Hôm nay,  

Vì Sao Bị Đau Lưng?

12/23/200000:00:00(View: 9962)
Dân sống tại Mỹ, khoảng 70 tới 90 phần trăm, bị bệnh đau lưng. Người nào cũng bị đau lưng ít ra đôi ba lần. Nếu đau lưng kéo dài hơn 3 tháng là đau kinh niên. Ở đây chúng ta chỉ nói vấn dề đau lưng cấp tính tức là trong khoảng thời gian ít hơn 3 tháng.

Tìm hiểu bệnh đau lưng:
Trước hết chúng ta biết rằng phần lưng dưới có 5 đốt xương, kiên kết với hệ thống gân, bắp thịt và mạch máu. Hệ thống lưng dưới có nhiệm vụ chống đỡ cơ thể, bảo vệ hệ thống thần kinh và gíúp cơ thể xoay trở.

Mỗi đốt xương lưng xen kẽ bằng điã xụn. Đằng sau, đốt xương sống nọ ráp đốt xương kia bằng những khớp xương (apophyseal joints). Xương sống cử động được là nhờ đĩa xụn đằng trước ép xuống và nhờ khớp xương (apophyseal joints)đằng sau giao động.

Gân nằm bao quanh xương lưng chống đỡ cho xương lưng.

Nhiều bắp thịt vây xung quanh chống giữ cho cột sống lưng vững vàng và cũng gíúp cho lưng xoay trở dễ dàng.

Sống lưng nằm đè lên xương chậu, và cũng giáp nối với xương chậu.

Giây thần kinh sống lưng và thần kinh tủy nằm trong ống xương sống. Giây thần kinh sống lưng chui qua những lỗ giữa 2 đốt xương lưng, bò ra ngoài, và được đặt tên tùy theo vị trí của mỗi sống lưng. Nhưng giây thần kinh quan trọng nhất-là thần kinh tọa do nhiều giây thần kinh sống lưng L4, L5, S1, S2 và S3 chập lại.

Khi bị đau lưng cấp tính, có thể đau từ nguồn gốc những giây gân hay những bắp thịt vây quanh sống lưng. Có thể đau từ những khớp xương nằm giữa 2 đốt xương lưng. Đau những cấu tạo của đốt xương sống, hay đau những giây thần kinh sống lưng, hoặc đau những bao phần mềm, vây xung quanh giây thần kinh. Đau lưng có thể do bắp thịt xung quanh cột sống bị dãn ra hay co lại, hay bị viêm, bị thương tích, hay bất cứ lý do nào chấn động hệ thống cột sống lưng. Đau lưng từng vùng khi bị kích động. Có thể là bắp thịt, giây gân, bao xung quanh giây thần kinh hay khớp xương lưng. Đau lưng chuyền xuống chân khi giây thần kinh tọa bị ép.

Những cơ nguyên đau lưng cấp tính:
Phần lớn là do chỗ bắp thịt, giây gân, điã xụn lòi ra, hay ống cột sống co nhỏ lại. Phong thấp khớp xương giữa những đốt xương lưng cũng làm đau lưng. Những trường hợp hiếm có và nguy hiểm như: bể xương sống lưng, ung thư, nhiễm trùng, hay hiện tượng đau phần đuôi tủy sống-cauda equina.

Đôi khi đau phần dưới lưng nhưng không thể kiếm được nguyên nhân.

Định bệnh:
Khám bệnh, thử nghiệm thần kinh, thí nghiệm máu, chụp hình và vài thử nghiệm khác như đo điện giây thần kinh (nerve conduction studies) và đo điện bắp thịt (electromyography) gíúp chẩn bệnh chính xác. Bệnh nhân có thể bị đau lưng cấp tính vì bị một trong những trường hợp sau đây:

. Phần lớn bị đau bắp thịt hay gân giãn ra (strain). Nói chung do những nguyên nhân như vì khiêng đồ nặng, lưng bị chẹo, hay thương tích. Phần lớn bệnh nhân ở tuổi từ 20 tới 50. Đau lưng cấp tính truyền từ lưng dưới tới đít, thường đau một bên. Cử động sẽ đau nhiều hơn. Nghỉ ngơi sẽ giảm đau. Đôi khi thử nghiệm đo điện thần kinh sẽ không thấy nguyên nhân. Nhưng khi ấn mạnh thấy đau từng vùng, bắp thịt như cứng lại.

