Sau khi ông Nguyễn Phú Trọng qua đời, Chủ tịch nước Tô Lâm nổi lên là ứng viên hàng đầu thay ông Trọng. Nhưng Việt Nam dưới thời Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ như thế nào? Thắc mắc này không khó trả lời vì tập quán của CSVN là “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”.
Theo tiểu sử chính thức thì ông Tô Lâm mang quân hàm Đại tướng Công an, sinh ngày 10 tháng 7 năm 1957, quê quán tại làng Xuân Cầu, xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Ông còn có biệt danh “anh Tư Tô Lâm, chú Tư Tô Lâm.”
Theo gương Bố, ông Lâm theo học ngành an ninh từ khi còn trẻ. Tháng 10 năm 1974, ông là học viên khóa sáu của Trường Công an Trung ương, sau đổi tên thành Đại học An ninh Nhân dân, nay là Học viện An ninh nhân dân. Sau đó, ông theo học và nghiên cứu lĩnh vực pháp luật, nhận bằng Tiến sĩ Luật học. Ngày 22 tháng 10 năm 2015, ông được phong học hàm Giáo sư ngành Khoa học An ninh.
Tiểu sử không ghi ông đã theo học ở nước ngoài, nhưng được coi là người có kinh nghiệm nhất về an ninh nội bộ.
Theo tài liệu của Trung ương đảng CSVN thì khi phục vụ tại “Cục Bảo vệ chính trị III, tiền thân là Phòng Trinh sát thuộc Vụ Bảo vệ chính trị, Bộ Công an, ông “tập trung vào việc điều tra khám phá, đàn áp các tổ chức, cá nhân bất đồng chính kiến ngoài nước.”
Ông được cho đã lãnh đạo chiến dịch chống lại những người bất đồng chính kiến, đàn áp các tổ chức xã hội dân sự, thắt chặt kiểm soát internet và khống chế những người tranh đấu đòi dân chủ, tự do và nhân quyền.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội từng đánh giá về Tô Lâm: “Ông Lâm cũng là nhân vật cứng rắn, nhưng thông minh và quan tâm tới việc tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ trong một số lĩnh vực".
Tướng Tô Lâm được bổ nhiệm giữ chức Bộ trưởng Bộ Công an từ ngày 9 tháng 4 năm 2016. Sau khi ông Võ Văn Thưởng từ chức Chủ tịch nước vào ngày 20 tháng 3 năm 2024, ông Tô Lâm chính thức trở thành Chủ tịch nước Việt Nam thứ 13 ngày 22 tháng 5 năm 2024. Từ ngày 19 tháng 7 năm 2024, ông Lâm chính thức tạm thời điều hành công việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời.
Theo tài liệu của Trung ương đảng CSVN thì khi phục vụ tại “Cục Bảo vệ chính trị III, tiền thân là Phòng Trinh sát thuộc Vụ Bảo vệ chính trị, Bộ Công an, ông “tập trung vào việc điều tra khám phá, đàn áp các tổ chức, cá nhân bất đồng chính kiến ngoài nước.”
Ông được cho đã lãnh đạo chiến dịch chống lại những người bất đồng chính kiến, đàn áp các tổ chức xã hội dân sự, thắt chặt kiểm soát internet và khống chế những người tranh đấu đòi dân chủ, tự do và nhân quyền.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội từng đánh giá về Tô Lâm: “Ông Lâm cũng là nhân vật cứng rắn, nhưng thông minh và quan tâm tới việc tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ trong một số lĩnh vực".
Tướng Tô Lâm được bổ nhiệm giữ chức Bộ trưởng Bộ Công an từ ngày 9 tháng 4 năm 2016. Sau khi ông Võ Văn Thưởng từ chức Chủ tịch nước vào ngày 20 tháng 3 năm 2024, ông Tô Lâm chính thức trở thành Chủ tịch nước Việt Nam thứ 13 ngày 22 tháng 5 năm 2024. Từ ngày 19 tháng 7 năm 2024, ông Lâm chính thức tạm thời điều hành công việc của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời.
CHỐNG THAM NHŨNG
Trong thời gian giữ chức Bộ trưởng Công an, tướng Tô Làm là phụ tá đắc lực của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công tác chống tham nhũng. Thành tích nổi bật của ông Tô Lâm là đã thành công trong vụ bắt Trịnh Xuân Thanh, nguyên Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, nguyên Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Hậu Giang và Đại biểu Quốc hội khóa XIV. Trịnh Xuân Thanh bị điều tra và kết luận có nhiều khuyết điểm, vi phạm nghiêm trọng trong thời gian công tác tại Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên Trịnh Xuân Thanh đã nhanh chân bỏ trốn ra nước ngoài. Sau đó, nhờ sự giúp đỡ của Nga và Slovia, Thanh bị mật vụ Việt Nam bắt tại Đức.
Ông Tô Lâm cũng thành công trong vụ án Đinh La Thăng, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh bị khởi tố, xét xử, kết án 30 năm tù do những sai phạm quản lý kinh tế khi giữ chức Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
Bộ Công an, dưới thời ông Tô Lam cũng thành công trong vụ án nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son và Trương Minh Tuấn về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng và tội nhận hối lộ, lần lượt chịu tù chung thân và 14 năm tù.
Ngoài ra, ông Tô Lâm cũng thành công trong các vụ án: nguyên Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung bị bắt giữ, điều tra về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước. Khi xẩy ra dịch Covid 19, Việt Nam tổ chức hồi hương công nhân ở nước ngoài, nhưng tham nhũng đã xẩy ra liên quan đến các chuyến bay giải cứu và bê bối tại công ty liên quan Việt Á làm nhiều quan chức bị điều tra và bỏ tù.
