Hôm nay,  

Cái Lon

27/08/201900:00:00(Xem: 4294)

 Xứ bắc Chiêm dạo này vui đáo để, không biết các quan ăn phải môn làng hay cái giống gì ấy, nói câu nào ra cũng bốc mùi, khiến dân chúng chửi không kịp vuốt mặt. Nhiều vị cứ như đứt dây mắc cỡ, phát biểu tỉnh bơ, làng nước cười như mếu. Ông già tám bó cười  rụng răng… giả, con nít lên ba cười sún răng… sữa, đàn bà mang thai cười muốn bể bầu non luôn! Cụ bá nhà ta mà sống dậy chắc cũng cười sằng sặc văng nước bọt ngập phố phường như bỡn.

 Có kẻ ngoài nớ cũng tài ba lắm nhưng ngặt không có ai bảo kê, lý lịch laị không thuộc diện quy hoạch, thủ tục đầu tiên cũng không nên cả đời cứ làm anh công chức quèn. Một hôm anh ta tưng tửng:

 - Bố khỉ các anh, ơn vua lộc nước thuế dân ăn ngập mặt chưa đủ sao? Đi tranh chi cái giải “Đệ nhất ngu” cho chúng chửi, còn tớ thì ngứa cả buồí

 Lâu nay anh bộ giao cứ loanh quanh nay phí mai giá, anh bộ dục cũng bắt chước đổi học giá luôn. Kẻ sĩ có người tức khí viết lên tường của sở:

 Phí quá phá quí của tiền dân với nước

 Giá đủ giú đã đồ chơi của quan to

 Bọn dân Nam cười lăn bò càng ra đất, cười lật vỏ lãi, cười đái ra quần…

 - Tụi tui đâu có phân biệt được: d, v, gi…vú, giú, dú cũng là một thôi ông ơi!

Chuyện giá, phí còn chưa nguôi, một bà lớn ở thành đô cũng cỡ sồn sồn không biết động gì tuyên bố tuyên mẹ rằng:

 - Con cháu quan làm quan là phúc lớn cho dân!

 Trời đất thiên địa quỉ thần ơi, dân chúng thiếu điều muốn xỉu luôn

 - Mình mẹ đã ngán tới cổ rồi, giờ mẹ kéo cả con cháu leo lên đầu ngồi, dân nào chịu thấu!

 Ông già Tàu chợ lớn xưa nay hiền lành, ngày đêm rao: chế mà phủ, lục tào xá, xính xuỷ…thôi , vậy mà cũng phát giận lầu bầu:

 - Ấy da, đừng có nhạo ngộ, ngộ tả lị xị là nị hui nhị tì đó!

 Tiếp theo đấy cũng một bà lớn khác, thấy người ta quảng cáo nước ngọt, không biết đầu óc bà ấy nghĩ sao mà bất chợt nổi cơn thịnh nộ, giãy nảy lên, vén váy vỗ lạch bạch, mồn tru tréo:

 - Ối giời cao đất dày! ối tiên nhân hậu quả, ối làng nước ơi! bọn cờ cờ cờ lờ bố náo, chúng đòi mở lon, thế có chết bỏ bu không? mả bố lon nhà nó hay sao mà nó đòi khui với chả mở. Lon bà nào phải là lon cồn lon cợn mà đòi mở? nhỡ quân phản động nó bỏ mũ thêm dấu vào thì còn gì là lon nữa!

 Tay trợ lý lanh chanh:

 - Bọn chúng náo thật! mà chúng đòi mở bằng gì nhỉ? Hay chúng giở trò “làm sương cho sáo” hay “ tôi may ngón tóc” của cụ trạng Quỳnh năm xưa? Nếu không cấm, chúng khui lon chị mà ngỡ lon cồn, chúng nốc cả thì còn gì đời gái già cuả chị tôi!

 Một chị đồng viện can gián:

 - Bọn rỗi hơi đấy mà! việc gì phải giận  ló nên máu tăng xông thì khốn! lon chúng mình cũng chả còn là lon sông lon sẹo, mà chúng mở thế lào được cơ chứ? nếu chúng có thêm dấu vào thì đằng lào cũng nà lon dồn lon dộng, lon mộng lon mồn, lon đồn lon đạch, lon hạch lon hồn, lon phồn lon phạch, lon lạch lon lèo….

 Thế rồi dân dưới đất, dân trên mạng, làng nước trong ngoài rần rần cả lên, chuyện vào tận chốn lầu xanh, cung vàng, gác đỏ… Chị em ta xưa nay hành nghề cũng lắm chuyện vui. Nay thêm chuyện lon làm chị em ta cũng hứng lây:

 - Muốn khui hay mở lon thì tuỳ mấy anh, cứ tiền trao thì cháo múc, mở thì mở nhưng đừng bỏ dấu vào đấy nhé! chị cả nhà em ứ chịu nhưng bọn em thì nhất trí rằng: muốn thêm dấu thì cứ thêm nhưng phải giả thêm tiền là ok tuốt tuồn tuột! bọn em cũng biết thân phận mình, chẳng phải là lon sồn lon sông, lon hồng lon bống, lon cống lon rồn nên chả sợ gì ai.

 Riêng đám giang hồ bảo kê từ thằn lằn, cắc ké cho đến đầu gấu, đaị bàng… đang nhậu bỗng nghe lon mà sanh bực:

 - Con bà nó, đầu óc bã đậu, ăn trên ngồi trốc, nghĩ suy vớ vẩn! Mả bố cái lũ lon bồn lon bộng, lon cộng lon còi, lon phòi lon phộng, lon xộng lon xồn…

 Đàn em có đứa mới vào nghề, nghe thế sợ vãi cả đái:

 - Em cắn cơm cắn cỏ lạy đaị ca cả mớ mũ nón bị gậy, em sợ chị cả nghe đặng thì khốn, lon nào thì lon, đừng để động đến lon vộng lon vồn, lon xồn lon xộng, lon nhộng lon nhồn… Em xin kiếu!

(Tớ nghe người ta kháo nhau chứ chả phải tớ mở lon, dân mạng có đọc xong thì khui một lon, tợp một hớp cho đã khát nhé! )

 

Thằng Dân mở lon

2019

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.