. Điã xụn lòi ra, đụng vào giây thần kinh hay đụng vào giây gân nằm dọc sau cột sống lưng (posterior longitudinal ligament). Lưng đau chuyền xuống chân, chuyền xuống dưới đầu gối. Nếu nằm đưa chân lên cao làm căng giây thần kinh, sẽ làm đau lưng hơn. Điã xụn lưng lòi ra cũng làm đau lưng, thường ở tuổi từ 30 tới 50. Nhưng người già khi bị phong thấp, là đĩa xụn bị thoái hóa, cũng làm đau lưng.

. Ống xương lưng hẹp nhỏ lại do đĩa xụn giữa đốt xương lưng bị thoái hóa, hay đốt xương lưng mọc gai, hay phong thấp khớp xương nằm giữa đốt xương sống cũng làm đau lưng.

. Phong thấp (osteoarthritis) của người lớn tuổi làm đau lưng. Cử động lưng sẽ bị giới hạn và yếu đi. Khớp xưong lưng bị viêm cứng (ankylosing spondylitis) cũng gây đau lưng.

. Đau lưng cấp tính của phụ nữ có thể do nhiều nguyên nhân khác như: Bệnh liên hệ tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng. Cũng có khi do những loại bệnh như lạc màng trong tử cung (endometriosis), tử cung nằm không đúng chỗ, bướu tử cung, bướu buồng trứng hay ung thư buồng trứng, hay viêm bộ phận nằm vùng chậu (pelvic inflammatory disease).

. Đau lưng cấp tính có thể do đau thận hay nhiễm trùng thận. Cũng có thể do sạn thận. Có khi vừa đau lưng, vừa đau hông, hay truyền trước bụng hay háng. Có khi làm nóng, lạnh, ói mửa, đau đường tiểu.

. Phụ nữ trong lúc mang bầu (50 phần trăm) bị đau lưng, phần lớn liên hệ tới bắp thịt sống lưng hay bộ phận giây chằng xung quanh tử cung. Thường thì sau khi sanh xong sẽ hết đau lưng. Nhưng khoảng 10 phần trăm vẫn còn đau lưng sau khi sanh xong, đôi khi kéo dài tới một năm. Phụ nữ nếu đã từng bị đau lưng nhiều lần, khi có bầu dễ bị đau lưng cấp tính.

. (Đau lưng kinh niên không đề cập ở đây, nhưng cũng cần nhắc nhở những trường hợp như phong thấp, làm cứng lưng buổi sáng. Hay đau lưng do bệnh loãng xuơng phần lớn lúc đàn bà mãn kinh, hoặc bể xương lưng).

Điều trị:
Vấn đề điều trị đau lưng đặt trong 3 tiêu chuẩn: 1. làm giảm đau lưng, 2. giúp bệnh nhân trở lại cuộc sống bình thuờng, và 3. Giúp bệnh nhân khỏi bị đau lưng trở lại.