MIẾNG THỊT BÒ
Bộ Công an, dưới thời ông Tô Lam cũng thành công trong vụ án nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son và Trương Minh Tuấn về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng và tội nhận hối lộ, lần lượt chịu tù chung thân và 14 năm tù.
Ngoài ra, ông Tô Lâm cũng thành công trong các vụ án: nguyên Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung bị bắt giữ, điều tra về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước. Khi xẩy ra dịch Covid 19, Việt Nam tổ chức hồi hương công nhân ở nước ngoài, nhưng tham nhũng đã xẩy ra liên quan đến các chuyến bay giải cứu và bê bối tại công ty liên quan Việt Á làm nhiều quan chức bị điều tra và bỏ tù.
MIẾNG THỊT BÒ
Bên cạnh thành công, dư luận vẫn chưa quên tai tiếng của vụ ông Tô Lâm ăn uống tại nhà hàng “đắt tiền” nổi tiếng Salt Bae ở Luân Đôn (Anh) vào đầu tháng 11 năm 2021.
Tin trên mạng viết: “Một đoạn video được đăng trên tài khoản TikTok của đầu bếp nổi tiếng Nusret Gökçe, được cho là trong chuyến ông Lâm công du tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021. Trong clip, ông được đầu bếp Gökçe tận tay đút một miếng thịt bò có dát vàng vào miệng.
Không rõ bữa ăn do ai chi trả, nhưng theo các tờ báo quốc tế, sự kiện này đã gây phẫn nộ với nhiều người Việt Nam trên mạng. Họ cho rằng đây là bữa ăn xa xỉ, với giá món thịt bò dát vàng còn cao hơn một tháng lương của vị bộ trưởng, trong bối cảnh Việt Nam đang chịu thiệt hại nặng nề do đại dịch COVID-19 gây ra với hàng triệu người đang gặp khó khăn.”
Tuy nhiến, ông Lâm không bị Đảng kỷ luật về vụ này và báo chí của đảng cũng không loan tin.
KIÊN ĐỊNH-BANG GIAO
Xét trên lĩnh vực chính trị thì ông Lâm là người “tuyệt đối trung thành và kiên định Chủ nghĩa Cộng sản Mác-Lênin và tư tưởng Hô Chí Minh. Mức độ giáo điều và bảo thủ của ông cũng không thua gì nguyên Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Khi tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước, Tô Lâm đã hứa: “Tôi sẽ cùng với các đồng chí trong Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. (theo báo Pháp luật online (PLO), ngày 22/05/2024).
Ông Tô Lâm cũng dự kiến không thay đổi chủ trương ngoại giao được gọi là “cây tre” do ông Nguyễn Phú Trọng đề ra. Chính sách này đặt trên nền tảng “gốc vững, cành uyển chuyển”. Tuy nhiên, Việt Nam thời Tô Lâm cũng giống như thời Nguyễn Phú Trọng sẽ không dám “xa Trung thân Mỹ ” như nhiều người hy vọng.
Như vậy, nếu lấy hành động quá khứ để suy diễn tương lai thì tình hình đấu tranh cho dân chủ, tự do và nhân quyền ở Việt Nam sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn khi Tô Lâm làm Tổng Bí thư.
– Phạm Trần
Tin trên mạng viết: “Một đoạn video được đăng trên tài khoản TikTok của đầu bếp nổi tiếng Nusret Gökçe, được cho là trong chuyến ông Lâm công du tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc năm 2021. Trong clip, ông được đầu bếp Gökçe tận tay đút một miếng thịt bò có dát vàng vào miệng.
Không rõ bữa ăn do ai chi trả, nhưng theo các tờ báo quốc tế, sự kiện này đã gây phẫn nộ với nhiều người Việt Nam trên mạng. Họ cho rằng đây là bữa ăn xa xỉ, với giá món thịt bò dát vàng còn cao hơn một tháng lương của vị bộ trưởng, trong bối cảnh Việt Nam đang chịu thiệt hại nặng nề do đại dịch COVID-19 gây ra với hàng triệu người đang gặp khó khăn.”
Tuy nhiến, ông Lâm không bị Đảng kỷ luật về vụ này và báo chí của đảng cũng không loan tin.
KIÊN ĐỊNH-BANG GIAO
Xét trên lĩnh vực chính trị thì ông Lâm là người “tuyệt đối trung thành và kiên định Chủ nghĩa Cộng sản Mác-Lênin và tư tưởng Hô Chí Minh. Mức độ giáo điều và bảo thủ của ông cũng không thua gì nguyên Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Khi tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước, Tô Lâm đã hứa: “Tôi sẽ cùng với các đồng chí trong Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. (theo báo Pháp luật online (PLO), ngày 22/05/2024).
Ông Tô Lâm cũng dự kiến không thay đổi chủ trương ngoại giao được gọi là “cây tre” do ông Nguyễn Phú Trọng đề ra. Chính sách này đặt trên nền tảng “gốc vững, cành uyển chuyển”. Tuy nhiên, Việt Nam thời Tô Lâm cũng giống như thời Nguyễn Phú Trọng sẽ không dám “xa Trung thân Mỹ ” như nhiều người hy vọng.
Như vậy, nếu lấy hành động quá khứ để suy diễn tương lai thì tình hình đấu tranh cho dân chủ, tự do và nhân quyền ở Việt Nam sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn khi Tô Lâm làm Tổng Bí thư.
– Phạm Trần
(07/024)
Gửi ý kiến của bạn
