Hôm nay,  

Sách Trên Lưng Ngựa

20/09/201708:42:00(Xem: 6920)
Trần Mộng Tú
 
Sách Trên Lưng Ngựa
 

Tiếng vó ngựa lộc cộc gõ trên con đường toàn đá núi lởm chởm vọng vào tai khiến cậu bé Tom nhanh nhẹn ra phía trước nhà, mở toang cửa chạy ra. Cả gia đình cậu cùng chạy theo.

Bà Mary nhẩy xuống khỏi lưng ngựa, thò tay vào trong cái túi vải vắt ngang lưng ngựa, lấy ra ba quyển sách nhi đồng và một tờ tạp chí đưa vào tay cậu.Tom lễ phép:

- Cám ơn bà Mary, bà đã mang sách và tạp chí tới cho gia đình cháu. Chúng cháu thích lắm.

Tom là cậu bé 10 tuổi, gia đình ở tận trên núi, biệt lập với xóm làng. Vào những ngày tuyết rơi, bà Mary vẫn một mình một ngựa mang sách của Thư Viện tới cho gia đình cậu. Đối với cậu những cuốn sách này ngon như những cái bánh cookies của mẹ làm.

Hạnh phúc biết bao khi phải sống trong rừng mà được người mang sách tới nhà. Cả gia đình Tom được hưởng cái ân huệ từ “Bà sách” đáng yêu này.

C:\Users\T\Documents\HINH-BookWomen-02.jpgGiao sách tận nhà.                                        Không rõ năm

.

Bà Mary và khá nhiều phụ nữ khác từ sáng tinh mơ đã yên đai chặt chẽ chở những túi sách trên lưng ngựa mang đến từng ngôi nhà trên núi, những ngôi nhà đơn lẻ trong những cộng đồng nhỏ bé cách biệt với thành phố.

Không phải chỉ mình bà Mary mà là một đội ngũ Book Women  “Các bà của sách báo” Họ đóng sách vào những chiếc túi vắt ngang lưng ngựa và khởi hành từ bình minh, đi dọc theo sườn đồi tuyết, qua những thung lũng đầy bùn với mục đích giản dị là mang những sách báo tới những cộng đồng Kentucky biệt lập trên núi.

C:\Users\T\Documents\HINH-BookWomen.jpeg

.
Thư viện trên lưng ngựa là một sáng kiến của Tổng Thống Franklin Roosevelt thành lập để giúp nước Mỹ ra khỏi Cuộc Khủng Khoảng 1933 khi nạn thất nghiệp lên tới 40% ở Appalachia. Thư Viện trên lưng ngựa không phải là hoàn toàn mới mẻ với Kentucky nhưng đây là một cơ hội thúc đẩy nâng cao vừa về công việc cho nhân viên vừa về văn hóa.

Bà Mary cũng như các bà của sách báo (Book Women) này đã cưỡi ngựa từ 100 tới 120 dặm Anh một tuần bằng chính ngựa hay lừa của họ trên những con đường đã được chỉ định, bất kể thời tiết xấu hay tốt. Nếu nơi tới quá khó khăn cho ngựa và lừa, họ không ngần ngại, nhẩy xuống và cuốc bộ. Bà Mary nhớ lại, có khi bà phải kêu gọi sự giúp đỡ của người địa phương quen thuộc hay cả một tay miền núi không tin cẩn được.

Chiến dịch Thư Viện Trên Lưng Ngựa là một sáng kiến Hành Chánh Cấp Tiến (Work Progress Administration- WPA) của Tổng Thống Franklin Roosevelt để đưa nước Mỹ ra khỏi cơn đại suy thoái vào năm 1933, tỷ lệ thất nghiệp đã lên tới 40%.Thật ra Thư Viện trên lưng ngựa trước đây đã có rải rác ở Kentucky, nhưng sự thúc đẩy mạnh này giúp được cả nạn thất nghiệp lẫn nạn mù chữ.


