Hôm nay,  

Phận Người

02/11/201900:00:00(Xem: 3935)

Những ngày mùa đông thời tiết thất thường, khi lạnh khi không, có hôm tuyết đổ. Cố quận đang những ngày rộn ràng tấp nập chuẩn bị đón xuân sang. Mấy ai biết rằng cái kết thúc laị là cái mở ra, điểm cuối cùng laị là điểm khởi đầu. Dòng thời gian bất tận vô thuỷ vô chung thì biết đâu là điểm đầu hay điểm cuối. Phận người cũng vô thường sanh - tử vô biên, cái chết ấy laị là mở ra phận mới.

 Đã sanh ra ở đời thì phận người đa số đều phải vất vả mưu sinh, chỉ trừ một thiểu số ít ỏi không làm vẫn sống trong hoan lạc tháng ngày. Văn chương trong đạo ngoài đời khi nói đến con người vẫn thường dùng: kiếp người, phận người, cuộc trăm năm... dù nói gì thì nói, nó vẫn gói gọn trong trăm năm, trăm năm ấy thì vui ít buồn nhiều, sướng ít khổ nhiều, phước ít hoạn nạn nhiều... Nhưng người được cái tính hay quên, nhờ vậy mà người mới có thể sống được với đời! Phận người trăm năm nhưng phải vất vả vì ba cái: ăn, mặc, ở. Ba cái này nó chi phối toàn bộ cuộc đời, từ kiếp này sang kiếp khác; chết đi rồi tái sanh laị cũng vẫn vất vả vì ba cái món này! chỉ có những ông tăng thật sự buông xả thì nó mới không còn chi phối nữa. Phận người ở đời tranh đua, cấu xé nhau vì: tài, sắc, danh, thực, thuỳ mà quên rằng cuộc trăm năm có thể gãy gánh bất cứ lúc nào, vì đâu có ai ký khế ước với vua Diêm Vương. Người cứ ngỡ sẽ sống đủ trăm năm hay hơn nữa nên đánh nhau chí tử để giành cho được cái phần lẽ ra nó chẳng phải của mình. Thiên hạ vẫn xôn xao cho rằng hổ dữ, hổ dữ có ăn thịt người thì xưa nay cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay, còn người ăn thịt người thì từ cổ chí kim thì đếm sao cho xuể!

 Phận người vốn khác nhau vì cái phước phần khác nhau nhưng đều giống nhau ở điểm kỳ thị, hễ giống mình thì cho là phải, khác mình thì cho là trái; mặc dù mình có thể hoàn toàn sai! thuận mình thì cho là đúng, nghịch mình thì cho là bậy! bởi vậy nên thế gian này khổ đau vẫn tràn lan, máu lệ vẫn chảy ròng. Có những cái đau phơi bày còn thấy được nhưng có lắm cái đau âm ỉ bào mòn phận con người: kỳ thị chủng tộc, giới tính, quan điểm, quyền lợi, tôn giáo, quốc gia... muôn ngàn lý do! xem ra thế giới loài người cũng không khác mấy thế giới tự nhiên. Mạnh được yếu thua! có chút khác là có những xứ văn minh, pháp luật mạnh và nghiêm nên khắc phục được phần nào. Những xứ lạc hậu, kém văn minh, vô pháp vô thiên thì sự mạnh được yếu thua, sự kỳ thị… vô cùng khắc nghiệt.

 Phận người trăm năm nhưng người đến trăm năm xem ra không bao nhiêu, cái phận ấy có thể cắt ngang ở bất cứ thời điểm nào bởi vậy mới bảo đời vô thường. Đã làm người thì ai cũng muốn có công danh. Năm xưa Khổng Tử viết ( chữ viết nghĩa tiếng Tàu là nói chứ không phải là ghi chép như nghĩa Việt)

Tam thập nhi lập

Tứ thập nhi bất hoặc

Ngũ thập tri thiên mệnh

Lục thập nhi nhĩ thuận

Thất thập cổ lai hy

 Ba mươi lập nên công danh sự nghiệp, điều này rất đúng ở Phương Tây. Người trẻ rất giỏi, ba mươi đã là chính khách, triệu phú, tỷ phú, khoa học gia...

 Bốn mươi không còn nghi ngờ gì nữa, ôi chao! những kẻ qua bốn mươi rồi mà vẫn như ta thì quả thật không còn nghi ngờ gì nữa. Ngày tháng còn laị cũng chỉ là kéo lê lết cho nó hết, sống cũng chẳng cơm cháo gì, sống mòn, sống vật vờ. Nói như mấy thầy ngộ đạo rồi thì là:" hoạt trung tử" sống trong mồ, chết chưa chôn mà thôi! qua bốn mươi mà những tâm nguyện dù nhỏ, dù lương thiện, dù đẹp... mà không làm được thì quả là những kẻ " hoạt trung tử"!

