thảnh thơi ngắm người đẹp qua lại với niềm vui sắp đón cô em gái đáng yêu. Bất ngờ, ngẫu nhiên chẳng hẹn mà gặp, tôi vừa thấy bóng dáng người bạn cũ cùng trường năm xưa ở Pháp bước ngang qua. Mừng quá tôi gọi với anh ta lại rồi hai đứa ngồi cà phê tâm tình cả giờ không hết chuyện... Được biết tôi sắp ra phi trường đón cô em gái, anh đề nghị lái xe cùng đi để tiếp tục hàn huyên vì lâu năm mất liên lạc và cuối tuần rảnh rỗi.


.

Phi trường Charles De Gaulle tấp nập với những chuyến bay quốc tế. Em tôi xong thủ tục, bước ra ngoài... Anh em ôm nhau mừng tủi rồi chuyện vui nổ ra như pháo nên quên bẵng giới thiệu với em người bạn đang đứng bên cạnh mỉm cười, mắt nhìn chăm chú, chờ đợi bắt tay chào hỏi làm quen.

Lấy hành lý xong, chúng tôi xuống chỗ đậu xe, bỗng nghe tiếng em vừa la hốt hoảng vừa hí hửng hét lên khi nhận ra chiếc mini Cady năm xưa đang đậu ở lề đường. Cử chỉ thơ ngây ấy đã làm tôi và anh bạn ngạc nhiên, thích chí bật cười... Đây là kỷ niệm ngộ nghĩnh nhất chúng tôi ghi nhận lúc em vừa đặt chân đến Paris. Lý do có thể hiểu vì xa nhà đã lâu, sống ở thành phố xô bồ như New York, chưa lần nào em gặp lại cái kỷ vật xa xưa ấy. Bất ngờ thấy chiếc Cady giữa Paris đã làm khung trời Trưng Vương thời nữ sinh của em trở về... màu áo trắng trinh nguyên, tình bạn bè thân thiết, có tiếng cười ròn tan và tuyệt vời có cả cái nét thơ ngây thuở nào.
.

Giây phút em bộc lộ kỷ niệm một cách tự nhiên qua chiếc Cady không ngờ đã chinh phục trái tim Don Juan của anh bạn tôi ngay tức thì... Cái cảm xúc tự phát ấy nghe kể thì rất thông thường nhưng thực tế hình như có “ma lực” chuyển được cả lòng người! Nhiều lần tôi tự hỏi khi nhớ đến kỷ niệm khó quên này: “đồng ý đời con gái huy hoàng nhất chỉ vỏn vẹn vài năm sau tuổi dậy thì và nhan sắc em tôi xem như tuyệt đỉnh ở thời điểm đó nhưng một người đàn ông đào hoa và từng trải như anh bạn tôi lại có thể yêu đột nhiên như sét đánh là điều dễ mà cũng khó hiểu?”.
.

Bạn tôi bề ngoài trẻ trung chẳng có gì đáng phê phán. Nhân cách anh là một “gentleman” lịch thiệp có duyên ngầm, tính tình hào phóng, con nhà giầu và nhất là học giỏi xuất thân từ một Grandes Ecoles ở Paris. Đi tìm câu trả lời, tôi chỉ có thể thầm nghĩ: “đàn ông nói riêng và con người nói chung thích chinh phục những vật lạ trên thế gian. Thời sinh viên ở Pháp, những cô Đầm là đối tượng thu hút niềm khao khát không thể phủ nhận nhưng sau nhiều năm sinh hoạt thì sự hấp dẫn đó từ mới đã thành cũ! Một lần ra đi, trong tiềm thức kẻ xa nhà luôn ấp ủ tình quê hương non nước và hình ảnh đẹp nhất vẫn là nét ngây thơ độc đáo rất dân tộc qua chân dung người con gái Việt... Cái thơ ngây dụi dàng này người ta còn gọi là duyên khác hẳn với nét mạnh bạo trực tiếp ở người đẹp phương Tây”.
.