Điều trị đau lưng gồm có:
. Khuyên nhủ, chỉ dẫn cho bệnh nhân thường xuyên.
. Thay đổi hoạt dộng hằng ngày.
. Bảo vệ cột sống lưng.
. Đắp nước nóng hay đá lạnh, hay vật lý trị liệu.
. Tập thể dục.
. Uống thuốc giảm đau.
. Uống thuốc làm bắp thịt mềm dãn.
. Bệnh nhân nằm nghỉ ngơi, nhưng đừng lâu quá 2-4 ngày.
. Nếu đau lưng cấp tính kéo dài quá 4-6 tuần lễ thì cần tìm hiểu thêm và cần sáng tỏ hơn vấn đề định bệnh. Cũng cần tìm hiểu thêm nếu có vấn đề tâm bệnh hay tâm lý. Bệnh nhân cần gặp bác sĩ chuyên môn về xương (orthopedics) hay thần kinh (Neurology) để truy tầm và định bệnh cho chính xác.
. Trong trường hợp đau lưng cấp tính phức tạp, nhất là khi có liên hệ tới hệ thống thần kinh hay đau phần đuôi tủy sống (cauda equina syndrome). Tất nhiên phải do bác sĩ chuyên môn (orthopedics hay neurosurgery) chẩn bệnh.

Tóm lại, đau lưng cấp tính có thể chữa trị bằng nhiều phương pháp nội, ngoại khoa. Phần lớn bệnh sẽ thuyên giảm. Nhưng trong trường hợp phức tạp, đau mãi mà không hết, hay đau trở đi trở lại, cần phải cẩn thận hơn trong vấn đề định bệnh và phải gặp bác sĩ chuyên môn (orthopedics hay neurology).

Vài lời khuyên cho bệnh nhân đau lưng:
. Cần giảm cân lượng nếu bị mập.
. Nằm ngủ nghiêng một bên, gối thấp, không nằm sấp. Nếu phải nằm ngửa thì kê gối dưới chân.
. Không cúi xuống, không khom lưng, không khiêng đồ nặng.
. Lúc đang làm, thỉnh thoảng nghỉ ngơi, vuôn vai. Đi lòng vòng chút đỉnh, nếu phải ngồi lâu hay phải đứng lâu.
. Đeo nịt lưng để bảo vệ lưng.
. Tập thể dục để giảm đau lưng.

(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về vấn đề sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: [email protected] ; Điện thoại: (714) 547-3915.

Print
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
First PagePrev Page45678910Next PageLast Page

Bộ não con người có thể thay đổi – nhưng thường với nỗ lực rất lớn và diễn ra từ từ, chẳng hạn như khi chúng ta học một môn thể thao hoặc ngoại ngữ mới, hoặc hồi phục sau cơn đột quỵ. Học các kỹ năng mới có tương quan với những thay đổi trong não; điều này đã được nghiên cứu khoa học thần kinh với động vật và quét não chức năng ở người chứng minh. Có lẽ, nếu quý vị thành thạo Giải tích 1 (Calculus 1), thì trong não quý vị sẽ có điều gì đó khác một chút. Các tế bào thần kinh vận động trong não mở rộng và co lại tùy thuộc vào tần suất chúng được vận động – một sự phản ánh của tế bào thần kinh về việc “xài hoặc mất” (use it or lose it).

Chẳng có ai vừa ra khỏi bụng mẹ là đã biết trượt ván, lướt sóng hay thậm chí là đứng kiễng chân. Không giống như các loài động vật hữu nhũ khác, con người không có khả năng giữ thăng bằng khi mới sinh – không có em bé sơ sinh nào vừa đẻ ra là đã biết đi hoặc đứng. Trước khi có được những khả năng đó, trẻ sơ sinh sẽ phát triển thị giác, thính giác, cơ, xương và não. Quá trình này mất nhiều tháng và thậm chí là nhiều năm đối với một số hoạt động.

Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska đã quyết định trao giải thưởng Nobel về sinh lý học hoặc y học năm 2023 cho hai khoa học gia người Mỹ Katalin Karikó (gốc Hungary) và Drew Weissman hôm nay ngày 2 tháng 10, 2023, vì những khám phá của họ liên quan đến việc biến đổi base của các nucleoside (nucleoside base modifications) cho phép phát triển vắc xin mRNA hiệu quả chống lại COVID-19

Một nhóm các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp mới để nghiên cứu cách các gen có thể gây ra bệnh tự kỷ và các bệnh rối loạn về phát triển não bộ (neurodevelopmental disorders) khác: phát triển các cấu trúc nhỏ tương tự như bộ não trong phòng thí nghiệm và điều chỉnh DNA của chúng.