 Phận người trăm năm đi trên con đường " Mùa xuân phiá trước miên trường phiá sau"- Bùi Giáng, vẫn đau đáu " Laị thương hoa lạnh ngoài đồng thiết tha"- Phạm Thiên Thư. Dù phận người mong mang vẫn mang mang thương nhớ " em ở đâu chẳng về đây đếm lá"- Du Tâm Lãng Tử, đếm lá để mà chi? phải chăng đếm những đến đi, buồn vui của cuộc tình, của cuộc đời, của phận người. Em về đây không cầm tay, không nói năng mà lặng lẽ ngồi đếm lá. Ôi cuộc tình này, cuộc đời này đẹp đến nao lòng!

 Phận người trăm năm mấy ai thoã mãn, đạt chí trong cuộc đời naỳ? chắc không bao nhiêu, đaị đa số đều ôm phận, ôm lòng, ôm niềm đau, ôm nỗi hờn, ôm mối sầu... mà đi cho hết phận người, hết phận rồi vẫn ôm để rồi tái sanh sang một thân phận khác và laị tiếp tục lang thang đi tìm nhau. Tử- sanh bất tận, thời gian không cùng, sơn hà đaị địa mênh mông mà phận người mong manh giữa hai làn hơi thở, thở ra mà không vào hay thở vào mà không ra là lập tức đổi phận rồi!

 Tháng ngày qua đi không trở laị bao giờ. Em có về đây đếm lá? em có về ngồi bên bếp lửa nhìn tuyết bay phơ phất bên trời? gã du tử vẫn mang mang ở bên đời! Ngài Tuệ Sĩ- thiền sư, thi sĩ, học giả từng viết:

Anh ôm chồng sách cũ

......

Mệnh yểu thế mà hay.

 Sao laị ôm chồng sách cũ? yểu mệnh ai cũng sợ nhưng sao laị là hay? ôi chao! quả là tuyệt cú! yểu mệnh ngay taị giây phút này! phận người trăm năm bị cái thân sai xử, o bế, cung phụng nó, nô lệ cho nó nhưng rồi một ngày nó tan hoaị đi thì cái tâm chịu hết! thế là cái tâm laị lang thang đi tìm một hình hài mới. May mắn thì trở laị làm người và tiếp tục phận trăm năm mới.

 Cố quận chuẩn bị vào xuân, trời phương ngoaị vẫn còn phơ phất tuyết. Em ở đâu trong cuộc đời này? em ở đâu trong thân phận hình hài nào? Ta vẫn lang thang phận người trong cuộc đi về giữa nhân gian này.

 