C:\Users\T\Documents\HINH-BookWomen-03.jpg

Mang sách tới cho trẻ em.                            1940 Kentucky

.
Cuối  năm 1938 có đến 274 Thủ Thư giao sách trên lưng ngựa qua 29 quận hạt. Tộng cộng có đến gần 1000 nhân viên thư viện cưỡi ngựa làm việc. Quỹ hết năm 1943 , trong cùng năm đó, WPA đã xóa được nạn thất nghiệp trầm trọng sau  thời chiến. Những năm kế tiếp, sách lưu hành ở khu vực này đã được tái lập, ngày càng được nhiều người yêu thích trên khắp đất nước.

Ngoài việc cung cấp các tài liệu đọc sách, bà Mary cũng như các bà Thủ Thư đó, đã có công làm cho các cộng đồng kết hợp chặt chẽ thân thiện với nhau. Họ đã cố gắng cung cấp thêm về sách báo thiếu sót. Bà Mary nhớ lại niềm hạnh phúc lớn nhất của các bà là khi họ dừng lại để đọc những trang sách cho người mù chữ, và cũng chính họ đã giúp nuôi dưỡng niềm tự hào địa phương.


Những người nhận được sách đã cảm kích công việc của những Thủ Thư trên lưng ngựa này. Có người đã thốt lên: "Những quyển sách mà các bà mang lại cho chúng tôi đã cứu đời sống chúng tôi."


Nhu cầu đọc sách trông thấy rõ rệt. Thư viện Letcher County được thành lập. Người dân Mountain Eagle đã thể hiện sự mang ơn nồng nhiệt, họ nói trong xúc động: "Thư viện nằm trong cộng đồng và quận của chúng tôi, và ở đây để phục vụ chúng tôi ... Nhiệm vụ của chúng tôi là đến thăm thư viện và giúp đỡ tối đa, để chúng tôi có thể giữ nó như một điều tốt đẹp trong cộng đồng của chúng tôi."

Bây giờ không còn Thủ Thư cưỡi ngựa đi giao sách ở vùng xa, vùng sâu nữa. Bà Mary chắc cũng qua đời rồi, nhưng hình ảnh những người đàn bà trên lưng ngựa  vẫn có thể tìm thấy trong những trang sách nào đó trong các thư viện trên nước Mỹ. Đó là một hình ảnh vừa đẹp vừa làm rung động những trái tim người yêu sách.

Thư viện lớn nhỏ  đã ở khắp mọi tiểu bang trên nước Mỹ. Sách được gửi tới nhà, nếu cùng một quận hạt. Người ta tới Thư Viện không còn là một vấn đề khó khăn.

Câu chuyện Thư Viện lưu động trên lưng ngựa này từ 1933. Cách đây cả hơn 80 năm đã cho chúng ta một liên tưởng gì với những ngôi trường bên kia sông ở những vùng xa, vùng sâu như mạn ngược Cao Bằng, Lào Cai…trên đất nước Việt Nam, ngay trong thời điểm văn minh của nhân loại ở thế kỷ này. Nơi các em muốn không mù chữ phải bơi qua sông, qua suối tới trường.





C:\Users\T\Documents\HINH-QuaSongDenTruong.jpg

HÌNH-Sách trên lưng- Qua Suối Tới Trường                               Internet

.

Chẳng có phương tiện nào khác giúp đỡ các em. Đất nước các em ở,  không có người đi thuyền mang sách qua sông, không có ai cưỡi ngựa thật hay ngựa sắt (xe gắn máy) qua suối. Nhất là không có ông đầu tỉnh nào gây quỹ hay kêu gọi nhà nước mở trường trong vùng quê hẻo lánh, hay thậm chí bắc một cây cầu để trẻ tới trường xa. Các em phải chính tự mình mang cặp trên lưng đu dây qua sông hay lội qua suối đi tìm “con chữ”.

C:\Users\T\Documents\HINH-DuGiayDenTruong-TuoiTre.jpg

Đu Dây Tới Trường                                                           Báo Tuổi Trẻ- VN

.

Trường học còn thiếu sách, thiếu bàn ghế cho các em nói chi tới Thư Viện. Một giấc mơ ngoài tầm của những giấc mơ.

tmt

Tháng 9/19/2017

http://www.atlasobscura.com/articles/librarians-horseback-new-deal-book-delivery-

 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?

Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.

Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.

Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.

Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.

Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.