Trung tâm kiểm soát bệnh Hoa Kỳ CDC vừa đưa ra các khuyến nghị về thuốc chủng ngừa Covid cho mùa thu này sau khi thuốc được Cơ quan Quản trị Thực phẩm và Thuốc (FDA) của Hoa Kỳ chuẩn thuận hôm thứ hai, ngày 12 tháng 9, 2023. Sau đại dịch Covid mấy năm vừa qua, kiến thức của quần chúng về các bệnh nhiễm, các thuốc chủng ngừa (vắc xin) đã tăng lên nhiều, cũng như óc phê phán và sự nghi ngờ đối với các biện pháp y tế hay phòng ngừa do chính quyền hay các cơ quan như CDC đề xướng, lắm khi gắn liền với lập trường chính trị của mỗi người, có khi tuỳ theo tiểu bang. Bài sau đây chỉ có tính cách thông tin, dựa trên những nguồn tin tức mà người viết nghĩ là đáng tin cậy. Độc giả cần tham khảo với người săn sóc y tế cho mình để đi tới quyết định có nên dùng vắc xin nào hay không. Sau đây là những điểm chính của các thông báo của CDC cho báo chí, kèm theo chú thích để bàn thêm

Vitamin D là chất dinh dưỡng quan trọng và cần thiết cho sức khỏe. Nó giúp xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, đồng thời hỗ trợ chức năng cơ bắp và miễn dịch. Nhưng hầu hết mọi người trên thế giới đều bị thiếu vitamin D, khiến cho nó trở thành loại supplement phổ biến nhất trên thị trường

Lập một kế hoạch điều trị trầm cảm có thể là một thách thức khó khăn. Điều này đặc biệt đúng đối với những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường và đang trải qua các liệu pháp thử nghiệm như kích thích các nhân sâu trong não (Deep Brain Stimulation – DBS). Đối với hầu hết các tình trạng bệnh lý, bác sĩ có thể trực tiếp đo lường bộ phận đang được điều trị, chẳng hạn như đo huyết áp đối với các bệnh về tim mạch. Những thay đổi có thể đo lường đóng vai trò là dấu ấn sinh học khách quan (objective biomarker) của quá trình phục hồi, cung cấp các thông tin đáng giá về cách chăm sóc bệnh nhân.

Theo Cơ Quan Kiểm Soát Thực-Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA), khoảng 9 trong số 10 toa thuốc ở Hoa Kỳ có kê thuốc đồng dạng (thuốc generic) của một loại thuốc nguyên gốc (brand name). Tuy nhiên, có thể sẽ có nhiều người không biết là loại thuốc họ mua ở hiệu thuốc là thuốc đồng dạng hay thuốc nguyên gốc. Vậy hai loại thuốc này có gì khác biệt không? Và nếu có, nó có quan trọng không?

Từ hương cỏ mới cắt đến mùi của người thân, các loại mùi hương khác nhau luôn quẩn quanh mọi ngóc ngách trong cuộc sống. Ta không chỉ cảm nhận thấy những mùi hương xung quanh, mà chính bản thân ta cũng đang tạo ra nó. Và quý vị có biết là mùi hương cơ thể chúng ta đặc biệt đến mức có thể dùng để phân biệt mỗi cá nhân?

Mọi người nên thử tập thiền khoảng 45 phút mỗi ngày để giảm áp huyết cao do căng thẳng, theo các hướng dẫn mới cho biết. Những phương cách khác từ Hội Cao Huyết Áp Quốc Tế (ISH) gồm việc dành thời gian nghe nhạc, tập yoga và thực hành chánh niệm.Lời khuyên y khoa – bỏ hút thuốc lá và ăn ít muối – vẫn duy trì. Nhưng các chuyên gia nói rằng các mục tiêu cách sống “thể xác và tinh thần” mới có thể được đề nghị.
First PagePrev Page45678910Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.