Tiểu Lục Thần Phong

Ất Lăng thành, mùa xuân cũ

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Câu hỏi đó thằng nhỏ hỏi mỗi ngày mỗi ngày mỗi ngày, khi đói khát, khi bị đánh đập cấu nhéo, khi phơi trần ra dưới nắng mưa. Khi nó nằm trên mặt đường và kêu khóc khản giọng. Nó hỏi vào đám đông lướt qua nó, hỏi ai đó dừng chân cho nó (chính xác là cho những kẻ chăn dắt nó) chút tiền lẻ. Nó hỏi những kẻ bắt nó nằm lăn lóc kêu khóc trên đường để kiếm tiền, để nhởn nhơ ăn mòn tấm thân bé nhỏ non nớt của nó.
Một đứa trẻ chỉ nên có ba con búp bê, năm cây bút chì, giá trị chưa đến $20. Donald Trump có một phi cơ riêng sơn tên của ông ta trên đó. Với tư cách là tổng thống, hiện ông ta có hai chuyên cơ, Không Lực Một và một chiếc nhỏ hơn để phù hợp với những nơi có sân bay nhỏ, chưa kể chiếc trực thăng Marine One. Đó là ba chiếc phi cơ Trump sở hữu. Đó cũng là con số búp bê mà Trump đề nghị một đứa trẻ ở Mỹ nên có.
Mặc dù chỉ mới ba năm trôi qua kể từ khi bà Merkel rời nhiệm sở, nhưng thế giới đã thay đổi quá nhiều đến mức mà chức thủ tướng của bà đã được cảm thấy như nó thuộc về một thời đại khác. Cuốn hồi ký mới của bà cho thấy bà bình tâm với những quyết định đã đưa ra, bao gồm cả những quyết định bị phê phán nghiêm khắc nhất.
“Việc cắt giảm chăm sóc sức khỏe để trả tiền cho các khoản giảm thuế sẽ là sai về mặt đạo đức và tự sát về mặt chính trị.” TNS Josh Hawley (Cộng Hòa, Missouri)
Từ năm 1949, tháng Năm được chọn là Tháng Nhận Thức Về Sức Khỏe Tâm Thần (Mental Health Awareness Month – MHAM) ở Mỹ. Đây là tháng mang ý nghĩa kêu gọi cùng nâng cao nhận thức, giảm bỏ kỳ thị và thúc đẩy bảo vệ sức khỏe tâm thần. Theo phúc trình năm 2024 của tổ chức Mental Health America ở Alexandria, Hoa Kỳ thật sự đang trong cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần. Cứ năm người trưởng thành ở Mỹ thì có trên một người đang sống chung với bệnh tâm thần, và hơn một nửa không được điều trị. Gần 60 triệu người lớn (23.8%) mắc bệnh tâm thần trong năm 2024. Gần 13 triệu người lớn (5.04%) có ý định tự tử.
Chiến dịch cắt giảm chi tiêu của chính quyền Trump, vốn đã ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực từ nghệ thuật đến nghiên cứu ung thư, nay còn bao gồm cả nỗ lực thực hiện mục tiêu lâu dài của Đảng Cộng Hòa: chấm dứt hoàn toàn nguồn tài trợ liên bang cho hai hệ thống truyền thông phục vụ công chúng lớn nhất nước Mỹ: NPR và PBS. Hiện có khoảng 1,500 đài phát thanh và truyền hình độc lập liên kết với NPR và PBS trên khắp Hoa Kỳ, phát sóng các chương trình nổi tiếng như Morning Edition, LAist, Marketplace, PBS NewsHour, Frontline và Nova... Theo dữ liệu từ các hệ thống này, có khoảng 43 triệu người nghe đài công cộng hàng tuần, và mỗi năm có hơn 130 triệu lượt xem đài PBS.
Ngày 30.04.1975 là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử cận đại của Việt Nam. Nhưng năm mươi năm sau nhìn lại, dân tộc Việt oai hùng, như vẫn thường tự nhận, đã không có đủ khôn ngoan để ngày chiến tranh chấm dứt thành một cơ hội đích thực để anh em cùng dòng máu Việt tìm hiểu nhau, cùng chung sức xây dựng đất nước.Tiếc thay, và đau thay, cái giá tử vong cao ngất của hơn 2 triệu thường dân đôi bên, của hơn 1triệu lính miền Bắc và xấp xỉ 300.000 lính miền Nam đã chỉ mang lại một sự thống nhất địa lý và hành chính, trong khi thái độ thù hận với chính sách cướp bóc của bên thắng trận đã đào sâu thêm những đổ vỡ tình cảm dân tộc, củng cố một chế độ độc tài và đẩy hơn một triệu người rời quê hương đi tỵ nạn cộng sản, với một ước tính khoảng 10% đã chết trên biển cả.
Bằng cách làm suy yếu các đồng minh của Mỹ, chính quyền Trump đã làm suy yếu việc răn đe mở rộng của Mỹ, khiến nhiều quốc gia cân nhắc liệu họ có nên có vũ khí hạt nhân cho riêng mình không. Nhưng ý tưởng về việc phổ biến vũ khí hạt nhân nhiều hơn có thể ổn định dựa trên nền tảng của các giả định sai lầm.
Tạp chí TIMES kết thúc cuộc phỏng vấn với Tổng thống Trump nhân dịp đánh dấu 100 ngày ông ta quay lại Tòa Bạch Ốc (20/1/2025) bằng câu hỏi, “John Adams, một công thần lập quốc, vị tổng thống thứ hai của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ (1797 – 1801) đã nói chúng ta là một quốc gia pháp trị, chứ không phải bất kỳ người nào, Tổng thống đồng ý không?” Donald Trump trả lời: “Chúng ta là một chính phủ do luật pháp cai trị, không phải do con người sao? Ồ, tôi nghĩ vậy, nhưng anh biết đấy, phải óc ai đó quản lý luật pháp. Bởi nên, con người, nam hoặc nữ, chắc chắn đóng một vai trò trong đó. Tôi không đồng ý với điều đó 100%. Chúng ta là một chính phủ mà con người tham gia vào quá trình thực thi luật pháp, và lý tưởng nhất là anh sẽ có những người công chính như tôi.”
Chuyện “Ngưng bắn…” kể cho độc giả Bloomington ngày ấy, đã là chuyện quá khứ. 30 tháng Tư năm sau, cuộc chiến trên đất Việt tàn. Chủ nghĩa Cộng sản, nguyên nhân của nạn binh đao, dìm quê hương tôi trong biển máu hàng thập kỷ, cuối cùng đã hưởng hết 70 năm tuổi thọ. Tưởng chuyện đau thương trong một ngày ngưng bắn của gia đình, vì sự an toàn, phúc lợi của loài người, phải trở thành cổ tích. Vậy mà hôm nay, trong thời đại này, chuyện buồn chiến tranh của tôi đang tái diễn...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.