Chuyện khó tin mà có thật! Nghe tôi kể cứ tưởng cái xe Cady chỉ là hư cấu giống chiếc giầy trong sự tích “Cinderella” nhưng đây chính là kỷ niệm một lần giữa chúng tôi... Trưa hôm ấy, xem như định mệnh đã an bài vì sau những ngày hè tại Pháp, em tôi về New York, ngậm ngùi dứt tình với vị bác sĩ đang theo đuổi. Ở bên này do tình yêu thôi thúc, bạn tôi nhanh chóng lấy chuyến bay sang gặp nàng bên New York. Một người bỏ con tim ở Paris, một người gởi trái tim bên New York... Cuối cùng, họ mướn Câu Lạc Bộ đối diện khu vườn Luxembourg làm đám cưới ngày cuối tuần mùng 1 tháng 5, 1976 có sự hiện diện của mẹ tôi và đông đủ bạn bè vào giữa thập niên 70.
.

Sau vài năm cùng tôi “ngao du sơn thủy”, “tha phương cầu thực” ở Casablanca miền Bắc Phi, họ lập nghiệp tại tiểu bang Cali, sống an vui hạnh phúc với những thành quả đáng kể như đa số các gia đình trung lưu. Họ có ba người con tốt nghiệp Đại học, hiện làm việc trong ngành Y & Dược khoa. Tưởng rằng với hoàn cảnh thuận lợi sẵn có, hai người sẽ sống già bên nhau... Ai ngờ họ đã chia tay khi em tôi trở thành tín đồ đạo Tin Lành ở giáo phận nam Cali. Ban đầu thì một mình, một đạo, một niềm tin nhưng thời gian sau, em tìm mọi cách thuyết phục chồng con, anh em và cả bố mẹ theo con đường em đi... đến khi thất bại thì giọt nước đã tràn ly! Sau đó, em từ từ xa lánh gia đình và chỉ thân thiết với những người đồng đạo cùng nhà thờ.
.

Thiết nghĩ đạo nào cũng giúp chúng ta sống ngay thẳng. Hẳn không có đạo xấu mà chỉ có người xấu! Lợi dụng lòng tin tuyệt đối cộng với lời dụ dỗ ngon ngọt, môn đệ dễ trở thành những kẻ cuồng tín đặt hết tương lai vào một viễn ảnh huy hoàng mang tính vĩnh cửu mai sau. Em tôi đã theo đạo như những “con cừu của Panurge” mất hẳn tư duy, chỉ biết nghe và làm theo người khác một cách vô ý thức đến tận cuối đời vẫn còn u mê.
.

Nguyên nhân từ đâu chẳng rõ nhưng dưới mắt tôi, em chính là nhân chứng sống cho mối quan hệ bất hảo giữa đạo và đời... Em với tôi cùng tin có đấng Tạo Hóa nhưng khác biệt ở chỗ em học hỏi, đặt niềm tin sắt đá vào một Người, còn tôi thì vẫn đi “tìm” Thượng Đế nên không thể đứng chung cùng hàng ngũ. Ngược lại, tôi “thấy” Phật và xem ngài như một người Thầy đắc đạo, ngài ở trong tôi và giúp tu thân, khai mở tâm trí cho đúng với đạo từ bi, bác ái, hạnh phúc của con người chứ tuyệt đối không thấy phép lạ huyền diệu bao quanh.
.

Đạo là tâm linh, đời là cuộc sống, cả hai đều “vô thường”... Tâm linh cần trong sáng và cuộc sống cần thực tế. Đạo bên đạo, đời bên đời nương nhau mà hành đạo giúp đời... Không nên kết nối hai làm một nếu ta chưa quyết tâm trở thành tu sĩ. Niềm tin luôn luôn là một sự chọn lựa cá nhân. “Cộng” niềm tin đồng nghĩa với Cộng sản sẽ kéo theo tranh chấp, đổ vỡ và đương nhiên thất bại.
.

Những năm tháng sau cùng, em dị nghị coi tôi như người ngoại đạo “ngoan cố” nên tình anh em mất đi nhiều cảm thông. Kỷ niệm dĩ nhiên cũng nhạt nhòa từ đó! Sáng nay đi dự lễ hỏa táng, tôi thấy vài người khóc nức nở, không sao cầm được nước mắt làm tôi nhớ đến bài thơ của Marie Elizabeth Frye mà một bà giáo sư Anh văn ở trường Nguyễn Trãi năm xưa đã gởi tặng khi nghe tin buồn. Bài thơ “Do Not Stand at My Grave and Weep” viết năm 1932 quả tình rất hay và có ý nghĩa. Marie Elizabeth Frye (1905-2004) là thi sĩ nổi tiếng khắp thế giới với một bài thơ! Nếu ai hỏi “giờ này em ở đâu?”, tôi sẽ không thể nói “em tôi đang ở thiên đàng...” nhưng Marie Elizabeth Frye có câu trả lời bằng những vần thơ:
.

Do not stand at my grave and weep.

I am not there I do not sleep.

I am a thousand winds that blow.

I am the diamond glints on snow.

I am the sunlight on ripened grain.

I am the gentle autumn rain.

When you awaken in the morning's hush

I am the swift uplifting rush.

Of quiet birds in circled flight.

I am the soft star that shines at night.

Do not stand at my grave and cry.

I am not there I did not die.
.

Lời cuối, xin chúc em hưởng mọi phúc lành bên cạnh Chúa như em hằng mong đợi. Thân em một nắm tro tàn rồi đây sẽ tan ở biển Thái Bình như cát bụi trở về hư không nhưng rối ren và hệ lụy còn ở lại cõi trần. Cơn mưa vừa tạnh... Vĩnh biệt em, cô em gái duy nhất với những kỷ niệm một thời đáng yêu!

05/10/2016

Cao Đắc Vinh 


.
.

Ý kiến bạn đọc
15/05/201621:25:16
Khách
*******************************************************************************************

Do not stand at my grave and weep.
I am not there I do not sleep.
I am a thousand winds that blow.
I am the diamond glints on snow.
I am the sunlight on ripened grain.
I am the gentle autumn rain.
When you awaken in the morning's hush
I am the swift uplifting rush.
Of quiet birds in circled flight.
I am the soft star that shines at night.
Do not stand at my grave and cry.
I am not there I did not die.


Xin tam dich bai tho tren nhu sau:

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Xin dung dung khoc noi toi an nghi
Toi khong o do khong yen nghi
Chi la ngan gio thoang bay
Chi la hat kim bang long lanh
Chi la hat thoc chin choi chan anh nang
Chi la hat mua thu em ai
Luc ban mai khua ban tinh giac
Chi la su xon xao thoang hien ngay
Lam nhung chim ngoan bay luon vong
Chi la sao lung linh chieu anh dem
Xin dung dung khoc noi toi an nghi
Toi khong o do khong qua vang

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

San Diego, May 15, 2016 – Do D. Hung – NT71
15/05/201609:38:49
Khách
Bùi ngùi! Phận người như gió thoang mây bay. Phút chốc vội lìa tan.
12/05/201622:08:07
Khách
Xin Kinh Chao

Cao Đắc Vinh - NT58

Kinh Anh -
DO D. HUNG - NT71
12/05/201621:48:41
Khách
Xin thanh that chia buon cung huynh truong Nguyen Trai cua VNCH ve su ra di cua "Su Muoi" cua Huynh, co le la "Su Ti" cua toi (Dai Bac 105 Ly Ban Khong Toi.

Kinh Su Huynh - Hung D. DO
12/05/201619:56:19
Khách
Đạo thì tốt mà cuồng đạo, cuồng tín thì không nên một tí nào !
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.